O DÍA QUE VAN BREUKELEN ESTIVO EN MEICENDE
De seguro que moitos afeccionados ao fútbol da contorna lembran algunha das espectaculares intervencións de Hans Van Breukelen, aquel lendario porteiro neerlandés que, tras alcanzar o súmmum en 1988 gañando a Copa de Europa co P.S.V. Einhoven e a Eurocopa do mesmo ano con aquela Holanda irrepetible de Rijkaard, Gullit e Van Basten, rubricou a súa sinatura na tradición de grandes arqueiros da historia.
 |
| Hans Van Breukelen |
Os anos 80 foron proclives a ir cambiando a regla non escrita de contar con xigantes baixo os paus. Se ben esta tradición, expandida a través do exemplo de Sepp Maier, nunca se perdeu, sí que os porteiros largos como arañas ao estilo de Walter Zenga ou Andoni Zubizarreta comezaron a ser máis cotizados pola, cada vez, menor tendencia a encontrarse dominadores da área que controlaran o xogo aéreo como eles. A estela que vai dende o belga Jean-Marie Pfaff a Abel Resino, pasando por Paco Buyo, foi a moda que predominaba en aquela época. Eran gardametas que rondaban o metro oitenta cos reflexos máis desenvolvidos que outras tarefas básicas que entrañaban a súa posición: saída por alto, despexe de puños ou todo o relacionado a fumigar a sensación de perigo dos equipos rivais, de unha maior tendencia ao centro desde as bandas que nos anos post-Cruyff. Dentro desta fornada de porteiros, Hans Van Breukelen xurdiu como o híbrido perfecto entre estas dúas clases de porteiros sendo, entre outras cousas, o precedente máis significativo dun da actualidade como Ter Stegen.
Chegados a este punto, seguramente que vos preguntaredes o motivo polo que Van Breukelen figura neste libro. Pois ben, antes de converterse no enorme gardameta que foi, o ex futbolista dos Paises Baixos protagonizou xunto aos seus compañeiros da selección sub-20 unha anécdota en Meicende que contamos de seguida.
Viaxamos ata xaneiro de 1980. Con ocasión do partido amigable que as seleccións absolutas de España e Holanda tiñan que disputar no estadio vigués de Balaídos o 23 de xaneiro, a Federación Española de Fútbol, matando dous paxaros dun tiro, organizou na Coruña outro choque entre os combinados sub-20 de ambos paises. O motivo da disputa deste partido, que se xogaría en Riazor un día antes que o de Vigo, era a máis que merecida homenaxe que a Federación Española, naquela hora presidida por Pablo Porta, quería rendenderlle ao fútbol modesto herculino do que saíran figuras como Luís Suárez, Amancio, Reija, Chacho, Acuña, Pedrito, Manolote, Pellicer e un longo etcétera ata chegar aos deportivistas Pardo II e Serafín, dous novos valores da canteira coruñesa que Pereda, o seleccionador español sub- 20, convocara para aquel partido.
Van
Breukelen e os seus compañeiros fixeran
viaxe, xunto con todos os enviados especiais e a selección absoluta,
dende o seu país ata o aeroporto de Peinador. No
medio dun forte vento, o
avión Boeing
737
tomaba terra ás tres menos vinte da tarde do luns 21. Minutos
máis tarde Durán, directivo da Federación Galega, recibía aos
xuvenís holandeses antes
de que emprenderan
viaxe a A Coruña, a onde chegaron sobre as sete da tarde. A
expedición neerlandesa estaba formada por Van Praag, vicepresidente
da Federación; os delegados Van der Krof e Schomaker; o médico Van
der Enst; o fisioterapeuta Van
der Bildt; o adestrador Blok e os
futbolistas Kaiser (Antwerp);
Bergenhenegoullen (AZ´67); Weysters (AZ´67); Dungen (Den Bosch);
Troost (Feyenoord); Balm (Haarlem); Lokhoff (NAC); Jol (Twente);
Lengkeek (Sparta); Verbeek (Sparta); Bleuning (Twente); Scheve
(Twente); Carbo
(Utrecht) e Van Breukelen (Utrecht). Martin
Jol, que antes de recalar
no Twente xogara un ano no Bayern Munich, e o porteiro Hans Van
Breukelen eran os únicos xogadores tulipáns
que tiñan máis de 20 anos.
Unha vez instalados no Hotel Finisterre, os sub-20 de Holanda tomaron un lixeiro aperitivo e, a continuación, dirixíronse cara o campo grande de Meicende para realizar exercicios de estiramento e tocar algo o balón manobrando durante tres cuartos de hora no pésimo terreo de xogo que naquela hora era o devandito campo. Como claro índice do deplorable estado destas instalacións, dicir que non había nin auga fría nin quente debido a que o domingo 20 celebráranse alí partidos de competición e os depósitos estaban baleiros. Hai que engadir que, naquela época, o campo de Meicende non tiña traída de auga e, para poder ducharse alí os futbolistas, había que encher previamente os depósitos levando o líquido elemento nun camión cisterna.
 |
| Bolk, adestrador sub 20 holandés, dirixindo o adestramento en Meicende (El Ideal Gallego, 22 de xaneiro de 1980) |
Posteriormente, logo de entregar no local do Sporting Meicende uns banderíns e unhas insignias en agradecemento á xentileza da entidade ao ceder as súas duchas, os holandeses regresarían ao hotel Finisterre onde tiñan previsto cear ás 21:45 horas.
 |
| El Ideal Gallego, 22 de xaneiro de 1980 |
ESPAÑA: Agustín, Diego, Manolo, Carreras; Lumbreras, Pardo II; Pedro Pablo; Merallo, Luque, Prieto e Víctor. Na segunda parte Serafín sustituiu a Víctor, Gregori a Pardo II, Ondina a Lumbreras e Cedrún a Agustín.
