OSEIRO NA DESCRICIÓN HISTÓRICO-XEOGRÁFICA PUBLICADA EN "EL IDEAL GALLEGO" EN 1930

ARZOBISPADO DE SANTIAGO

Descripción histórico-geográfica de sus feligresías 

ARCIPRESTAZGO DE FARO 

Provincia de La Coruña 

SAN TIRSO DE OSEIRO 

(Arteijo)

Artigo publicado en El Ideal Gallego o día 31 de Xaneiro de 1930:

 

El Término

      Es anejo de Pastoriza: carretera de Finisterre a cuya derecha se asienta, después de la bajada la empinada cuesta que toma nombre de la parroquia: está a 4 kilómetros de la cabeza del ayuntamiento y 7 de la del juzgado y provincia.

     Ascienden a 1.176 sus habitantes de hecho y a 1.257 de derecho, domiciliados en 242 edificios, de los que 101 son de un piso y 141 de dos, uno de ellos deshabitado por el uso que se le da: hay 43 albergues.

    Villarodis es la aldea más poblada con 269 almas, siguiéndola Iglesario con 237, Bañobre con 203 y Baña con 166: las demás son Froxel, Pedreira, Ponte, Sabón y Seijedo.

    Hay escuela nacional y varios comercios, estanco, tabernas, herrería, tratantes en granos, sociedad agrícola, etc. 

 

Procesión en Oseiro nos anos 70. O edificio que se ve ao fondo é o estanco

     Produce lo que el resto del ayuntamiento.

   Es terreno quebrado y montuoso por el que corre el riachuelo Rexidoiro, que le separa de Arteijo.

 

Situación

      Préstale abrigo el macizo de Suevos y tiene no lejanas las playas de Sabón y Alba, tomando el nombre la primera de la aldea así llamada.

   Limita al N. con Suevos, al E. con su iglesia principal, al S. con Arteijo y al O. con el mar.

Hijos ilustres

   En la aldea de Forxel, hoy por trasposición Froxel, nació en 17 de mayo de 1833, el ilustre historiador de Galicia, don Manuel Murguía, cuando su señora madre se dirigió en virtud de una oferta, al vecino santuario de Pastoriza. Falleció tan gran escritor en la Coruña, el 2 de febrero de 1923.

   Como otro hijo ilustre de esta parroquia se tiene al concienzudo genealogista Vasco da Ponte, nacido en el siglo XVI, aun cuando más cierto parece ser que lo fué en la Coruña.

El nombre

   Figura con el nombre de “Ursarium” en los documentos de los tiempos medios, traducido así el gallego de “Oseiro” que puede significar lugar en que abundan los osos, aun cuando le cuadraría entonces mejor el de “Oseira”, como se llama al famoso monasterio de Cea (Carballino-Orense) conocido como “El Escorial de Galicia” y que antiguamente suena “Ursaría”.

   “Orsa”, “Osa”, “Orsera” u “Osera” son voces que se manifiestan relacionadas con el cultivo de la cebada y muy corrientes en la topinimia catalana como en la francesa (Balart y Froany: “Cataluña. Orígenes históricos”, pág. 199): pero en gallego tenemos los toponímicos “Orxo”, “Orxal”, “Orxás”, “Orxeira”, etc. de igual significación.

   (Continuará).

Artigo publicado en El Ideal Gallego o día 1 de Febreiro de 1930:

Historia

   En el siglo XIV era el señorío de Oseiro, Erboedo y Suevos de Gómez Pérez de Pereira, según Vasco da Ponte. De dicha familia pasó a la de Gómez Pérez das Mariñas.

   En las playas inmediatas se dice hay la llamada “Pena da Constanza” que debió este nombre a que allí embarcaba y desembarcaba doña Constanza das Mariñas, la casada en segundas nupcias y “a justo de su padre” con Fernán Pérez Parragués, por haberse separado de su primer marido, un Conde de Altamira “que non servía para casado” según nos cuenta el citado Vasco da Ponte. 

 

Imaxe actual da Constanza

   Esta doña Constanza, llamada “a vella” para diferenciarla de su hija doña Constanza que apellidaban “a nova”, tuvo en mayorazgo, fundado por su padre en los bienes que este le legó en testamento de 4 de noviembre de 1474, hecho cuando su hija era menor de edad, “todo lo que poseía en Bergantiños en oseyro e suevos e val de müs e hervoedo e merama e con las encomiendas de santo andres e monteagudo e con los foros casas e casares que yo el dicho gomez perez llievo en las dichas encomyendas e en la tierra señorío que foy de Iohan de coyro e de martín sanchez e en la terra de Iohan dandero”.

