MANUEL GONZÁLEZ BERAO: DE PILOTO DA AVIACIÓN RUSA A CHOFER DOS TROLEBUSES CORUÑA-CARBALLO

  No verán de 2015 tivemos a honra de coñecer persoalmente a Manuela González Cadórniga (Manolita para os seus amigos), nai da boa amiga Ana Cillero e filla de Manuel González Berao, un home que se a súa vida cae nas mans dun dos grandes guionistas de Hollywood, abofé que optaría a algún Óscar con total seguridade.

    Moitos dos veciños e veciñas de Arteixo que hoxe teñen máis de setenta primaveras hanse de acordar del por ser chofer dos trolebuses Coruña-Carballo. Iso si, hai que falar de Gonzalo ou Zalo, pois ese era o nome con que todo o mundo coñecía a Manuel.

Imaxe dos anos 50 de Zalo na Avenida de Fisterra. Ao fondo, o bar Insua (Cortesía de Manuela González Cadórniga)

   Mais antes de ser condutor dos trolebuses, o noso protagonista vivira unha vida intensa, chea de grandes aventuras e digna, como diciamos anteriormente, do mellor dos guións cinematográficos.

    Manuel González viñera ao mundo no ano 1917 en Santa María de Ferreira de Pantón, parroquia do concello lucense de Pantón, lugar no que pasaría a súa infancia. Con trece ou catorce anos, coincidindo coa proclamación da Segunda República, sería un dos moitos nenos españois que completarían a súa formación na Unión Soviética, onde se faría piloto de aviación.

   En 1936, aos poucos meses do estoupido da Guerra Civil, o goberno da República atoparíase coa urxente necesidade de aviadores que substituíran tanto aos militares profesionais da preguerra como aos voluntarios internacionais. Para tal fin, os republicanos crearían un complexo de escolas en Murcia e farían públicas varias convocatorias para que españois de todas as clases puideran cumprir o soño de voar. A maior parte daqueles concursos ía servir para a formación de expedicións de pilotos que viaxarían a Francia e, sobre todo, á U.R.S.S., nun periplo que para moitos dos alumnos-pilotos supuxo a viaxe máis longa que fixeran na súa vida e que os levaría a un país completamente diferente ao seu. Alí, naquelas xornadas de formación aeronáutica na prestixiosa escola de Kirovabad (na actual Acerbaixán), estaba o comandante González, o noso protagonista, que non tardou en partir cara á península para combater dende o aire na defensa da República.

O comandante González na U.R.S.S. (Cortesía de Manuela González Cadórniga)

  Os avións que pilotaban eran coñecidos en España como moscas e chatos. Os primeiros eran os míticos cazas Polikárpov I-16; a maioría deles chegaran desmontados e no exterior das caixas que os contiñan líase Moskva (Moscú), de aí que na península os rebautizaran como moscas. Os segundos, biplanos, tomaron o seu nome polo seu morro, achatado.

  Aos mandos dun destes avións, sería derrubado Manuel González Berao, que salvaría a súa vida saltando no paracaídas durante a batalla de Guadarrama e feito prisioneiro despois.

   Rematada a Guerra Civil e tras pasar algún tempo de cárcere en cárcere e de varios consellos de guerra nos que Zalo salvaría a súa vida polos pelos (se cadra pola influencia de seu irmán Gumersindo, que era comandante da Garda Civil de Carballo), empeza a gañar o pan no mundo do cinema en Madrid onde, grazas á súa boa percha, traballa como figurante en películas como Los majos de Cádiz, Luis Candelas, Charlot ou La casa de la Troya ao lado de figuras míticas da época como Mary Delgado, Alfredo Mayo ou Imperio Argentina.

   Mais o cinema non era suficiente para sacar adiante á súa familia (Manuel casara con María Cadórniga Álvarez, que era descendente do conde de Lemos) e así, cando corrían os primeiros anos cincuenta, o matrimonio e a súa pequena filla Manolita chegan a Carballo, onde Gumersindo, o comandante da Garda Civil, lle buscara traballo a seu irmán como condutor dos Trolebuses Coruña-Carballo, liña que fora inaugurada en febreiro de 1950.