HOLANDA: Van Breukelen, Scheve, Jol, Troost, Veerbeek, Weysters, Lokhoff, Bleuming, Lengkeek, Valke e Kaiser. Tralo descanso Carbo sustituiu a Bleuming e Balm a Weysters.
Para o recordo tamén queda o partido das seleccións absolutas disputado en Balaídos o mércores 23, un amigable que estivera a piques de non chegar a súa conclusión por mor dunha avaría na iluminación eléctrica. O ridículo espectáculo acontecido no estadio de Balaídos, onde o encontro se cadra superou unha marca mundial ao durar máis de dúas horas e media, rozou os límites do escándalo. Tras unha serie de idas e voltas por parte dos contendentes máis propias dun espectáculo circense que dun partido de fútbol internacional, España acabaría vencendo por 1-0 aos subcampións do mundo.
Pola súa banda, despois de aquel adestramento en Meicende e do partido de Riazor, Hans Van Breukelen continuaría defendendo a portería do F.C. Utrecht, o club da súa cidade natal no que debutara como profesional en 1975, ata que despertou o interese do mítico Nottingham Forest de Brian Clough, un equipo que, despois de acadar a gloria coas súas dúas Copas de Europa de 1979 e 1980, enfrontábase á marcha de Peter Shilton, o seu líder espiritual, ao final da tempada 1981/82. A perda dun dos porteiros máis emblemáticos que deran as Illas Británicas levarían aos dirixentes do Nottingham a tomar a decisión de pescar en terras holandesas.
Van Breukelen non deixou escapar a oportunidade mais, desgraciadamente, unha inoportuna lesión ao pouco de chegar a Inglaterra apartaríao catro meses dos terreos de xogo. O seu segundo ano no Nottingham non fixo máis que confirmar a virtude máis valorada en todo sentinela das redes que se prece: a seguridade. Un terceiro posto no campionato ligueiro, a non máis de seis puntos do campión, o indomable Liverpool, e once xornadas coa portería a cero certificaron o acerto da súa contratación. Mais, con todo, a falla de entendemento entre o conxunto británico e a selección holandesa sobre as convocatorias ás que debía acudir selou a súa decisión de retornar ao seu país ese mesmo ano. Aquel holandés de pura cepa non quería deixar na estacada a Holanda, en pleno proceso de trasvase xeneracional, coas novas perlas do Ajax e PSV Eindhoven aportando rédito a unha renovada explosión da libreta táctica de Rinus Michels.
O retorno do fillo pródigo fíxose efectivo no PSV Eindhoven, de donde xa non se movería ata colgar os guantes. Dez anos baixo os paus dun grupo inesquecible, con xogadores como Gerald Vanenburg, Ronald Koeman, o belga Eric Gerets, Wim Kieft e, sobre todo, o Ruud Gullit máis espectacular que se recorda. Coa axuda de xogadores deste calibre, Van Breukelen puido facerse con nada menos que seis ligas e tres copas holandesas. Ademais, entre medias, viviu un ano de gloria indescriptible, 1988, cando se fixo coa Copa de Europa en maio e coa Eurocopa en xuño. Sobre todo, no primeiro caso, o trofeo debería levar gravado o seu nome entre aspas. A súa influencia foi de tal dimensión que fixo gañar a un equipo que, desde cuartos de final, selou todos os partidos con sendos empates. De feito, nunca un porteiro tivo tal transcendencia na consecución dun trofeo internacional.
Curiosamente, naquel ano de 1988 Van Breukelen voltou a A Coruña. Pasaran oito anos dende que o fixera por última vez. Na súa memoria aínda se conservaba a anécdota do adestramento de Meicende que, seguramente, comentaría cos seus compañeiros. Desta volta viña para xogar co PSV Eindhoven o Teresa Herrera, un trofeo que viaxaría aos Paises Baixos despois de que os futbolistas de Guus Hiddink derrotaran na final ao Atlético de Madrid por 3-1.
Como non podía ser doutro xeito, o noso protagonista retiraríase no PSV ao finalizar a tempada 1993/94. A día de hoxe aínda se recorda pola súa gran envergadura de brazos, as súas equipacións azuis, a súa habilidade para deter penaltis e, por suposto, polas lendarias actuacións como as realizadas no partido de volta de semifinais da Copa de Europa de 1988 celebrado no Bernabeu coas que, boa parte da afección do Real Madrid, segue tendo horribles pesadelos!
ENTREVISTA A LORIS BENITO 14.07.2021
Nado o 7 de xaneiro de 1992 en Aarau, a capital do cantón suízo de Argovia, Loris é fillo do asturiano Enrique Javier Benito e de Mari Luz Souto, unha veciña da parroquia arteixá de Pastoriza que, ao igual que xa fixeran décadas antes seus pais Jesús e Claudina, emigrou a Suíza a mediados dos anos 80. Malia que xa leva boa parte da súa vida residindo do país centroeuropeo, Mari Luz non hai día que non lle acorde o seu lugar de nacemento e as amizades da súa infancia. Sempre que o seu traballo llo permite, viaxa á súa querida patria chica co seu fillo Loris, quen espiritualmente vai estar unido de por vida á terra de súa nai, xa que se bautizou no Santuario de Pastoriza en xuño de 1992.