  Formó la jurisdicción de su nombre en la primitiva provincia de la Coruña.

  Más tarde fué el coto de Oseiro, en el de la Coruña.

  (Continuará).

Artigo publicado en El Ideal Gallego o día 4 de Febreiro de 1930:

El templo

   Es uno de los tipos de templo románico más extendidos por Galicia.

   No es muy conocida a pesar de estar tan próxima a La Coruña.

   Murguía fué el primero que llamó la atención acerca de ella.

   Angel del Castillo se ocupó en esta iglesia, en su obrita “La Arquitectura Cristiana en Galicia” (Lugo, 1906); pero quien le ha consagrado un completo y detenido estudio fué Fernando Martínez Morás, en un artículo publicado ha años en “La Voz de Galicia”, de La Coruña. 

 

Imaxe do ano 1919 da igrexa de Oseiro

  Consta el templo de una sola nave y su ábside es semicircular, añadido de un cuerpo de presbiterio, un arco de descarga a cada lado y al exterior el ábside, cuya bóveda es de cañón.

   Según inscripción grabada en uno de los sillares de la pared de la derecha junto a la puerta S., y que dice

E CCLAM

EIA: M: CC

no ofrece duda la fecha de su inscripción.

   Del mérito de su portada puede juzgarse por el dibujo que de ella insertó en su trabajo el señor Martínez Morás.

   En el tímpano se ve una cruz y dos palomas, alusiva a la paz del Salvador.

    El celoso párroco de Pastoriza, nuestro buen amigo don Claudio Suárez Barros, hizo, hará cosa de quince o diez y seis años, una bien entendida reparación de la iglesia, velando porque en ella se respetara íntegramente su carácter.

PUBLICIDADE RETRO

 Publicidade do ano 1981 de "Talleres Hermanos Souto"

O CINE DE CHAMÍN

    A orixe da industria galega do cine, unha vez que os irmáns Lumière asombran ao París de 1895 coas súas fotografías en movemento, pode sintetizarse nun triángulo cuxos vértices son José Sellier, José Gil e Isaac Fraga. O primeiro filmou o documental pioneiro, El entierro del general Sánchez Bregua. O segundo realizou a primeira película de ficción, Miss Ledya, con Castelao de actor secundario. E o terceiro fixo da arte empresa estendendo a fábrica de soños por todo o territorio galego (e español).

  Sábese que durante todo o século XIX tiveron lugar nas principais vilas galegas mostras ambulantes con aparellos antecedentes do cinema, como as sombras chinesas ou as lanternas máxicas, que estaban constituídas por unha cámara escura cun xogo de lentes que, por medio dun condensador polo que pasaba a luz dunha lámpada de aceite incorporada e atravesaba unha placa de vidro pintada con debuxos, se proxectaba nun lenzo e podíase crear ilusión de movemento movendo os vidros.

    É probable que as primeiras proxeccións que se realizaron en Arteixo cunha lanterna máxica se efectuaran en Armentón. Picadillo, Señor do Pazo de Anzobre e persoeiro cunha enorme curiosidade por todas as innovacións do seu tempo, en marzo de 1905 escribía o seguinte no xornal El Noroeste:

   “(…) Bueno será hacer constar que en la aldea también nos permitimos ciertos espectáculos relativamente públicos, y que, aparte de las regueifas y foliadas, tan usuales y corrientes entre los labriegos, abundan las proyecciones de linterna mágica en que aparece el elefante del Siam, admiración de Loureiro; el enemigo malo, ante cuya vista se santigua toda la concurrencia; la foca marina, que según los circunstantes haría el gran fol para una gaita, y otra porción de ejemplares zoológicos, tales como el ratón que lee, la cabra violenchelista, el cerdo sabio, etc., etc (...)”

    Por aquela época na que Picadillo asombraba aos seus caseiros coas proxeccións da lenterna máxica en Anzobre, en Europa consolidábanse as primeiras salas cinematográficas estables, que en Galicia se corresponde precisamente co inicio da andaina do emblemático Salón París de A Coruña (1908-1999).

    Durante as seguintes décadas os recintos para o cinematógrafo foron estendendo a súa presenza por cidades e vilas, á vez que se elaboraban uns primeiros códigos arquitectónicos para converter as salas nun reclamo e un rostro recoñocible para o público. 