Germán -cobrador-, Zalo -chofer- e Mareque -chofer- diante dun trolebús MAN. Detrás, o bar Insua de Arteixo ( Xan Fraga/A C. Lumieira)

   Logo dun tempo vivindo na capital de Bergantiños, a familia González Cadórniga trasládase a vivir a Arteixo, concretamente ás casas que a empresa na que traballaba tiña para os seus empregados na marxe esquerda da actual Avenida de Caión, xusto ao pasar o colexio Ponte dos Brozos, moi cerca onde posteriormente construirían unha casa nova, unha edificación que fora unha reprodución exacta da casa que un amigo de Zalo tiña en Venezuela. Esa casa, que estaba no lugar que hoxe ocupa o café Melandrainas, forma parte da memoria colectiva de Arteixo e foi o lugar onde pasarían gran parte da súa vida Manolita e Ana (filla e neta de Zalo) escoitando as historias daquel rapaz que se fixera piloto de aviación na desaparecida Unión Soviética, daquel comandante republicano, daquel actor que traballara con Mary Delgado e Imperio Argentina, daquel chofer dos Coruña-Carballo, daquel aventureiro chamado Manuel González Berao, Gonzalo ou Zalo para os seus amigos.

Antiga casa da familia González Cadórniga que estaba situada no lugar que actualmente ocupa o Café Melandrainas (Cortesía de Manuela González Cadórniga)

OS TROLEBUSES CORUÑA-CARBALLO (1950-1971)

  Segundo conta o escritor carballés Xan M. Fraga Rodríguez nos seus libros A Coruña-Sada-Carballo. 1903-1979. Tranvías e Trolebuses¹ e Trolebús² a idea dun trolebús que unira Carballo e A Coruña débeselle a Enrique Sánchez Rodríguez que, aínda que era natural de Santiago de Compostela (1882), se establecera de moi novo en Carballo, vila na que sería o introdutor da luz eléctrica (no ano 1915) coa súa empresa Electra de Bergantiños.

Trolebús en Arteixo (https://javalinquin.jimdofree.com)

    En Carballo, Sánchez, que emigrara a Cuba e alí montaría (1910-11) a Central Eléctrica de Pinar del Río, xa pensara a principios dos anos 20 na posibilidade de crear un transporte tipo trole, semellante aos que había nas colonias británicas. Coa súa experiencia no sector eléctrico e cos folgos de seu irmán Aurelio, que era interventor do Estado nos ferrocarrís, en 1940 presenta ante o MOPU (Ministerio de Obras Públicas) o proxecto de Trolebuses Coruña-Carballo, proxecto que asina Víctor Solórzano, naquela hora enxeñeiro do Concello da Coruña e hóspede habitual do Balneario de Arteixo.

 

Limpeza dun trolebús BUT en Arteixo (A.C. Lumieira)

    O devandito proxecto sería definitivo en 1942, ano no que, ante a necesidade de xuntar capital para financiar obra de tal magnitude, se constitúe na cidade herculina a empresa Trolebuses Coruña-Carballo S.A. cun capital social de oito millóns das antigas pesetas distribuído, segundo informa Xan Fraga nos seus libros, en 8.000 accións de 1.000 pesetas cada unha. Pedro Barrié de la Maza (presidente), Atanagildo Pardo de Andrade, Luciano Regueiro Pumpido, Manuel Sáez Torres, Andrés Pardo Hidalgo, Aurelio Ruenes Blanco e o propio Enrique Sánchez Rodríguez (este como vocal e director xerente), practicamente a plana maior do Banco Pastor, formarían o primeiro consello de administracción da empresa, á cal lle outorgan en xullo de 1943 a adxudicación da liña cun orzamento de seis millóns de pesetas e cun prazo de concesión de 30 anos, liña que se converte na primeira interurbana concedida do Estado e a primeira estrada que é electrificada.