Lateral esquerdo rápido, de gran calidade técnica e de enorme talento, Loris xoga no Girondins de Burdeos dende a tempada 2019/20 e vén de participar con Suíza na Eurocopa, onde a súa selección realizou un papel extraordinario. Concluída a competición continental, o noso protogonista desconectou uns días en Pastoriza coa súa familia e sentouse con CRÓNICAS DE ARTEIXO e coa revista O DEZ para charlar de fútbol e de outros temas de interese.
 |
| Loris Benito Souto coa bufanda do Pastoriza S.C.D. |
Pregunta: Vostede tivo a oportunidade de debutar na Eurocopa xogando uns minutos contra Turquía na primeira fase. Como foi ese momento?
Resposta: Era a primeira Eurocopa que xogaba, xa que, na anterior, manqueime xusto un mes antes de viaxar a Francia. Foi un momento moi especial, e non só para min. Aínda que o fútbol é un deporte de once xogadores, cando entras no campo sénteste bastante só, porque estás ti coas túas emocións. Foi especial porque non só pensas en ti, se non tamén en todos os que te acompañaron ao longo da túa carreira deportiva. A familia tivo un lugar moi especial nese momento de entrada ao campo. Pensei en miña nai, en meus avós, en meu pai, en meus tíos… Creo que foi un orgullo moi grande para todos e tamén para min, claro, porque sentín que a vida me devolvía algo despois do sacrificio dos anos da infancia e do traballo de tanto tempo.
 |
| Momento no que Loris debutou na Eurocopa con Suíza |
P. : Logo, despois da primeira fase, chegou o éxtase contra Francia nos oitavos de final. Como viviu vostede o partido contra os galos como futbolista que xoga nun equipo francés?
R. : Diría que o vivín cunha motivación extra para darlles unha pequena “labazada” xa que, ademais, eran un dos grandes favoritos. A dicir verdade, dos futbolista que xogaron non había moitos da liga francesa; creo que no campo só había dous: Kimpembe e Mbappé, que xogan no PSG. Con todo, para min foi un partido bastante especial. Teño moitos amigos e compañeiros de Francia que estaban pendentes do partido agardando e desexando que nós perderamos. Algúns enviáronme mensaxes dicindo que si, que Suíza fixera bo papel e tal pero que despois de xogar contra eles tiñamos que facer as maletas e despedirnos da Eurocopa. E por iso, a victoria contra Francia foi aínda moito máis doce porque ninguén a agardaba; poucos apostaban por nós.
P. : E contra España en cuartos?
R: : Aínda foi moito máis especial que contra Francia porque estaban pendentes a miña familia e amigos de España, todos os que me viron medrar e tamén os que me seguen dende que era un neno, dende que veño aquí a pasar as vacacións coa familia. Todo o mundo estaba moi pendente deste partido, que para nós foi unha plataforma enorme para falar aínda máis do que xa lográramos en oitavos. Foi un partido moi especial que rematou dun xeito triste por non pasar as semifinais nos penaltis. E triste tamén por que non xoguei, claro, pero moi agradecido da experiencia de poder formar parte dos mellores xogadores de Suíza e de participar nunha Eurocopa.
P.: Tivo compañeiros con pasado en Galicia e curiosamente, no partido de cuartos de final contra España, había dous galegos no once helvético, Ricardo Rodríguez e vostede, e ningún en “La Roja”. ¿Houbo algún comentario ou broma no vestiario sobre isto?
R. : Sí. Fabian Schär xogou no Deportivo. Falamos moito da Coruña e, cando pasou polo Dépor, estabamos sempre en contacto. Moi bo compañeiro e excelente xogador ao igual que Ricardo Rodríguez, que tamén ten familia galega aínda que non sei canto tempo pasou en Galicia. A dicir verdade, non falamos moito do seu pasado aquí. Non sei se ten as raices tan profundas en Galicia como as teño eu, que pasei moito tempo da miña vida aquí. Preguntareille. A parte diso, coa xente de Pastoriza e coa miña familia si que falamos dese chiste lindo. O que non sei é porque non hai galegos na selección española. Chamoume moito a atención que non estivera Iago Aspas, que fixo unha tempada fantástica.
 |
| Loris Benito co último número da revista O Dez |
P. : A actuación de Suíza foi excelente. ¿Sorprendeulle que a súa selección fora tan competitiva?
R. : Para nada. Sabemos que xogadores temos e, por riba, somos un gran equipo. Foi moi importante gañar confianza a medida que íamos avanzando na competición. Foi moi gratificante e a aprendizaxe para nós foi brutal.
P. : Xusto o triunfo de Italia?
R. : Merecido. Absolutamente. Vin a un equipo que xogou coma un equipo, que tiña as ideas moi claras e que na miña opinión xogou un fútbol espectacular, con bandas que subían e baixaban. De feito, esa lesión de Spinazzola ténlle que doer a cada persoa que ama o fútbol porque empezar un torneo así, xogalo dese xeito e non poder acabalo é unha verdadeira pena. Para min Italia foi o equipo máis completo do torneo. Tamén me gustan as historias que creron por fóra tamén, especialmente a historia de Mancini, o míster deles, que non xogara nin un só minuto no Mundial de Italia. Esa dor quedoulle para toda a vida e por iso ningún dos seus futbolistas quedou sen xogar nesta Eurocopa. Iso demostra como estiveron, como funcionan e o gran espíritu do equipo. Para min, o triunfo de Italia foi absolutamente merecido.