   A partir da Guerra Civil, que retrasou moitos proxectos, a poderosa industria do cinema, na que os productores, distribuidores e cines eran observados de cerca polo réxime, seguíronse construíndo innumerables salas no noso país. De feito, do total de 848 cines documentados por toda a xeografía galega, máis da metade, 448, foron construídos entre os anos 40 e os primeiros 60, entre eles o Real de Arteixo que abriran os irmáns Juan, Antonio e José Agra na Avenida de Fisterra entre 1959 e 1960, e o cine de Chamín do que falamos máis polo miúdo seguidamente.

Imaxe do antigo cine de Chamín (Cortesía de Feli Castiñeira

     Pois si. Aínda que non o creades houbo cine en Chamín, que para moitas e moitos veciños da bisbarra que peitean canas dende hai tempo era das poucas diversións e espectáculos aos que podían ir na súa xuventude, un lugar onde non faltaron anécdotas e intres vividos difíciles de esquecer.

 - ”O cine inaugurouse no 61 ou no 62. Cando o puxen dixéronme que se estaba tolo, pero a miña cabeciña non podía parar de facer cousas”, comentounos recentemente Luís Alfonso Castiñeiras Pedreira, o propietario do cine, reconvertido na actualidade en apartamentos, aínda que un dos seus accesos recorda perfectamente a época dourada deste edificio que podedes ver fronte ao lavadoiro de Chamín de Abaixo.

    Castiñeiras, un namorado do sétimo arte nado en Chamín en 1940, ao pouco de casar con Jesusa Patiño Domato, natural tamén da mesma parroquia, decidiu que era o momento de levar a cabo o seu soño. Para convertelo nunha realidade a parella fai a maleta da emigración a Londres coa idea de aforrar o suficiente para o seu cine. Alí, na capital británica, Luís Alfonso e Jesusa gáñanse a vida traballando nun restaurante de luxo ao que acudía con frecuencia a princesa Margarita, a irmá pequena da raíña Isabel II. Dende aquela Inglaterra en cor na que os nosos protagonistas estaban sendo testemuñas de cousas que nunca viran na España en branco e negro do franquismo, van enviando diñeiro á súa familia para que inicien as obras dun cine que abre as súas portas en 1962.

    De volta da emigración, e case que coincidindo co peche do Salón da Benitona da Lagoa, que ata aquel intre era a onde acudía a xuventude da zona a pasar o seu tempo de lecer, os nosos protagonistas vían como o seu cine, que tamén tiña bar, era unha verdadeira fervedoira de xente durante as fins de semana xa que, practicamente, era o único divertimento para as mozas e os mozos da contorna. Á parte da de Chamín, a xuventude de Sorrizo, Caión, Barrañán, Monteagudo, Armentón… nalgúns casos, netas e netos de varios caseiros de Picadillo presentes nas proxeccións da lenterna máxica en Anzobre, enchían cada fin de semana a sala. 

Mozos da contorna no bar de Luís Alfonso e Jesusa (Cortesía de Feli Castiñeiras

   Naqueles tempos de gran demanda que chegou a ofrecer programas dobres, o cine de Chamín, onde naqueles anos 60 se fraguou máis de un matrimonio, era un negocio familiar coma os de antes. O traballo estaba perfectamente rapartido. Luís Alfonso Castiñeiras poñía a música como reclamo para a veciñanza e despois encargábase de cobrar as entradas, que naquela altura tiñan un custe de 10 pesetas. Jesusa atendía o bar vendendo os refrescos e as pipas coas que se inchaban as mozas e os mozos da época. E as proxeccións eran cousa do propio Castiñeiras e de Manuel 'Cereixo', tamén veciño de Chamín e amigo íntimo da parella. Manuel e a súa dona Rosario Valcárcel, que tamén traballaba na taquilla do cine, foi un matrimonio esencial e imprescindible nas vidas de Jesusa e Luís Alfonso.

   E así se pasaban as noites das fins de semana en Chamín, entre as cancións de Antonio Molina, Conchita Velasco, Marisol ou do Dúo Dinámico e outros grandes éxitos cinematográficos de mediados dos 60.

    Castiñeiras, que nos contou que naquela época xa había clientes vip que querían ver unha película fora do horario habitual, variaba de película case todas as semanas:

    - ”Non ían ver o mesmo título dúas veces”, recorda.