 

Trolebús BUT diante da Estación de Arteixo, no lugar que hoxe ocupan as instalación do supermercado Eroski (Xan Fraga)

    As obras da montaxe da liña eléctrica comezan en 1944 e rematan en 1950, obras que serían realizadas por traballadores da propia empresa, moitos deles veciños de Arteixo como era o caso de Manuel Sánchez (Toledo), Jesús e José Pardo Cedeira, Manuel Vázquez (Canedo), Ramón Zas ou Manuel Seijas, veciño de Figueiroa ao que Fran Naveira e un servidor entrevistamos unhas semanas antes do seu falecemento. Podedes ver aquí unha entrevista de só 8 minutos de duración na que Manuel conta a historia da empresa Trolebuses Coruña-Carballo:

 

  E se se vos fixo curta, podedes ver a Manuel aquí nunha peciña un pouco máis longa (24 minutos) na que tamén recordaba outros aspectos da súa vida:

 

     Tamén traballarían na electrificación da liña A Coruña-Carballo os irmáns Iglesias Pardo (José, Enrique e Arsenio). José era o encargado e tiña ao seu cargo uns vinte traballadores. Arsenio faríase futbolista profesional uns anos máis tarde, mais antes de fichar polo Deportivo tamén traballaría na montaxe da liña ademais de realizar algunhas gardas na subestación de Lañas.

     A lonxitude da liña era de 33 quilómetros e contaba coa estación eléctrica da Grela e coas subestacións de Pastoriza (km. 6), Lañas (km. 15), A Laracha (km. 23) e Bértoa (km. 32), unha liña que finalmente, e logo de varios ensaios, sería inaugurada oficialmente o xoves 23 de febreiro de 1950 e que estaría activa ata o 15 de marzo de 1971, día no que os trolebuses A Coruña-Carballo circularon por última vez.

     Nun principio, a liña contaba con 12 troles tipo MAN-AEG que foran comprados en Alemaña, con Hitler no poder e en plena Segunda Guerra Mundial, no ano 1942, mais que serían carrozados (7 deles) en Galicia, na fábrica de Barro en Chavín (Viveiro, Lugo). En 1961 chegan, procedentes de Inglaterra, oito trolebuses BUT de segunda man construídos entre 1948 e 1952 en Londres, que viñan sendo os populares de dous pisos, aos que se lles sumaría outro destas características en 1969, comprado a Tranvías de Vigo. En total, pois, a empresa contaba con 21 trolebuses, que eran conducidos por José (Sprint), Manuel Rodríguez (Cándido), Manuel Fraga, Benjamin Sande, Felipe Pazos, os irmáns Esmorís ou, entre outros, os arteixáns Antonio Mareque e Manuel González Berao (Zalo), este último, antigo piloto de aviación e figurante de varias películas e do cal falaremos nas Crónicas de Arteixo da vindeira semana.

 

Germán (cobrador), Zalo (chofer) e Mareque (chofer) diante dun trolebús MAN. Detrás, o bar Insua (A.C. Lumieira)

________

1 Vid. Xan M. Fraga Rodríguez (1997): A Coruña-Sada-Carballo. 1903-1979. Tranvías e Trolebuses, Espiral Maior, A Coruña.

2 Vid. Xan M. Fraga Rodríguez (2001): Trolebús, A.C. Lumieira, Carballo.

HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (5ª parte e fin)

  En 1982, seis anos despois de que o Peñarol xogara o seu último partido como equipo federado, o fútbol volvía con forza a Lañas ao fundarse, baixo a presidencia de José Naya Barreiro “Listero”, a Peña Lañas. 

Peña feminina e peña masculina de Lañas nos anos 80 posando no antigo campo municipal de Arteixo

    Naquela época a nova entidade contaba con aproximadamente cincuenta socios que axudaban, cunha módica cota mensual, a sufragar os gastos dunha peña que, segundo publicaba Bugallo no xornal El Ideal Gallego, “cuenta con un gran conjunto, que intenta recuperar aquel prestigio del equipo que hace años estuvo federado, y que al no contar con un terreno de juego propio tuvo que ser dado de baja”¹.