P. : E agora, despois da Eurocopa, disfruta do merecido descanso na terra da súa familia materna e na que pasou momentos moi felices da súa infancia e xuventude ¿Que significa para vostede Pastoriza e Arteixo?
R. : Moitísimo, moitísimo. Bueno, empezando pola familia, é o lugar das raices de miña nai e eu síntome moi conectado con todo o que iso significa. Non só é chegar ao aeroporto de Santiago ou da Coruña e saber que vas en coche a Pastoriza. Non, tamén é a infancia que pasei aquí cos amigos que teño dende que empecei vir de vacacións á Choupana, o noso barrio, e coñezo a moitísimas persoas que me teñen moitísmo cariño que me fan sentir como si fora un deles, malia que só botaba aquí dúas ou tres semanas xa que despois tiña que voltar a Suíza. E alucinando no que se converteu Pastoriza! Cando era cativo, diante da miña casa había un campo onde pasaba horas e horas cos meus amigos, xogando á pelota, en bici... De feito os primeiros momentos coa pelota foron no xardín de meus avós e na rúa, tirando contra os portais, xogando a xogos que non sei dicir o nome. Bueno, moitísimos recordos moi lindos que sempre me fixeron sentir moi feliz. Ese sentimento de sentirse en casa, de ter a túa familia aquí... iso é moi profundo e iso é o que Pastoriza significa para min. É unha pena que as cousas cambiaran polo fútbol, e non pasei tantos momentos aquí nos últimos dez anos como a min me gustaría, pero claro unha vez que eres futbolista profesional os veráns están moi planificados. Por riba, ao xogar no estranxeiro as vacacións pásoas en Suíza porque teño á familia alí. Pero nada, moi agradecido por cada momento que pasei aquí, e sempre estou en contacto coa xente de Pastoriza o máis que podo.
P. : Eres consciente de que no partido contra España en Pastoriza había xente que quería que gañara Suíza. Unha destas persoas era túa avoa Claudina.
R. : Sí, pode ser, pode ser (bromas). Tamén houbo xente que dixo que lle valía a victoria de calquera dos dous equipos… moi lindo o pensamento ese!
 |
| Loris en Pastoriza con súa nai Mari Luz, súa avoa Claudina e seu tío Jose |
P. : Participou no IV Campus de Verán da S.C.D. Pastoriza e foi homenaxeado polo club. Un dos asentos da bancada do Campo Municipal de Pastoriza vai levar o seu nome. ¿Profeta na súa terra?
R. : Foron momentos moi especiais. Foi algo do que me falou miña nai e díxome que o club levaba varios anos facendo campamentos de verán. Dinme conta claramente da importancia do campo novo que teñen, que me parece algo fantástico e espectacular. Home, dígoche… crecendo aquí e os veráns que pasei en Pastoriza, pois os meus campos de fútbol eran de terra, indo para a igrexa, aí detrás, nos montes ou na rúa. Así que agora, ao saber que hai un campo de fútbol de herba artificial a ese nivel, e que os nenos e as nenas poidan perseguir os seus soños, paréceme algo fantástico. E si, tiven o pracer de participar no Campus de Verán do Pastoriza. Ter a posibilidade de charlar con todos, e de estar aquí pasando un bo rato con eles neste pobo que tanto teño no meu corazón, pois non vexo mellor xeito de pasar o meu verán. Para min foi un día inesquecible que me encheu o corazón de amor. Máis que fútbol, foi un sentimento pastoricense. O meu agradecemento a todas as persoas presentes no acto pola fantástica organización, polo cariño e polo apoio que recibín.
 |
| Imaxe tomada o 15 de xullo de 2021 na que vemos a Loris no IV Campus de Verán do Pastoriza S.C.D. |
P. : Outro fillo da emigración da zona, Ricardo Cabanas, que por certo ten familia aquí en Arteixo (Parrillada Cabanas de Larín) xogou con Suíza o Mundial de Alemaña do 2006. Un dos seus soños será xogar un Mundial, imaxino.
R. : Absolutamente. Claro, como futbolista, pois ao lograr un obxectivo queres máis, e ser outro galego que xoga con Suíza un Mundial sería un soño, un soño que quero e que estou convencido que vou a cumprir.
P. : Ricardo Cabanas tamén disputou dous partidos coa selección galega. ¿Vostede acudiría a unha hipotética chamada?
R. : Bueno, teño a familia dividida en dúas partes. A materna en Galicia e a paterna en Asturias. Pero claro, si nalgún momento teño a posibilidade de xogar algún partido coa selección galega pois eu encantado. Imaxínate a familia de aquí. Sería un momento incrible. Pero bueno, creo que xa cumprín moitos dos meus soños formando parte de Suíza na Eurocopa. Foi un momento especial para todos nós. O que está claro é que sexa cal sexa o equipo no que xogue, a miña familia sempre estará aí, detrás miña. Estou moi orgulloso de saber que teño esa forza detrás. Iso é o que me fai lograr todo.
