Os días 20, 21 e 22 de outubro o noso municipio celebra unha nova edición da Feira Histórica de 1900 que este ano 2023, cando se cumple o centenario do seu pasamento, está dedicada á figura de Manuel Murguía. A programación que se reparte entre os visitantes á Feira inclúe textos do escritor Henrique Rabuñal, prezado e admirado mestre que recorda que "tanto Murguía como Rosalía foron pezas decisivas no rexurdimento literario ao que ela entregou as obras Cantares gallegos e Follas novas. Murguía, de quen celebramos o centenario do seu pasamento, foi o líder do rexionalismo e deixounos obras de moito valor como historiador, xornalista, erudito e creador".
Hai varias hipóteses sobre o nacemento en Arteixo do noso ilustre veciño Manuel Murguía. Unhas afirman que a súa nai, dona
Concepción Murguía Egaña, se desprazara da Coruña ata o xa daquela
frecuentado Balneario arteixán na primavera de 1833 para tomar as augas
termais e prepararse para o parto do seu futuro fillo. Outras fontes
apuntan que, estando hospedada nos Baños, a nai do futuro patriarca das
Letras Galegas decidira visitar o Santuario de Pastoriza e no
percorrido, á altura de Oseiro, as dores do parto obrigárona a pedir
axuda nunha das casas do lugar. Mais tamén hai informacións que nos
indican que o nacemento de Murguía no concello arteixán non foi casual,
informacións como as que a avoa materna de quen escribe, Carme Pan Pan (1913-1999), 'Carme do médico',
escoitou na súa casa de Froxel cando era nena e que dicían que os pais
do historiador eran amigos do seu tataravó Antón Pan, un home que
iniciara estudos en farmacia ou medicina mais que nunca chegara a
rematalos. "Era médico sen título", dicíanos a avoa Carme, que tamén falaba sempre dun baúl cheo de "libros de médicos" que había na casa na que nacera e se criara, a mesma na que viñera ao mundo oitenta anos antes Manuel Murguía.
Casa de Froxel onde naceu Murguía |
Froxel, anos 30 |
Xoán Martínez de Castro era farmaceutico na rúa Garás da Coruña e
estableceuse despois, sobre o ano 1837, en Santiago de Compostela. Será
neste lugar precisamente onde o neno Manolito Murguía presencie os
sucesos do 23 de abril de 1846: o pronunciamento progresista que
iniciara Miguel Solís nos primeiros días dese mes de abril en Lugo
contra o goberno de Narváez e do que os derradeiros feitos aconteceran
nas rúas de Compostela, algúns deles diante da propia casa da familia
Martínez Murguía. Este fracasado levantamento (que rematou co
fusilamento dos oficiais en Carral) confluiría politicamente coa
primeira manifestación do galeguismo, que Murguía narrará máis tarde nun
artigo titulado "La Voz de Galicia" cun enorme sentimento.
Manuel Murguía principia a estudar bacharelato na universidade a partir
de 1845, concluíndo o bacharel en filosofía en 1850 e, ao mesmo tempo, o
curso preparatorio de Medicina e Farmacia, que iniciara por desexo do
pai. Mais él tiña moi claros os seus gustos e, deste xeito, o interese
pola literatura e a historia faríano abandonar a carreira para dedicarse
plenamente co seu labor de escritor e investigador. Nestes anos, a vida
cultural de Compostela xiraba entorno ao "Liceo de la Juventud", onde se daban cita estudantes e intelectuais como Eduardo Pondal, Aurelio Aguirre ou Rosalía de Castro.
En 1850 trasládase a Madrid para estudar Farmacia e alí relaciónase con
intelectuais como os irmáns Valeriano e Gustavo Adolfo Bécquer ou
Alejandro Chao. Catro anos despois publica o seu primeiro texto en
galego (o 1 de xuño de 1854) no álbum de Elena Avendaño, unhas
seguidillas tituladas "Nena das Soidades". En 1855 publica por entregas a
súa primeira novela: "Desde el cielo" e tamén colabora en xornais e revistas madrileñas da época como "La Iberia" e "Las Novedades", nos que acadaría un notable éxito que lle permitiría publicar folletíns con obras como "Mientras duermo", "Mi madre Antonia", "El ángel de la muerte" e "Los lirios blancos."
Murguía de novo |
En 1859 o matrimonio trasládase a Compostela, e con motivo do nacemento da súa primeira filla, en maio, publica "La primera luz", un libro de lecturas escolares estructurado en vinte temas de historia e xeografía, que o Ministerio de Fomento recomendou para o ensino nas escolas de Galicia. Esta obra sería reeditada en Lugo en 1868.
Manuel Murguía sería destinado en 1892 á Biblioteca Universitaria de Compostela, posto que exercería ata a súa xubilación en 1905.
Pasamento de Murguía |
FONTES:
Rabuñal Corgo, Henrique (1999): Manuel Murguía, Edicións Laiovento, Santiago.
Ningún comentario:
Publicar un comentario