Nas primeiras horas da tarde do 6 de xullo de 1902, nas rúas do barrio coruñés de Santa Lucía rumoreábase que un vapor alemán que se dirixía cara a América embarrancara preto da praia de Bens. Eran as primeiras novas do sinistro do "Trier", noticias que pasaran case inadvertidas na cidade herculina por ser domingo.
 |
| Debuxo do "Trier" embarrancado en Suevos (El Noroeste, 8 de xullo de 1902) |
Ao mando do capitán M.A.Gohrke, o "Trier" zarpara de Bremen, cidade na que estaba matriculado, para facer singradura cara á Habana e Veracruz con cincuenta e catro tripulantes e tres pasaxeiros: dous de terceira clase, Paulo Fendius, reloxeiro brasileiro que se dirixía a Keywest (Cuba); e Óscar Peine, xastre de Berlín que viaxaba á Habana; e un de primeira, a alemá Elda Cooper que ía casar na Habana.
Antes de atravesar o Atlántico, o vapor alemán tiña que facer escala no porto belga de Antuerpe, de onde sairía ás catro da tarde do xoves 3 de xullo, e no da Coruña, onde tiña previsto recoller seis pasaxeiros e vinte toneladas de carga, consistente na súa maioría en patacas e conservas. No cargamento que xa transportaba da Alemaña, predominaba unha gran parte de sacos de cemento e de arroz, e outra de paquetes de papel secante ou para envurullar, mais tamén levaba vaixelas de porcelana e de prata, caixas de espellos, máquinas de coser, navallas de barbear, mobiliario, mantas, viño, unha máquina trilladora que ía para Tampico (México), latas de comida en conserva, cortizas, latas de pintura, queixos, cervexas e un longo etcétera.
 |
| El norte de Galicia, 7 de xuño de 1902 |
O "Trier" fora construído en 1898 en Bremen. Tiña casco de ferro con fondo duplo e compartimentos estancos. O seu cargamento bruto era de 3.168 toneladas, contando con 2.517 de rexistro. As súas dimensións eran de 308 pés de popa a proa, 42 de manga, 50 de puntal e tiña un calado de 24 pés. O vapor alemán pertencía á Nordeutscher Lloyd, que nesa altura rivalizaba coas máis poderosas compañías navais do mundo. Fora deseñado do mesmo xeito que o "Mark", o "Norderney" e que o "Wittekind", tendo tamén a mesma potencia (1.500 cabalos) que os seus tres "irmáns". Nun primeiro momento, a Lloyd destinouno a facer a liña da Alemaña para o Brasil, mais en novembro de 1901, a compañía establece servizo de vapores á Habana e Veracruz e destina o "Trier" a esta nova ruta.
O luns 7 de xullo, xa coa normalidade semanal, confirmábanse os rumores que se escoitaran en Santa Lucía polo que logo se espallou a nova no resto da cidade, aínda que inicialmente non se sabía concretar o punto exacto do sinistro…“detrás do Monte de San Pedro", dicían moitos. O barco alemán embarrancara no illote da Gaianda1, naquela hora tamén coñecido como Pena dos Corvos, lugar que nas cartas e planos da época aparecía como Cabo Lagosteira, mais que os mariñeiros chamábanlle Os picos de Nostián.
 |
| Illote da Gaianda. Ao fondo, Lagosteira |
O accidente fora un erro do capitán Gohrke xa que, por causa da espesa néboa existente, confundiu o Monte de San Pedro co Cabo Prior, montes que teñen un declive moi semellante cara o mar e con brétema é doado confundilos. Foi así como o "Trier" embarrancou nas rochas da Gaianda provocando un gran estoupido.