P. : Nalgunha ocasión confesou o seu cariño polo Deportivo. ¿Como ve a situación actual do equipo?
R. : É difícil. Hoxe estiven falando cun amigo sobre esta situación porque el tamén me preguntou que é o que está pasando. E a resposta que podo dárlle é que non o sei. É unha pena porque, claro, fai moitos anos que sigo ao Dépor, empezando cos anos do SuperDepor, dos anos da Liga, dos xogadores míticos… bueno, vas medrando con ese mito do Dépor. O que me parece unha pena é que, visto dende fora, creo que non foron só razóns deportivas polo que pasou o club, ou iso creo. Eu o que lle desexo ao Deportivo é que encontre esa tranquilidade como institución, porque é unha verdadeira institución en Galicia, e que poidan volver a traballar fútbol, enfocarse no que é o fútbol e volverá a estar en Primeira División, porque para min o Dépor non pode estar onde está. O inicio do camiño cara un futuro mellor, se cadra foi o triunfo do equipo xuvenil no Campionato de España. Eu en Suíza vivín unha situación semellante no Young Boys. Tivemos cambio de director deportivo e outra serie de cambios no club. E comprobei que habendo tranquilidade nun equipo, o nivel de dirección pode cambiarche todo, e iso é moi importante.
 |
| Loris Benito e Xabier Maceiras cun exemplar de 100 anos de fútbol en Arteixo e a Laracha, libro no que Loris é un dos protagonistas |
P. : Ten un ano máis de contrato co Girondins. ¿Cómo se presenta o futuro?
R. : Quero cumprir o meu contrato. Estou feliz en Burdeos e en Francia.
P. : Vostede disputou o campionato de Suíza, o de Portugal e o de Francia. ¿Verémolo algún día na Liga española?
R. : Bueno, os soños son para cumprir e claro, non podo obviar a Liga española. Sígoa dende que era pequeno e sería un soño enorme poder xogar nela. É a terra de meus pais. Pero claro, sempre depende un pouco do mercado. Si poidera elexir, claro que xogaría en España, pero iso depende de moitas cousas. Estou convencido de que algún día cumprirei ese soño e oxalá sexa máis pronto que tarde. De momento débome ao Girondins onde, como dixen antes, estou moi feliz.
P. : E se non chega a oportunidade en España, onde lle gustaría xogar ¿na Premier ou na Bundesliga?
R. : A ver, Suíza como país está moi cerca de Alemaña. A Bundesliga é un campionato que siguen moitos suízos e que posiblemente coñeza un pouco mellor que a Premier… pero a Premier é a Premier! É unha competición mítica e para min xogar alí é o soño máis alto.
P. : Por certo, na Bundesliga está agora de adestrador do Bayer Leverkusen outro fillo da emigración da bisbarra, o seu amigo carballés Gerardo Seoane.
R. : Bueno, eu adoro a Gerardo, adóroo como persoa e como adestrador. Obviamente se el me chamara (risas) non o tería que pensar dúas veces. Para min foi moi especial. Encántame o seu fútbol e está onde está porque é moi bo no seu traballo. Cando estiven baixo as súas ordes no Young Boys deume moita confianza e foi moi importante na miña carreira. Grazas a el, xogo coa confianza máxima en todos os partidos.
P. : E na Bundesliga, no Leipzig, tamén está Angeliño, o futbolista de Coristanco.
R. : Moi bo xogador, espectacular a súa evolución e futbolista que xoga na mesma posición que a miña. Vendo a súa incrible tempada tamén me chamou a atención que non estivera con España na Eurocopa.
P. : Vostede tivo a oportunidade de disputar a Champions, outro fito da súa carreira deportiva.
R. : Foi incrible. Primeiro xoguei esta competición co Benfica en 2014. Despois, co Young Boys. O himno da Champions é bestial. Pónseche a pel de galiña. Quero volver a escoitalo.
P. : ¿Quen foi o seu ídolo na infancia?
R. : Un dos meus grandes ídolos foi Rivaldo. Cando empecei a xogar ao fútbol era máis centrocampista que defensa. Era centrocampista atacante, zurdo, coma el. Eu era o número 11 por el, e sempre dixen que sería fan do equipo no que xogase Rivaldo. Deixei de seguilo cando foi xogar a Uzbekistán. Despois, co paso dos anos, tamén me gustou moito, pola súa posición e pola súa forma de xogar, Steven Gerrard, o xogador inglés do Liverpool. Era un líder nato. Identifícome moito con el porque é o que quero ser no campo. Pola forma de xogar e de levar o equipo, para min Gerrard sempre foi un exemplo a seguir.
P. : E na actualidade, ¿algún xogador que admire ou co que se identifique especialmente no seu posto de lateral esquerdo?
R. : Bueno, admiración teño por moitos futbolistas aínda que non teñan nada que ver co estilo do meu xogo. Por exemplo Marcelo, que temos que mencionalo porque creo que é un dos mellores que xogaron nesa posición; Roberto Carlos, outra forma de xogar, pero moi eficaz; e aínda que é na outra banda, e que agora xoga de central, Sergio Ramos tamén me gustou moito nos seus inicios como lateral. É dificil mencionar soamente a un futbolista. Spinazzola, que xogou na Eurocopa nesa posición, é un xogador espectacular. Creo que esa é a forma moderna de interpretar esa posición. Aínda que Italia xogou cun 3-4-3 ou cun 3-5-2, Spinazzola fixo a banda só, que é diferente ao que a min me gusta xogar, e creo que el interpretou perfectamente o que é o fútbol moderno nesa posición.