    Comprar os dereitos de emisión de unha película custáballe entre 500 e 1000 pesetas, das de antes. Mais ás veces lograba que o cine París da Coruña lle prestase algúns dos filmes:

    -”Compartíamos os técnicos e tiñamos relacións comerciais, así que se eles tiñan películas que xa non poñían e aínda non as ían devolver, deixaban que as levara”, explica. 

Jesusa e Luís Alfonso coa súa filla Feli (Cortesía de Feli Castiñeiras)

     A finais da década dos 60, a consecuencia da competencia da televisión e coa adquisición dos primeiros coches, comezouse a declinar a dominante presenza de público en boa parte das salas de cine galegas. Na nosa contorna, as mozas e os mozos empezaban a frecuentar por aqueles días as discotecas As Airas de Carballo, Pazos da Laracha ou a Sala de Festas Eva de Arteixo, o que ía propiciar a decadencia e o peche definitivo do cine de Chamín en 1969. Iso si, a despedida foi ao grande, proxectando no adeus a King Kong e a Tarzán.

    Ao cerrar o cine, Luís Alfonso e Jesusa, que naquela hora xa eran pais de Feli, a súa única filla, deciden instalarse na Coruña, cidade na que alugan un local pola zona do Orzán para abrir un pequeno restaurante, o Restaurante Castiñeiras. Tiñan grandes ideas e a experiencia de Londres. A cousa non foi mal e, andando no tempo, compraron o edificio no que estaba o seu negocio para convertelo no hotel familiar -Hotel Castiñeiras- que xestiona Feli dende que se xubilaron seus pais Luís Alfonso e Jesusa, unha parella que fora quen de facer moi moi especiais os sábados en Chamín co único cine que había en varios quilómetros á redonda.

  Ai, se as paredes falaran!

 

Imaxe actual do edificio onde estaba o cine de Chamín

FONTES:

ACOSTA, SUSANA (2012): De cine, entre las leiras de Chamín, El Comarcal, outubro 2012.

CABO VILLAVERDE, JOSÉ LUÍS & SÁNCHEZ, JESÚS ÁNGEL (2013): Cines de Galicia, Fundación Barrié, A Coruña.

MACEIRAS RODRÍGUEZ, XABIER (2018): Antoloxía das Confidencias de Picadillo, Autoedición.

SALGADO, FERNANDO (2017): Historias de Galicia IV. La forja de la modernidad. Biblioteca Gallega, La Voz de Galicia.

PUBLICIDADE RETRO

Publicidade do "Café-Bar Aparcadero" do ano 1981:

 

 

 

O MÉDICO DON MANOLO RODRÍGUEZ

   Manuel Rodríguez Díaz, máis coñecido como “don Manolo”, foi un notable médico, amante da música clásica e da arqueoloxía, que deixou unha profunda pegada na historia máis recente da bisbarra. Nace este esclarecido médico en 1925 na Coruña, cidade na que falece o 15 de outubro de 1989, aos 64 anos. Chegou a ser o doutor máis popular da comarca, xa que asistía aos seus pacientes sen importarlle o horario, nin se lles ía a cobrar ou non. Prestando os seus servizos tanto ao pobre coma ao rico, exerceu medicina xeral e pediatría, mais as súas especialidades eran as enfermidades pulmonares e as do corazón.

Don Manolo nos seus inicios no mundo da Medicina (Cortesía da familia)

    Manuel, que de neno xa lle dicía a seus pais que quería ser médico, fai os seus estudos de Bacherelato no Colexio Dequit da Coruña, unha verdadeira institución no ensino da época que funcionou dende 1871 ata 1972 e polo cal pasaron algunhas das máis importantes personalidades da historia da cidade herculina. Unha vez rematados os seus estudos de secundaria, inicia a carreira de Medicina na Universidade de Santiago de Compostela e, ao pouco de obter a licenciatura, abre consulta en Arteixo.

   Pepe Insua, propietario do bar do Muiñeiro durante medio século e amigo persoal deste médico tan querido e respectado, comentounos recentemente que o noso homenaxeado era unha persoa moi xenerosa á que apreciaba moitísimo. Pepe tamén nos recordou as consultas que don Manolo tivo na capital do municipio:

  “Fumos moi amigos, era cliente habitual do noso bar, un home entrañable e moi comprometido socialmente. Cando veu para Arteixo abriu consulta no primeiro piso do edificio do antigo restaurante El Gallo de Oro. Anos máis tarde foi para a casa do Carmelito, que estaba fronte á actual tenda de Sita, xusto na entrada do aparcamento de Eroski, se entras pola Avenida de Caión. O edificio do Carmelito tiña dous ou tres pisos e acordo que viviu nun deles durante un tempo. O que non estou seguro é se puxera consulta alí tamén. Despois, se non recordo mal, botou algún tempo enriba da librería de Amalucha (hoxe Librería Laydi) mentres construían o edificio onde viviu coa súa familia durante moitos anos e onde tivo a súa última consulta”.

