venres, 10 de xullo de 2015

1850. "FLORENCE" (SORRIZO)

      O domingo 5 de xaneiro de 1851, o xornal El Heraldo de Madrid publicaba nas súas páxinas a curiosa e insólita aventura que protagonizara, uns días antes, a fragata inglesa Florence, unha aventura coa cal se inicia esta viaxe de máis de século e medio polo mar de Arteixo. Suban a bordo!

     A Florence era unha fragata de 800 toneladas que saíra, pouco antes do Nadal de 1850, de Liverpool cara a Africa con cargamento de ron e xenebra. Uns días despois de iniciar a singradura cara o continente africano, cando xa navegaba por augas galegas, veríase inmersa nunha borrasca espantosa, o mesmo temporal terrible que provocaría o naufraxio do Adelaide en Laxe, no que faleceran trece persoas e que levou ao navío francés Ville de Amiens a arribar no Parrote medio esnaquizado. Logo dunhas horas infernais de loita co oleaxe, na cal sofrería a perda do temón, a fragata inglesa quedaba sen mando e sen rumbo moi perto da costa de Arteixo, deixando o seu destino nas mans do mar enfurecido desos instantes. A tripulación, con pouca fe na salvación, agardaba irremediablemente o desenlace final, xa que vían como os fortes ventos reinantes do nordés, empurraban cada vez máis a súa fragata cara as rochas dos alcantís próximos (probablemente entre Bens e Suevos).

     Mais con gran sorte, a dotación do vapor Montrosse, que facía a ruta de Londres a Vigo e que nese momento navegaba a súa altura, viu o que estaba acontecendo e, con toda urxencia, acudiu no seu auxilio. No rescate, onde non houbo que lamentar nengunha perda, nen tampouco houbo feridos, todos os tripulantes saltaron a bordo do Montrosse, que os achegaría sans e salvos ata a cidade da Coruña dando infelizmente por perdida a súa fragata Florence.

     Despois duns días de estadía na cidade herculina, os náufragos embárcanse na goleta a vapor Villa de Madrid para regresar a Inglaterra. A bordo desta goleta, e logo de saír do peirao coruñés, os tripulantes albiscan a silueta dun veleiro no horizonte. A medida que se achegan, observan que cabecea coas velas totalmente esnaquizadas e sen rumbo. Móvese timidamente a impulsos do vento e do mar e, aparentemente deserto, pois nada se move nen se escoita sobre a cuberta. Era un navío fantasma. O vapor, xa moi perto da posición do veleiro, minora a marcha. Escoitase o renxer dos mastros dun xeito aterrador. A visión era arrepiante: un veleiro abandonado en alta mar.

     De súpeto, Guillermo Veale, o segundo piloto da Florence, recoñece a fragata e dá unha voz tremenda: "á Florence, á Florence", dixo. "Quen quixera que me siga, que Deus a salvou e eu recólloa".

     Arriáronse con celeridade as chalupas do Villa de Madrid, despois de que a maioría da tripulación respondese á exhortación de Veale (a maioría, porque houbo mariñeiros que ben por superstición ou ben pola pouca confianza que tiñan naquel buque fantasma, que fora capaz de capear o temporal durante varios días sen ningún home a bordo, decidiron continuar rumbo ás illas británicas na goleta a vapor) e unha vez a bordo da súa Florence, principiaron os arranxos para poder continuar a singradura cara a Africa.
                                         Fragata inglesa a mediados do século XIX

     Mais infelizmente, ao pouco de reiniciar a viaxe cara o continente africano experimentarían, unha vez máis, a situación angustiosa que viviran uns días antes, xa que novamente as adversas condicións climáticas, voltaban a colocar á fragata inglesa en perigo, converténdoa nun xoguete do mar. A marexada empurrábaa cara ao oeste, cara a costa de Arteixo. Na procura desesperada dun lugar de abrigo, onde poder fondear e poñerse a salvo, encontran finalmente a enseada do Lourido, en Sorrizo onde, perante o perigo de embarrancar, largan as catro áncoras e agardan auxilio. Ao seu socorro non demora moita en acudir o vapor Península, mais non tería éxito na tentativa de remolque.

     As novas da situación da fragata chegarían de seguida á Coruña, onde a preocupación pola perigosidade do fondeadoiro no que se vía forzosamente retida, moi aberto ao Atlántico, era enorme, polo que o cónsul británico, Eduardo Santos, tentaba conseguir coa máxima urxencia unha balandra, para unha nova tentativa de remolque.