 |
| Loris co Girondins de Burdeos, durante a disputa dun partido contra o PSG |
P. : Aínda que quedan moitos anos para que colgue as botas, ¿vése no futuro ligado ao mundo do fútbol?
R. : Canto máis tempo paso no fútbol sinto que quero pasar menos tempo fóra dos terreos de xogo unha vez que remate a miña carreira deportiva, porque vexo moitas cousas que non me gustan. Unha evolución, ou máis ben involución, que vai nunha dirección na que o diñeiro parece non ter fin. E, nalgúns casos, tamén se toman decisións que son máis por conexións que por feitos e calidade dos futbolistas. En fin, cousas que non me gustan. Pero eu son dos que digo que si algo non che gusta podes cambialo, e por iso si que me gustaría estar nunha posición dun equipo na que poida modificar ese camiño que está collendo o fútbol. Non me vexo como adestrador, iso non é para min. Véxome máis como director deportivo e poder levar un club e soñar con facelo grande. En definitiva, gústame máis o aspecto de confeccionar equipos e mirar o tema económico porque ves a moitos equipos que van aí co diñeiro e ao final eses clubs non teñen boa saúde.
P. : Refírese un pouco ao que pasou en Francia coas dúas caras da moeda, é dicir o PSG e o Lille.
R. : O feito de que o Lille gañara a liga é moi positivo para o ben do fútbol. Por riba o título foi moi merecido. Xogaron un fútbol espectacular cun equipo moi homoxéneo que estiveron así dende a primeira xornada ata a última con futbolistas que sobresaíron durante toda a tempada.
P. : Falamos do pasado, do presente e do futuro e, o que está claro, e que a súa vida, con balón ou sen el, estará sempre ligada a Pastoriza (bromas)
R. : Absolutamente. Non hai razón pola que non quixera voltar e sempre que poida virei aquí. Ademais, apetéceme moito chegar a un punto no que poida vir máis porque o meu tempo aquí sempre estivo limitado por mor das vacacións da miña carreira deportiva. Unha vez que me retire terei máis liberdade para poder vir máis, e máis a miúdo, e iso é o que quero porque síntome tan ben aquí e teño tanta xente á que lle teño cariño que obviamente vou a pasar moito máis tempo aquí... e non sei, se cadra algún día a miña propia familia pode ter as súas raices en Pastoriza.
 |
| Loris, á esquerda da imaxe, no IV Campus do Pastoriza S.C.D. |
LOLO HERMIDA, A ESTRELA DE MEICENDE
Manuel Hermida foi outro dos grandes futbolistas da nosa contorna daqueles anos 50-60 dos que xa falamos nesta bitácora en máis dunha ocasión. Nado en Meicende en febreiro de 1939, é o terceiro dos catro fillos que tiveron Eduardo Hermida Mosquera e Enriqueta Rodríguez Barba: Eduardo, que era coñecido polo alcume de Diño e que faleceu aos 14 anos; Fernando; o propio Manuel; e José Luís, máis coñecido polo apelativo de Moncho e que traballou durante décadas no xornal El Ideal Gallego.
 |
| Riazor, 4 de xuño de 1961. Formación do Deportivo que venceu por 4-1 ao Ourense no partido de homenaxe ao lendario porteiro Juan Acuña. Arriba, de esquerda a dereita: Emery, Botanita, Lariño, Manín, Salvadores, Dominguez e Loira. Abaixo, na mesma orde: Canario, Villa, Hermida, Amancio e Veloso (Cortesía de Juan R. Salvadores Canedo) |
Os tres maiores virían ao mundo en Meicende nunha casa antiga de pedra hoxe inexistente que estaba situada na marxe esquerda da estrada a Pastoriza, un pouco máis adiante da que actualmente vai a Nostián, case en fronte da popular tenda de Lino. Moncho, o máis cativo, naceu na Silva, lugar ao que se mudaría a familia a finais dos corenta.
Eduardo e Enriqueta1, el da Coruña e ela de Nostián, filla de Enrique “O Leiteiro” e familiar dos Barba de Pastoriza que rexentaban o estanco na praza do Santuario, gañaban a vida traballando, respectivamente, como carpinteiro ebanista2 e como costureira da xastrería Pérez, negocio que estaba naquela hora na Avenida de Fisterra. Os Abeleiras, a familia de Eduardo, tiñan unha tenda en Meicende, lugar no que Manuel, Lolo para os seus amigos, empezou a darlle as primeiras patadas a un balón.
O noso protagonista inicia a súa carreira futbolística no equipo xuvenil do Imperátor, club ao que chega da man de seu irmán Fernando, que era o porteiro dos modestos. Unha vez rematada a súa formación nas categorías inferiores deste popular club do barrio herculino da Sagrada Familia, na tempada 1958/59 Lolo debuta co primeiro equipo formando unha liña media inesquecible con Morado, futbolista que andando no tempo xogaría na Segunda División co Ourense.
As actuacións co Imperátor íano levar a formar parte da lendaria selección da Coruña da época, unha selección imbatible integrada por estrelas que non ían tardar en fichar no Deportivo, casos de Aneiros, Guillermo, Jaime Blanco, Amancio Amaro e, por suposto, do xogador máis desequilibrante que había no fútbol modesto coruñés naquel intre, Lolo Hermida, figura que despois do seu bo facer no Imperátor, asinaría co cadro deportivista ao remate de aquela fantástica campaña 58/59.
