martes, 21 de xuño de 2022

A PARROQUIA DE MONTEAGUDO NA DESCRICIÓN HISTÓRICO-XEOGRÁFICA PUBLICADA EN EL IDEAL GALLEGO EN 1930

ARZOBISPADO DE SANTIAGO

Descripción histórico-geográfica de sus feligresías 
ARCIPRESTAZGO DE FARO 
Provincia de La Coruña 
SANTO TOMÉ DE MONTEAGUDO
(Arteijo)


Artigo publicado en El Ideal Gallego o día 19 de Marzo de 1930:

 

El Término

Parroquia de entrada: patronato real: iglesario incompleto: fué matriz de Chamín: está a 17 kilómetros de la capital de provincia, que es la de su juzgado, y a 5 kilómetros de la del ayuntamiento.

Freón es la aldea de más vecindario pues tiene 106 habitantes: las demás responden a los nombres de Barreiros, Cachada, Casaldegas, Casanova, Corteo de abajo y de arriba, Esquipa, Freixal, Gomesende, Ibia, Iglesario, Mirón, Orrente, que la constituyen molinos harineros con solo 6 albergues sin vecinos, Rocha, Sande y Vilanova y grupos menores.

Los edificios suman 131 y de ellos 53 son de una sola planta y 78 de dos viéndose vacíos 1 por el uso que tiene: los albergues ascienden a 55.

Celebra sus fiestas el 10 de julio.

Tiene escuela nacional, estanco y taberna.

 

Situación

Hállase al SE. de la elevada sierra de la Estrella con el erguido monte de Monteagudo de 300 metros de altura sobre el nivel del mar, monte en el que está la ermita de Nuestra Señora de la Estrella, ermita que como el monte Carboeiro y otras alturas sirven de guía para la derrota marítima.

 

Panorámica actual da ermida da Nosa Señora da Estrela

La sierra la divide del ayuntamiento de Laracha con el que confina por el O. y por el N. lo hace con su antiguo anejo, por el S. con Larín y por el E. con Armentón.

Es esta feligresía como el comienzo de una de las tres cañadas que integran el valle de Arteijo y es la que se extiende al O. formada por las parroquias de Monteagudo, Armentón, Sorrizo, Chamín y Barrañán y que tiene a su O. las faldas orientales de la sierra de la Estrella con el Monteagudo y regándola el arroyo Castro que haya su nacimiento dicho monte y en los manantiales de los términos de Monteagudo y Armentón y que va al mar por la playa de Barrañán, parroquia de este nombre.

De clima benigno, el terreno aun cuando montuoso es reproductivo.

Parte sur da ermida da Nosa Señora da Estrela

El templo

Es románico de tre naves y tres ábsides semicirculares con planta basilical, bóvedas de cañón apuntado en los ábsides, alumbrado el central con tres ventanitas y con una cada lateral.

Consérvase una pequeña imagen tallada en madera, de tiempos antiguos.

 

Historia

La aldea de Iglesario también se llamó Mosteiro y esto parece indicar que en ella debió existir en pasadas épocas, uno de tantos monasterios con que contó Galicia y como lo prueba el patronato que ejerció el Cabildo Colegial de la Coruña, en virtud de permuta con los benedictinos de Santiago a quienes dió en cambio el priorato de Cambre.

domingo, 12 de xuño de 2022

CAMPOS DE LOUREDA

Como diría un bo amigo meu… e de remate, que a festa continúe!

O acontecido onte en Loureda, no lugar da Queira, coa presentación do documental “Campanal de Loureda. Paixón por un sentimento” no Campo do Cubano foi algo inesquecible, abofé. Fran Naveira e un servidor estaremos eternamente agradecidos a todas as persoas que, dun xeito ou doutro, fixestes posible este soño.

Vaia dende aquí o noso agradecemento a todas as persoas entrevistadas pola súa atención e amabilidade; grazas aos mecenas, asociacións, colectivos e negocios pola vosa axuda económica ao longo destos dous últimos anos para poder realizar o proxecto; grazas Sindo Otero, Víctor Iglesias, Nacho Varela, Daniel e Mateo Iglesias Lema pola vosa maxia músical; grazas Pedra da Crus pola vosa implicación dende o minuto 1; grazas Víctor e Iria polo gran traballo de produción; grazas tamén Toño, Damián e Pesudo pola vosa implicación e colaboración; grazas Paco e Carmiña polo voso enorme traballo e por permitirnos entrar na vosa casa (falo do Campo do Cubano); grazas Manolo Pazos (técnico de son); grazas Eloy Penide e Pepa Eventos pola fantástica organización da presentación; grazas Mónica Pan por ese tremendo deseño; grazas Manuel de Eva polo teu gran papel como mestre de cerimonias; grazas tamén a Asociación Cultural Triskell pola súa colaboración no día de onte; e grazas ao Concello de Arteixo, de xeito moi especial aos departamentos de Deportes e de Participación Cidadá, polo seu enorme apoio neste evento!