    No mesmo artigo, publicado en xullo de 1986 con motivo das festas de Lañas, tamén se comentaba que “(…) Otra de las metas del presidente es poder federar de nuevo al equipo, el Peñarol de Lañas. Potencial humano no le falta, lo que hace falta es aunar esfuerzos entre todo el vecindario para que el Peñarol vuelva al fútbol federado. Su presidente dice que el problema más grave es el campo, pero tampoco descarta la posibilidad de conseguirlo. La plantilla del equipo, que aparece en la foto de VILLALBA, está compuesta por Cartajo, Pedro, Abisinio, Che, Gapito, Rizo, Moro, Patolo, Reyes, Ferreño, Tato, Conde, Quique, Listero y Lelé. Todos los integrantes del club están muy animados en lograr ver convertidos en realidad los proyectos, por lo que esperan que el pueblo apoye sus ideas”². 

 

El Ideal Gallego, 18 de xullo de 1986

    Finalmente o cadro de Lañas non daría de novo o salto ao fútbol federado e xogou ata pouco antes da pandemia de COVID-19 no Campionato de Peñas do Concello de Arteixo, campionato que mesmo gañou na tempada 1999/2000.

 

Deporte Campeón, 19 de abril de 2000

    Lañas tamén foi unha dos primeiros lugares que abriu a cancela do fútbol feminino na bisbarra. Baixo o paraugas da peña masculina, o cadro das rapazas botaba a andar en 1986 e contaba “con un total de diecisiete jugadoras, todas ellas del municipio. El campo de juego donde tienen lugar los partidos es el de “Los Olmos” y el plantel está dirigido por José Manuel Paz Suárez “Lelé”. En la actualidad están buscando una firma patrocinadora, ya que su idea está puesta en federar el equipo, pero ello supone muchos gastos. Hasta el momento han participado en varios torneos de fiestas en distintos puntos de la provincia, y se han adjudicado dos trofeos, en Lendo y Chamín³. 

 

   E así, despois desta xeira de cinco semanas e a poucos días de que empezan as festas de Santa Mariña (que se celebraran dende o 19 ata o 21 de xullo), chegamos ao final deste percorrido polo balompé desta parroquia. Vaia dende aquí o noso agradecemento a todas as persoas que nos axudaron, coas súas informacións e fotografías, a contar a historia do Deportivo Juvenil de Lañas, do Peñarol de Lañas, e das peñas masculina e feminina!

   Boas festas!

__________

1 El Ideal Gallego, 18 de xullo de 1986, páx.40.

2 Ibídem,

3 Ibídem,

HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (4ª parte). O PARTIDO PEÑAROL DE LAÑAS-PEÑAROL DE MONTEVIDEO

  A tempada 1968/69, a da reunificación das dúas categorías, ía ser unha loita entre os tres equipos do Concello da Laracha por facerse co campionato, título que finalmente gaña o Paiosaco. O Peñarol queda situado no penúltimo posto da táboa con once puntos, só por diante do pechacancelas, o Atlético Arteixo, que fixera oito.

O Peñarol de Lañas nunha excursión a Lira, Corcubión e Fisterra

Formación da época do Peñarol de Lañas

  Na campaña seguinte o cadro de Lañas é duodécimo do campionato con quince puntos, quedando por diante do Suevos (13º), Atlético Arteixo (14º) e Larín (15º). Por mor das novas esixencias que a Federación Galega impuxo por aqueles días en todas as categorías do fútbol afeccionado, esta tempada 1969/70 sería, por non seren quen de poder afrontalas, a última campaña para varios equipos de Arteixo e da Laracha, xa que, a partir de agora, os clubs que quixesen participar nas competicións federadas estaban obrigados a ter vestiarios no propio terreo de xogo, con auga corrente para ducharse tanto xogadores coma árbitros, medidas mínimas de 90 metros de longo por 45 de ancho nos campos, valado arredor do perímetro de xogo… 

 

O Paiosaco e o Peñarol (abaixo) no Campo de Sanín

    Estas normas impostas pola Federación ían dar pé a que equipos como o Catuxa, o Atlético Vilarrodís ou o Bens deixasen de xogar para sempre como federados. Outros, casos do Club do Mar de Caión, Oseiro, Pastoriza, Suevos ou Larín, abandonaron varios anos as competicións e volverían a elas tras facerlles fronte ás devanditas peticións do ente federativo. No caso do Peñarol, parece ser que a boa amistade entre o seu presidente, Moncho de Pedro, e o presidente do Paiosaco, Luciano García Barros, naquel momento directivo da Federación Galega, axudou a que seguira sendo equipo federado malia a non cumprir algunhas das esixencias federativas.