Mais curiosamente, segundo o testemuño de seu irmán Moncho, a fichaxe do dianteiro de Meicende coa entidade da Praza de Pontevedra fora un tanto inesperada, pois, ata aquel momento, o equipo que amosara máis interese por contratalo fora o Real Oviedo, club punteiro naqueles tempos da Primeira División que presidira dende 1954 ata 1961 Francisco Silvela, familiar dos de “Casa Canosa” da Moura. Lolo Hermida decantárase polo Deportivo porque seu pai estaba enfermo e non quería deixar sós a súa nai Enriqueta e a Moncho, o irmán máis novo, en momentos tan difíciles.
 |
| Imaxe do Deportivo B no campo de Santa Isabel de Compostela na tempada 1960/61. Arriba, de esquerda a dereita: Giráldez, Domingo, Vázquez, Hermida, Luís, Rojo, Botana e o masaxista Búa. Abaixo, na mesma orde: Beci, Antonio, Loureda, Villar 'Ahueca' e Bellón (Cortesía de Moncho Hermida) |
Dada a insistencia realizada á directiva do Deportivo de seu pai Eduardo, que era presidente do Silva por aqueles anos, Lolo xoga cedido polo cadro deportivista durante a tempada 1959/60 no club que presidía o seu proxenitor. Eduardo estaba convencido de que, co seu fillo formando parte do equipo, o Silva sería quen de gañar a liga de Primeira División de modestos da Coruña, campionato polo que loitaron ata a última xornada co Santa Margarita, que contaba cun once de luxo integrado por futbolistas que, nalgúns casos, ficharían pouco despois no Fabril. Finalmente, o Silva ía quedar subcampión do torneo.
Grande atracción dos trofeos de verán cando reforzaba ao Sporting Meicende ou ao Nostián, o equipo da aldea de súa nai, ao finalizar a campaña 59/60 Hermida incorpórase ao Deportivo, onde disputa varios partidos amigables con Amancio, Jaime Blanco, Veloso e compañía antes de lesionarse. Lolo iniciara a súa carreira futbolística xogando no centro do campo, mais a súa gran capacidade goleadora levaríao a reconverter a posición no terreo de xogo pasando á liña de ataque. Futbolista desequilibrante cun caneo letal e cun remate de cabeza espectacular, tiña todas as condicións para destacar no primeiro equipo deportivista, mais unha inoportuna lesión de menisco e unha osteopatía de pube ían impedir o seu debut en partido oficial co Deportivo.
Para recuperarse da lesión e ir collendo pouco a pouco o ritmo necesario para competir na elite, Hermida xoga na Serie A Rexional co Deportivo B a tempada 1960/61 e, de alí pasou cedido ao Ordes que naquela altura presidía o Dr. Concheiro, bo amigo de Cebrián, o presidente do Deportivo. Tras un ano no cadro ordense, o de Meicende xoga a tempada seguinte no C.D. Lugo, onde coincide con Morado, o futbolista co que formara, uns anos antes, aquela formidable liña media no Imperátor. Con Hermida de figura estelar, malia a continuar cos problemas de pube e de menisco que o obrigaban a xogar infiltrado de xeito habitual, o once das murallas obtén o subcampionato do Grupo I de Terceira na campaña 1962/63 e, unha vez rematado o torneo ligueiro, queda ás portas da Segunda División ao ser eliminado na fase de ascenso.
 |
| Imaxe do C.D. Lugo da tempada 1962/63. Hermida é o que está no centro da fila inferior e Morado é o terceiro pola dereita de fila superior (Cortesía de Moncho Hermida) |
Desvinculado do C.D. Lugo, o noso protagonista defende nas campañas seguintes as cores do Foz, equipo da Terceira División no que, entre outros, comparte vestiario co arteixán Jose María Mancebo e cos coruñeses Tomás, Benigno, Villamor ou Ricardo Aneiros -ex futbolista do Deportivo da Coruña- compañeiros cos que adestraba na Coruña pola semana e desprazábase en taxi o día dos partidos do Foz.
Finalizada a súa etapa co cadro da Mariña lucense, Hermida ficha na tempada 66/67 no Santa Margarita, club co que gaña a Copa da Coruña nesa mesma campaña e, no ano seguinte, o campionato de Primeira División da liga de modestos da Capital. O futbolista de Meicende puxo fin á súa carreira deportiva na tempada 1969/70.
Por se é do voso interese, a biografía de Lola Hermida e a de outros futbolistas da bisbarra forman parte do libro 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha.
 |
| Portada do libro 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha |
_____
1 Eduardo e Enriqueta eran coñecidos en Meicende como os Abeleira, que era o segundo apelido de Eduardo Hermida Abeleira, avó paterno de Lolo Hermida.
2 Eduardo, prestixioso carpinteiro ebanista moi codiciado naquel tempo para facer obras importantes en edificios da Coruña pola súa mestría en pasamanaría e bastidores, tiña o seu taller no baixo dun chalé do barrio coruñés de Ciudad Jardín.
SPORTING UXES, UN DOS FUNDADORES DA LIGA DE ARTEIXO
Na zona de Arteixo e A Laracha empezouse a xogar ao fútbol de xeito oficial en 1962, ano no que Atlético Arteixo, Campanal de Loureda, Paiosaco e Sporting Uxes disputaron o primeiro campionato federado da nosa contorna. Falamos da chamada “Liga Zona de Arteixo” que, na súa primeira edición, acabou nas vitrinas do once da Feira. Unha liga que en Uxes aínda recordan con moito cariño xa que o seu equipo tivo a honra de ser un dos fundadores desta competición.