E, por suposto, grazas a todas as persoas presentes nos dous actos. Como dicía ao principio… e de remate, que a festa continúe. Se onte faciamos no lugar da Queira a presentación mundial do documental “Campanal de Loureda. Paixón por un sentimento”, hoxe facemos o propio na rede compartindo o videoclip do tema “Campos de Loureda”, unha das cancións do documental.

TÍTULO ORIXINAL: “Campos de Loureda”

LETRA E MÚSICA ORIXINAL: Sindo Otero

VOZ E COROS: Víctor Iglesias

GUITARRA: Sindo Otero

ACORDEÓN: Víctor Iglesias

BAIXO E PERCUSIÓN: Nacho Varela

ESTUDIO DE GRAVACIÓN: Estudios Visúe

IMAXES 8 mm: José María Figueroa e María José Palleiro

EDICIÓN E GRAVACIÓN DO VÍDEO: Fran Naveira

DOCUMENTACIÓNA: Xabier Maceiras

Aí vai o videoclip… un himno que agardemos que se cante no debut do Campanal na Liga de Veteranos!

sábado, 4 de xuño de 2022

A FURNA DO TRIEL (SUEVOS)

  Capital da antiga rexión do Paletinado, na actualidade Renania-Paletinado (Rheinland-Pfalz en alemán), e do viño de Mosela, a cidade de Tréveris (Trier no idioma teutón) conserva do seu esplendoroso pasado en épocas do imperio romano fundamentalmente  tres monumentos: a Porta Negra, as Termas e o Anfiteatro.

     A partir de 1818 hai que engadirlle un cuarto "monumento" a Tréveris: o nacemento na cidade de Karl Marx, profeta do materialismo, que tamén cursaría, na urbe da que estamos a falar, os estudos propios dun cativo da alta clase media.

     É en Tréveris onde, por mor dun longo encadeamento de fatalidades, catorce séculos antes de que nacera Marx, foi morrer un extraordinario mozo da Gallaecia chamado Prisciliano, bispo que orixinou o movemento ascético coñecido como priscilianismo.

     Chegados a este punto, de seguro que vos preguntaredes que ten que ver Tréveris (insisto, Trier en alemán) coa toponimia de Arteixo. Pois ben, en xullo de 1902 o vapor alemán Trier, que zarpara de Bremen para facer singradura cara á Habana e Veracruz, embarrancaba nos illotes da Gaianda de Suevos, lugar ao que acudirían varios remolcadores para tratar de sacar ao navío das rochas nas que quedara encaixado. Mais non houbera maneira. Fixérase de todo para retiralo do seu "niño" (tedes toda a información no libro O mar de Arteixo e os seus naufraxios):
dinamitar as rochas, descargar parte das mercadorías en gabarras para alixeirar o peso do buque; e mesmo outros xéneros, coas presas, tiráronse ao mar, xéneros que posteriormente as ondas e as correntes mariñas empurraron ata unha furna próxima, que viña sendo a furna da que estamos a falar e que hoxe é coñecida co nome do Triel (co lóxico variante, por mor do paso dos anos, do "r" polo "l")... mais nada disto axudou a retirar ao Trier do lugar no que encallara e, finalmente, sairía da Gaianda en anacos.

     Ás doce da mañá do 12 de setembro de 1902, no consulado alemán na Coruña iniciábase a poxa polo buque, sendo o seu prezo de saída 25.000 pesetas. Había 49 persoas presentes, moitas delas axentes de negocios de Bilbao, Cádiz e Vigo. O vapor íase adxudicar, como mellor postor, a José Teijeiro, veciño de Santa Marta de Ortigueira, polo valor de 110.500 pesetas, un Teijeiro que ao pouco principiaba o desmantelamento do Trier.
120 anos despois, o nome do buque alemán segue manténdose vivo na toponimia do litoral de Arteixo.


Furna do Triel


Á dereita, a Furna do Triel

Imaxe do Trier embarrancado en Suevos (La ilustración española y americana, 15 de xullo de 1902)