 |
| Imaxe tomada no litoral de Suevos na que vemos o Monte de San Pedro e, ao fondo, o Cabo Prior |
Aos poucos, irían aparecendo os veciños e veciñas da contorna, xente que se ía achegando ao lugar do sinistro ateigados, uns con eixadas, paus e ganchos, e outros con espingardas2. Concepción Conchado, unha das testemuñas do accidente, sinalaba o navío persignándose:
-"Eu estaba traballando na leira e vin vir o vapor cara á Ghallandra. Fíxenme cruces. Arrenegado sexa o demo! Pero veñen tolos ou borrachos! Porque só así se explica! A néboa era pechada, pechada de veras, pero ben se vían as penas, e ademais este nen é rumbo nen é nada! Sentín un tumbo moi grande. ¡Madre de Dios! No vapor deron en berrar, en tocar os chiflos... Botei a correr, e cando xa ía lonxe sentín como bruaba o barco. De noite, cando alá na miña casiña apenas podía pechar ollo, sentía como o demo este bruaba, bruaba...3"
Enrique Bello, outra das testemuñas e veciño de Borroa, levou o susto da súa vida. Estaba pescando na zona do Carruncho e a néboa impedíalle ver o horizonte. Entretido na pesca, levantou de repente a cabeza e asustouse ao ver de fronte, rasgando a néboa, que avanzaba algunha cousa grande, negra, monstruosa. Ergueuse, esfregou os ollos e viu como sobre el, e a bastante velocidade, ía precipitarse "aquilo" que lle parecía inmenso, fantástico. Apañou a cana e o cesto de vime e comezou a correr, e cando se ía afastando, voltando atrás temeroso a cabeza, sentiu un estrondo como o dun cañonazo. O "Trier" acababa de encallar, batendo nas rochas do illote da Gaianda.
 |
| Mapa da localización do embarrancamento do "Trier" (El Noroeste, 8 de xullo de 1902) |
As primeiras forzas en presentarse no lugar foron as do posto de carabineiros de Pastoriza, mandadas polo carabineiro de primeira José Martínez. Axiña chegaron máis autoridades da Coruña, entre elas o cónsul da Alemaña na cidade, Meyer, consignatario de todos os barcos da Nordeutscher Lloyd, e o seu representante Alberto Senz (que era cuñado de Meyer) e, deseguida, envían telegramas para trataren de conseguir o remolcador "Anita" e un vapor para o transbordo da carga. Gehrke confesa o seu erro ao cónsul e non tenta xustificarse. Está abatido, mais mesmo así, confiaba na marea chea e no auxilio do remolcador para saír de Suevos, cando fose alixeirada a tonelaxe do barco. A bordo, dispuxo que continuase a vida ordinaria para os pasaxeiros, xa que ningún deles quixo saltar a terra, aínda que se lles ofreceu esa posibilidade, agardando que o "Trier" puidera continuar viaxe.
Os auxilios requeridos polo cónsul acudirían en breve. Pouco antes do mediodía do luns, os vapores "Victoria" e "María Pita" chegaban á Gaianda remolcando dúas gabarras para a descarga da mercadoría do "Trier" e, nese mesmo día, xa transbordan 80 toneladas de carbón e de arroz que almacenan nun local próximo á fábrica de mistos Zaragüeta e noutro local na rúa Teresa Herrera. As negociacións cos propietarios do remolcador "Anita" non frutificarían mais, o martes 8, chégase a un acordo co vapor "Comercio", que recibiría 15.000 pesetas se conseguía salvar ao "Trier" e só a metade se fracasaba, finalizando o contrato ás seis da tarde.
 |
| Fábrica de mistos Zaragüeta na Coruña (https://www.facebook.com/FotosAntiguasDeCoruna) |
No alto dos Picos de Nostián, ao longo dos carreiros do Regueiro, sobre a furna da Agudela e nas rochas próximas ao barco alemán, formigaba o persoal que chegaba das parroquias de Arteixo e da Coruña para ver o salvamento. A curiosidade vence toda prudencia e, mulleres e homes, descenden polas rochas ata que lles salpica a espuma do mar. Comeza o remolque. Son momentos de moita ansiedade. A máquina do "Comercio" traballa a toda presión e o cabo metálico ponse tirante, ríxido, apreciándose a sacudida que imprime.