    Logo das devanditas baixas, oito equipos conforman o campionato de Liga “Zona Arteixo” na tempada 1970/71, curso no que o Peñarol ocupa o penúltimo posto con oito puntos, só por diante do pechacancelas, o Atlético Arteixo, que conseguira catro.

    O once de Lañas volve a ser penúltimo na campaña 1971/72 nun campionato disputado por oito equipos. Ocupa a última posición na 1972/73 e tamén é o pechacancelas do campionato de 1973/74 (liga de dez equipos) e de 1974/75 (liga de nove equipos). 

 

Peñarol anos 60-70

Peñarol anos 60-70

   Estamos xa no verán de 1975, que foi cando o Peñarol de Lañas, daquela presidido por Gumersindo García Naya (o do Taller Groufa), xogou un partido amigable, nada máis e nada menos, contra a Peñarol de Montevideo!

 

WASHINGTON CATALDI 

E O PARTIDO ENTRE O PEÑAROL DE LAÑAS E O PEÑAROL DE MONTEVIDEO

     Como ben sabedes, o Nacional e o Peñarol son os dous equipos máis laureados do fútbol uruguaio. Son, por así dicilo, o Real Madrid e o F.C. Barcelona do balompé charrúa. Xa vos teño falado nalgunha ocasión de José Añón, un emigrante da Laracha que, no seu novo país de adopción, se había converter nun dos máis importantes empresarios de toda latinoamérica ao mesmo tempo que dirixía o club dos seus amores, o “todopoderoso” Nacional de Montevideo. Pois ben, as casualidades da vida tamén ían facer que un dos presidentes máis queridos e admirados do Peñarol, Washington Cataldi, tivese algún tipo de vencello coa nosa bisbarra, xa que polas veas da súa dona, Susana Bastida Martínez, corría sangue da parroquia arteixá de Morás. Quen nolo ía dicir? Cousa ben curiosa, abofé! O da Laracha presidente do Nacional e o casado en Arteixo presidente do Peñarol!

    Antes de converterse no máximo dirixente do Peñarol, entidade que presidiu en dúas etapas distintas (1973-1984 e 1990-1992), Washington Cataldi, nado en Montevideo o 1 de agosto de 1923, era xa un prestixioso empresario da rama da carpintería e, ademais, tamén asomara a cabeza no mundo da política. Militante de toda a vida no Partido Colorado, fora deputado electo en 1966 e Subsecretario de Industria durante o ministerio de Julio María Sanguinetti (1969-1971).

     Sería aí, nos primeiros anos setenta, cando Washington e a súa dona empezaron a vir con frecuencia polas vacacións do verán a Freán, o lugar no que nacera a nai de Susana, Pepa Martínez, que emigrara ao Uruguai sendo unha cativa de catorce anos. Esas frecuentes estadías en Arteixo ían dar pé a que Cataldi, que foi o grande ideólogo da creación da Copa Libertadores, fixese boa amizade con Antonio Álvarez e con Jesús Corzo, presidentes do R.C. Deportivo durante os anos 70 e 80, o que posibilitou a participación do Peñarol no Trofeo Teresa Herrera nas edicións de 1974, 1975, 1976 e 1983.