     En Arteixo, a tripulación da Florence soportaría dous días aquela angustiosa situación, aínda que a preocupación e incerteza que estaban a vivir, de certo que non foi tanta, despois de dar conta dalgún pipote de ron e xenebra que transportaban, e que certamente, compartiron con algún veciño de Chamín e de Sorrizo. A balandra que xestionaría o cónsul Santos aparece para dar remolque, mais terían que agardar dous días máis por causa do mal tempo.
                                         Enseada do Lourido

     E cando por fin amainou o temporal, as dúas embarcacións levantaron áncoras para se facer ao mar, poñendo rumbo ao porto da cidade herculina. Era o 31 de decembro de 1850 e ao Heraldo escribían o seguinte dende A Coruña:
    "A las cuatro de la tarde del día de hoy se hallaba la mar en completa calma; solo una lijera brisa de S.E. quebraba el terso cristal de las ondas que reflejaban en variados cambiantes el hermoso azul del cielo. La población, que dejaba sus hogares para disfrutar de tan apacible tarde, seguía como impulsada uniformemente de un deseo, no el trillado camino del cantón ni la alameda, sino las orillas del mar en toda la estensión desde los muelles hasta los pelamios. Qué fenómeno ocurría, qué novedad se esperaba que así movía las masas en una misma línea, esto es lo que se ignoraba hasta que se fijaba la vista en el horizonte. Dos puntos se destacaban entonces, uno grande, negro como un cuervo marino, y otro blanco y alado como una gaviota; aquel pesado, perezoso, casi inerte; este ligero, voltegeador y lleno de vida. ¡La Florence, la Florence! gritaba todo el mundo, y así era. El buque entraba en el puerto, empavesado con mil banderolas, sin velas ni timón, flotando en su popa la bandera inglesa y a su costado la balandra protectora, que como su égida la amparó en los mares y la escoltó en el puerto. Al frente de la hermosa Florence, remolcaban seis lanchas de Mugardos y el vapor Vencedor de Ferrol, haciendo vigorosas fuerzas para arrastrar tan inerte masa, contrastando su pequeñez con la grandiosidad del buque. Parecían escarabajos arrastrando el nido de un águila, y la fragata era mirada por los numerosos espectadores como pudiera serlo una virgen que con el circo romano hubiese triunfado de la fiereza de los leones haciéndoles lamer su planta. Cuando lanzaron al mar sus anclas de salvación, un grito universal se levantó de las cubiertas de todos los buques de la bahía, poblados de gente de mar y tierra que agitaban al viento sus gorras de mil colores. ¡Dios había salvado a la Florence!

     O peirao estaba ateigado por coruñeses que querían ver de perto a chegada do navío fantasma, entre eles probablemente, os recén casados José Pardo e Amalia Rúa que, uns meses máis tarde (16 de setembro de 1851), serían pais da súa única filla, a nosa xenial escritora Emilia Pardo Bazán.

     A fragata inglesa despois de dúas semanas infernais descansaba por fin ao amparo da baía herculina. A balandra que conseguira o cónsul Eduardo Santos, desde que prestara os primeiros auxilios nas augas de Arteixo, ata que ancoraron no porto coruñés, non a abandonaría en nengún momento, co obxecto de gañar o premio que polas disposicións vixentes na materia na Gran Bretaña, se concedía aos salvadores dun barco.
                                          Enseada do Lourido

     Logo duns días de estadía na Coruña, a balandra deixaba a cidade e poñía rumbo cara a Inglaterra, nación que nesa altura estaba inmersa na organización da primeira exposición universal da historia, que fora concebida para mostrar o progreso e as marabillas de todo o mundo. O príncipe Alberto, home da raíña Victoria, fora o principal promotor desta exposición que decorrería en Londres, no Crystal Palace, inaugurándose no día 1 de maio de 1851.

     Os arranxos dos danos da Florence demoraríanse máis do previsto, polo que quedarían na cidade tres meses máis. A tripulación, desesperada e farta de tanta espera, provocaría unha rebelión a bordo, situación que recollería o xornal La Época na súa edición do 21 de marzo de 1851: "fueron conducidos a prisión cuatro marineros de la fragata inglesa Florence por sublevarse a la salida del puerto, negándose a continuar viaje a Africa".


Ningún comentario:

Publicar un comentario