   Efectivamente, tal e como recorda Pepe Insua, a mediados dos anos 50 o doutor Manuel Rodríguez chega a Arteixo, a aquel Arteixo que vivía case que exclusivamente do agro e do que só se lembraban algúns cando querían aliviar as dores de reuma no Balneario, e establece a súa primeira consulta no primeiro andar dun edificio que os do 'Veigheiro' tiñan na chamada “Carretera Nova”, na actual Avenida de Fisterra. Sería precisamente no baixo desta casa onde Pepe Morgade e Fina Gestal abren en 1962 un restaurante ao que bautizan como "El Gallo de Oro", nome co que lembraban a ópera de Nikolái Rimski-Kórsakov que tanto lle gustaba ao médico don Manolo, o padriño do seu fillo Fernando.

 

Á esquerda da imaxe vemos o edificio do antigo restaurante El Gallo de Oro, lugar onde don Manolo tivo a súa primeira consulta en Arteixo

   Certo tempo despois, dado que os 'Veigheiros' necesitaban o piso porque casara un dos seus fillos, o noso protagonista traslada a súa consulta á Avenida de Caión, ao edificio do 'Pistón', onde estivo durante moitos anos a libraría de Amalucha. Don Manolo coñece nesa altura a Ana María López Sangil, unha enfermeira da Coruña coa que casa en outubro de 1965. Tras darse o “si quero”, a parella decide botar raíces en Arteixo e compran un soar na Avenida de Fisterra para construír un edificio no que ían establecer o seu domicilio no segundo andar, quedando o primeiro para a consulta.

   Mais antes disto, durante o tempo que duraron as obras, os Rodríguez López residen 3 ou 4 anos no edificio do 'Carmelito' -que anos máis tarde sería derrubado a consecuencia das expropiacións para a construción do Polígono Industrial de Sabón- e, durante ese período, don Manolo segue atendendo aos seus pacientes no do 'Pistón'. Transcorrido máis de medio século, aínda hai quen se acorda do caos diario alí existente, coas grandes colas de xente que había nas escaleiras agardando pola súa quenda, colas que ás veces chegaban ata a entrada da libraría de Amalucha. Con don Manolo auscultando aos doentes na consulta, receitando os oportunos medicamentos ou confirmando tal ou cal diagnóstico, e con Ana axudando ao seu marido como enfermeira, dada a cantidade de pacientes que tiña o popular médico, é doado imaxinar aquela imaxe. Era algo inaudito. Á súa consulta viña moita xente con enfermidades pulmonares ou cardíacas do Val de Dubra, Ponteceso, Malpica, Carballo, A Laracha, A Coruña… e, por suposto, de Arteixo.

   No noso municipio, no que traballou ata o último dos seus días e do que foi un ilustre fillo adoptivo, ían nacer os seus catro fillos, Ana, Javier, Carmen e Victoria, rapaces que pasaron os primeiros anos das súas vidas compartindo clase no colexio Carrero Blanco (na actualidade CEIP Ponte dos Brozos), ou en tal ou cal gardería, con moitas e moitos arteixáns nacidos nos 60 e nos 70. Ana, a maior, andando no tempo ía seguir os pasos do seu proxenitor para adicarse á Medicina de Familia.

  Profesional de gran vocación, que vivía para a súa familia, os seus pacientes e a súa medicina, o pouco tempo que tiña libre pasábao rodeado de libros, estudando, lendo e preocupado por todo. Amante da ópera e da música clásica en xeral, outra das súas paixóns era á arqueoloxía e todo o relativo á historia do noso patrimonio cultural.

  Unha vez que se estableceron na Avenida de Fisterra, as ringleiras de doentes chegados dende infinidade de puntos da bisbarra seguían sendo tremendas: “é que non é para contálo, había que vélo! Aquilo era terrible”, contounos non hai moito unha das persoas que acudía naquela época á consulta de don Manolo.

   Naqueles tempos, nos que boa parte dos seus pacientes tiñan seguro pola Agraria e os ingresos da xente que vivía do agro eran os que eran, don Manolo practicamente non lle cobraba a ninguén. Onde vía pobreza ou miseria, e naquela hora non había pouca, brindaba o apoio sanitario e a súa profesionalidade a toda esa xente de maneira totalmente altruísta.