    Pois ben, no ano 1974, na primeira ocasión que o Peñarol veu á Coruña disputar o decano dos trofeos estivais, xorde a idea de organizar un partido amigable entre os homónimos de Montevideo e de Lañas. A iniciativa fora cousa de Rosendo Rumbo, sobriño político da sogra de Washington, e do panadeiro Chucho de Pedro, irmán de Moncho, que naquel momento era o ‘Pelé’ do equipo de Lañas. Ao repartir no Land Rover o pan por Freán, Chucho sabía da estadía do presidente do Peñarol de Montevideo na casa de Rumbo. Os dous, Rosendo e Chucho, pensaban que podía ser ben fermoso que se enfrontasen os dous "Peñaroles", idea que a Cataldi, sorprendido ao saber que había un Peñarol en Arteixo, tamén lle entusiasmara. O presidente da entidade charrúa ía aceptar que se disputase ese partido de confraternidade co modesto club arteixán unha vez que o seu equipo se proclamou campión do Teresa Herrera¹, pois, naquela hora, o gañador do prestixioso trofeo estaba convidado á edición do ano seguinte.

 

Fotografía tomada en Freán nos anos 70. De esquerda a dereita: Rosendo Rumbo, Susana Bastida, José Martínez -irmán de Pepa-, Washington Cataldi, Consuelo Fuentes -muller de José-, e a nai de Washington (Cortesía de José Antonio Rumbo)

    E así chegamos a agosto de 1975. O avión do Peñarol aterra no aeroporto de Alvedro o día 5 para disputar, xunto ao Atlético de Madrid, Stoke City e Cruzeiro de Belo Horizonte, a trixésima edición do popular trofeo Teresa Herrera por segundo ano consecutivo. Mais, antes disto, había que cumprir as promesas. Había que xogar o partido que idearan un ano antes Cataldi, Rosendo Rumbo e Chucho, o panadeiro de Lañas, partido que se xoga no Campo de Elviña o día 6, e do que La Voz de Galicia facía, coa sinatura de Moskowich, a seguinte crónica:

"Ayer tarde, en el campo de Elviña, se celebró un encuentro amistoso entre el Peñarol de Montevideo y el Peñarol de Lañas (Arteijo). El gesto de los campeones uruguayos fue muy favorablemente comentado al haber accedido a enfrentarse a su homónimo de tan inferior catalogación balompédica. El recinto de juego de la Federación Gallega de Fútbol ofrecía un estupendo aspecto, con bastantes aficionados presenciando el partido. El terreno de juego estaba mejor que otras veces, ya que los directivos gallegos tuvieron la precaución de pasarle un pisón de 5.000 kilos y regarlo a continuación, con lo que se evitó el polvo. El Peñarol de Montevideo presentó su equipo de gala, y actuó en plan de entrenamiento y exhibición, pese a que por la mañana ya había realizado otro entrenamiento en el Estadio de Riazor. Sus jugadores y directivos actuaron con una delicadeza y atención totales, metiéndose a los aficionados prácticamente en el bolsillo. El resultado final fue de 8-1 a favor, como es natural, de los uruguayos.

PEÑAROL DE MONTEVIDEO: Walter Corbo; Perurena, Olivera, Mario González; Nelson Acosta, Pedro Custodio; Quevedo, Unanue, Morena, Silva y Pizzani. Para relevos contaron con Fosatti, Garisto, Walter García y Barbosa.

PEÑAROL DE LAÑAS: Vilas; Collazo, Sánchez, Caamaño; López, García; Moncho, Sande, Dopico, Hermida y J. Manuel García. Para cambios contaron con Paz, Sánchez, Ferro y Alvarez además del apuntado ya de Walter Corbo como portero en el segundo tiempo"². 

Imaxe correspondente ao partido disputado no campo de Elviña o 6 de agosto de 1975 entre o Peñarol de Lañas e o Peñarol de Montevideo, que xogou o partido con camiseta de cor laranxa

O mesmo día, El Ideal Gallego, coa sinatura de L.G., publicaba:

"Ambiente de expectación en el campo de Elviña ayer por la tarde, con numeroso público en las gradas. Se enfrentaban el Peñarol de Montevideo y el Peñarol de Lañas-Arteijo, en homenaje de los uruguayos a su homónimo coruñés. Un homenaje simpático, emocionado y cargado de escenas bonitas, con abundancia de autógrafos, poses para los fotógrafos y obsequios de unos a otros. Los equipos, bajo la dirección del señor Cruz, que pitó bien, formaron así:

PEÑAROL DE MONTEVIDEO: Corbo (Fosatti); Peruena, Olivera, Mario González; Acosta, Pedro Custodio; Quevedo, Unanue, Fernando Morena, Ramón Silva y Pizzani. También jugaron Garisto, García y Barbosa.