Todo parece ir ben. De súpeto, o "Trier" érguese por fin. Xa non é o barco escorado que se vía momentos antes. A bordo, os tripulantes andan dun lado para outro executando ordes. As xentes dos Picos de Nostián lanzan berros de xúbilo entusiasmados, axitando sombreiros e panos.
 |
| Panorámica dos Picos de Nostián dende o litoral de Suevos |
Mais subitamente, a violencia das ondas levan a popa cara a costa, cara un lugar moito máis baixo e quebrado. Toca a sirena do barco alemán e o capitán do "Comercio" dáse conta que é imposible continuar o remolque naquela dirección porque, se o fixesen, o "Trier" embatería contra as rochas. Cumpría remontarse máis para o norte, mais o temón do "Comercio" xa non podía virar máis nese sentido. O cabo do remolque perde a tensión e a seguir, enrédase nas hélices do navío alemán, escorando novamente. Sen dúbida tiña avanzado uns metros, mais ficara peor do que estaba: antes da maniobra descrita estaba a cen metros da terra pola popa e agora estaba moito máis preto.
Faise unha nova tentativa para o remolque do vapor sinistrado, esta vez para o norte, polo que o "Comercio" muda de situación e achégase canto pode á Corveira. Durante tres cuartos de hora o remolcador traballa incesantemente, mais conforme pasa o tempo, íase perdendo toda esperanza de retirar o "Trier" daquel lugar. A néboa era tan compacta que a costa e o horizonte desaparecerían da vista das testemuñas do sinistro. Chégase ás seis da tarde e o contrato do "Comercio" expira. O capitán Abellá manda arriar o cabo. A empresa do remolcador gaña 7.500 pesetas e non é posible facer máis para conseguir o total da cantidade estipulada.
O mércores 9 téntase outro salvamento. Nesta ocasión é o vapor "Hércules", co capitán Manuel Romero ao mando, o que acude a Suevos. Estaba previsto principiar o remolque a partir das cinco da tarde, hora na que comezaba a subir a marea. Mentres tanto, continuábase alixeirando o "Trier". As gabarras proseguían co transporte de parte das mercadorías para Coruña e, outra parte da carga comézase a lanzar ao mar. Tíranse grandes caixas cheas de queixos, barricas dun metro de diámetro que contiñan quinquillaría e xoguetería, e tamén infinidade de sacos de fariña. As xentes que curioseaban desde as primeiras horas do sinistro, facían todo o posible por apañar algunha destas mercadorías que a tripulación do "Trier" lanzaba a auga mais, incomprensiblemente, os carabineiros o impedían efectuando disparos para o ar.
 |
| Panorámica do illote da Gaianda, lugar onde embarrancou o vapor alemán "Trier" en xullo de 1902 |
Principia o remolque, ao que finalmente se unen dous vapores máis, o "Victoria" e o "Anita" e tamén, o "María Pita" que, amarrado cun cabo á proa do "Hércules", servía de guía tirando deste e dándolle rumbo. O tirón simultáneo dos tres barcos é poderoso, porén o "Trier" non avanza. O "Hércules" fai desesperados esforzos. El só imprime máis forza que os demais vapores xuntos, mais todo é inútil. Chega o momento da marea chea e polo tanto a ocasión para o esforzo decisivo. Non obstante, a hélice do barco alemán deixa de funcionar e, definitivamente, non sae das rochas da Gaianda. Tiña asolagadas as adegas 2 e 3. As bombas de a bordo traballan incesantemente para achicar a auga, mais a tarefa non é doada. Tíranse máis mercadorías para o mar, entre elas a máquina trilladora que ía para Tampico (México), e outros moitos obxectos. Os pasaxeiros, intuíndo o futuro do barco, por fin se deciden a abandonar o "Trier" e soben a bordo do "Hércules", que os achega ata A Coruña, onde a casa consignataria do cónsul Meyer encárgase do seu aloxamento.
(...CONTINUARÁ)
_________________
1 Tamén hai quen lle chama A Ghallanda, A Ghaianda, A Ghallandra ou A Gallanda.
2 Arma antiga semellante a unha escopeta co canón moi longo e a culata decorada.
3 Vid. La Voz de Galicia, 8 de xullo de 1902.
Ningún comentario:
Publicar un comentario