      -¿Canto é, don Manolo?

     -Nada ho, ¿que che vou cobrar por iso?

      - Don Manolo, ¿que lle debo?

     - Anda ho, anda… iso non é nada!

      - Don Manolo, ¿canto é?

     - Anda ho, xa me pagarás!

   Don Manolo era así; era a súa forma de ser. Se no día atendía a 40 ou 50 persoas, se cadra cobráballe a 4 ou a 5, ás que tiñan mellor situación económica. E así, pouco a pouco, o noso homenaxeado foi gañando o ceo e o corazón da xente.

   No mundo da medicina, o ollo clínico pode definirse como o don que posúen algúns médicos para realizar diagnósticos rápidos e certeiros. Este termo, antano popular, está caendo en desuso e na actualidade utilízase con maior frecuencia en ambientes non médicos, para resaltar a habilidade de anticipar acontecementos ou de calibrar a simple vista aspectos ocultos da natureza humana. Don Manolo posuía ese don, e o seu ollo clínico salvou de grandes doenzas, e incluso da morte, a varias persoas da contorna. Unha delas, Eduardo 'de Cachón', contounos o seguinte:

  “Naquel tempo don Manolo paraba a tomar café no bar do Muiñeiro e un día díxolle alí a meu pai:

    -Oíches Cachón, mándame o teu fillo pola consulta. O cativo está mal, ten hepatite!

 E efectivamente, fun a súa consulta. Eu daquela tería 10 ou 11 anos e vírame pasar uns días antes por diante do Muiñeiro. Mira ti que ollo tiña, que xa sabía que estaba mal!

     Non queremos esquecer, nesta merecida homenaxe, aquelas chamadas nocturnas ao seu domicilio ás tantas da madrugada porque non había outro médico en Arteixo. Bueno, na realidade si que había máis doutores. O que acontecía e que viñan pasar consulta e logo marchaban para A Coruña. Estamos falando de antes de que houbera Centro de Saúde, Urxencias e nada disto en Arteixo. No noso municipio non había absolutamente nada. E entón, claro, o único punto de referencia dun médico era o de don Manolo. Por aqueles días, era rara a noite que non tocaran ao timbre do seu domicilio por algunha que outra urxencia. E o pobre de don Manolo collía o seu coche e alá ía ás tantas da madrugada a Barrañán, a Sorrizo… e así continuamente ata que puxeron as primeiras Urxencias de Arteixo, que foi cando don Manolo e a súa familia empezaron a descansar polas noites como Deus manda e, ao fin, xa puideron durmir tranquilamente!

  Rememorando aqueles tempos, Ana López, que nos atendeu telefonicamente coa maior das amabilidades, tamén nos contou que no baixo do seu edificio da Avenida de Fisterra, o mesmo no que anos máis tarde estivo “Hogar y Confecciones Fina”, atenderon varios partos. Eran mulleres que viñan en coche dende a comarca de Bergantiños e que ían dar a luz á Residencia. Algunhas víronse tan apuradas que ao chegar a Arteixo:

   - un médico, un médico!!!

 

Imaxe dos anos 70 de don Manolo (Cortesía da familia)

   E xa podedes imaxinar quenes baixaban correndo para atender a aquelas futuras nais. Polo que nos contou Ana, naqueles casos don Manolo abría o portal do garaxe para que a parella que demandaba axuda médica gardase no baixo o seu coche, un baixo no que viñeron ao mundo varios bebés:

   “Para estos casos yo siempre tenía preparada una bolsa con ropa para los recién nacidos… por los menos cuatro veces, y no darles tiempo de subir a la consulta y dar a luz en el bajo”.

   A mediados dos anos 80 a familia Rodríguez López establece o seu domicilio na Coruña, pero don Manolo seguiría indo á súa consulta de Arteixo todos os días, ata que unha grave enfermidade foi mermando pouco a pouco a súa saúde. Aquel médico que tanto se sacrificara con moitos dos nosos devanceiros naqueles tempos difíciles, faleceu en outubro de 1989 aos 64 anos.

   Vaia este humilde tributo e sentido homenaxe para que uns o recorden, outros o coñezan e todas e todos admiren a este gran persoeiro que foi don Manolo.

  

 

FONTES:

-Fernández, Carlos (2006): El colegio Dequidt, una institución en la enseñanza. La Voz de Galicia, 4 de febreiro.