PEÑAROL DE LAÑAS: Vicas (Corbo); Collazo, Sánchez I, Caamaño; López, García; Moncho, Sande, Dopico, Hermida y José Manuel. Además de la actuación del meta uruguayo Corbo, en el segundo tiempo, también jugaron Sánchez II, Ferro y Alvarez.

Fue fácil la victoria de los uruguayos, que ganaron por 8-1, empleándose más a fondo en el primer tiempo que en el segundo. El público lo pasó muy bien, porque se vieron jugadas muy bonitas, goles de todas las marcas y sobre todo una hermandad estupenda, en la que han puesto la primera piedra los uruguayos al saber que aquí había un club que tenía su mismo nombre. Al descanso se llegó con ventaja del cuadro sudamericano por 5-0. Marcaron por el Peñarol de allá, Fernando Morena (3), Ramón Silva (2), Mario González, Quevedo y Unanue. El tanto del conjunto de Lañas fue obra de Fosatti en propia meta"³.

    Dous días despois do partido co equipo de Lañas, o Peñarol de Montevideo, naquel momento comandado pola súa estrela Fernando Morena, dianteiro que non tardou en fichar no Rayo Vallecano, debutaba no Teresa Herrera vencendo nunha das semifinais ao Atlético de Madrid e, posteriormente, vence na final ao equipo brasileiro do Cruzeiro. Con Cataldi á fronte da entidade, o cadro da camiseta negra e amarela volvería disputar o trofeo herculino nas edicións de 1976 e 1983, repetindo participación en 1992, na súa segunda etapa na presidencia.

    Ata eses primeiros anos noventa, Susana e Washington, que falecería en Montevideo o 2 de maio de 1996, seguiron pasando uns días ao ano na casa da súa familia de Freán, estadías nas que de cando en vez se recordaba o enfrontamento entre os dous equipos homónimos.

    Ao remate da tempada 1975/76, só uns meses despois do lendario choque xogado en Elviña, o Peñarol de Lañas ía poñer fin a doce anos consecutivos de equipo federado. Na súa última participación na Liga de Arteixo ocupa a penúltimo posto da táboa clasificatoria con 9 puntos, superando unicamente ao Atlético Arteixo que tan só fixera 2 puntos. O Peñarol xogou o seu último partido de Liga o 9 de maio de 1976, enfrontamento no que lle gañou no campo de Sanín ao Campanal de Loureda por 1-0.

    Unhas semanas despois, logo de quedar exento na primeira rolda, o once de Lañas xogaba contra o Sporting Sada os partidos correspondentes da segunda rolda da Copa das Mariñas-Arteixo, perdendo os dous choques por 7-0.

     Aqueles dous partidos contra o Sporting Sada foi a despedida do Peñarol do fútbol federado. Atrás quedaban xa os tempos que tanto nomea na súa obra o escritor Antón Castro (Lañas, 1959), tempos daqueles partidos heroicos do Peñarol dos Groufo, Gorecho, Dubra, Moncho de Pedro, Paxín ou o gran Boedo, que ten deixado medio noqueado a algún que outro adversario co seu gran trallazo. O Peñarol de Montevideo ten por lema unha fermosa frase que figura en todos os seus escritos oficiais: “Serás eterno como el tiempo y florecerás cada primavera”. A ver se o seu homónimo de Lañas volve florecer algún día!

(CONTINUARÁ...)

__________

1 Vencera na final ao Borussia Mönchengladbach por 3-2.

2 Vid. La Voz de Galicia, 7 de agosto de 1975, páx. 34.

3 Vid. El Ideal Gallego, 7 de agosto de 1975, páx. 19.