Segundo nos contou David López Carril, veciño de Uxes nado en maio de 1935 que chegaría a ser alcalde de Arteixo dende setembro ata novembro de 1982, Ramiro Corujo e Roberto González Bermúdez, que nacera na Punta del Este de Uruguai e que era coñecido polo alcume de “Pocho” foron as persoas quen introduciron o fútbol nesta parte do municipio de Arteixo: “Ramiro traballaba aquí como factor de circulación de Renfe. A nai de Roberto era de Uxes, era familiar dos Platas Varela, e cando viñan aquí de vacacións ensinaba a xogar ao fútbol á rapazada da Estación. Roberto tamén xogou co Victoria da Coruña e co Penouqueira nos torneos do Balneario”.
Así pois, a emigración e o ferrocarril moito tiveron que ver na creación do Sporting Uxes alá polos últimos anos corenta do século pasado, que foi cando os insignes Roberto González “Pocho” e Ramiro Corujo catalizaron a paixón duns rapaces aprendices de futbolista e crearon o primeiro equipo.
A importancia da actividade ferroviaria do Uxes de aquela altura ía ter reflexo na poboación e, en consecuencia, nos primeiros días de vida do Sporting, que xogou o seu primeiro partido en 1950 nun campo que había cerca da Estación. O rival fora o Meirama, equipo que se desprazara en tren e que pouco despois recibía ao once de Morás (que tamén viaxou en ferrocarril) no seu terreo de xogo para disputar o I Trofeo Meirama, que ía rematar cun resultado de 2-3 favorable ao cadro visitante. Algúns dos integrantes dos dous choques contra o Meirama foron Juan Pardo; Juan López Carril; os irmáns Manolo e Che do Leiteiro; Edelmiro Fraga; Pepe “da Renfe” ou, entre outros, Narciso, que xogou de porteiro.
 |
| Imaxe do Sporting Uxes en 1950 (Cortesía de David López Carril) |
Cuestións varias fixeron que o equipo desaparecese para volver con forza a principios da década dos sesenta. Naquela época, concretamente en xullo de 1961, Penouqueira, Bergantiños, Ciudad Jardín, Sporting Uxes e Morás disputaron no Campo do Balneario o “VII Trofeo Arteixo”, no que quedou para a historia a lembranza dun derbi parroquial fratricida entre o Sporting Uxes e o Morás sobre o que o semanario deportivo Riazor informaba o seguinte:
”Se celebró el tercer partido de este torneo entre el Morás y el Ujes, que terminó con la victoria del Morás por 3-2. Comenzó el partido en medio de una gran espectación por la rivalidad que existe entre ambos equipos. Los simpatizantes se desplazaron desde todos los sitios para animar a su equipo. Los de Morás marcharon muy contentos, porque aunque en el primer tiempo perdían por 2-0, salieron en el segundo con ganas de ganar el partido a base de buen fútbol y entusiasmo y se alzó con una victoria muy merecida por el gran esfuerzo que hicieron todos sus jugadores. En este equipo no se puede destacar a nadie porque todos hicieron un gran partido. El Ujes, que traía un gran equipo para oponer a su rival, nada más que existió en el campo en el primer tiempo, que fue cuando metieron los dos goles. En el segundo no fueron capaces de contrarrestar el fútbol y empuje de ese excelente equipo que tiene el Morás el cual está esperando un fallo del Carballo para llevarse el trofeo para Morás. Buen arbitraje del de turno. Gran encuentro en el que se vió fútbol, emoción y el campo completamente lleno. Un poco de viento que no hacía imposible el control del balón. Por lo demás todo muy bien”1.
Naquela altura a afición polo fútbol na parroquia de Morás ía medrando coma a espuma, moi especialmente a partir do 27 de maio de 1962 que foi cando se xogou a primeira xornada da primeira edición da “Liga Zona de Arteixo”, na que o once de Uxes debuta na casa caendo 2-3 diante do Atlético Arteixo. O campionato chegaba ao seu final co partido Campanal-Sporting Uxes, que fora suspendido o día 1 de xullo. En xogo estaba a deshonra de quedar de pechacancelas. O Sporting formara con Alvarellos; Sanguino I, Barba, Sanguino II; Mosquera, David; Iglesias, Rama, Gerardo, Germán e Lousa. Finalmente, o partido ía rematar cun resultado de 3-3, polo que os de Loureda, con maior diferenza de goles en contra e tamén coa gol-average particular cos de Uxes negativa, ocuparon o derradeiro posto da táboa nesta histórica primeira edición da “Liga Zona de Arteixo”.
 |
| Rizo, capitán do Atlético Arteixo, e David López Carril, capitán do Sporting Uxes no partido de Liga xogado o 17 de xuño de 1962 no Campo dos Cabalos (Cortesía de David López Carril) |
Desta época hai que destacar a Jesús Varela, auténtico valedor do club, ou, entre outros, a David López Carril, insigne xogador que se non chegou a algo grande foi porque o carteiro lle entregou ao pai unha carta na que o Deportivo solicitaba os seus servizos. Mais o proxenitor non estaba pola labor de que mozo David descoidara os seus estudos. Cousas da vida!
Tamén cómpre lembrar que naquela época, no Antroido de 1963, xogouse en Uxes un partido entre as mulleres solteiras e as casadas do lugar. Sen elas sabelo, estaban facendo historia xa que probablemente aquel foi o primeiro partido de fútbol feminino xogado no municipio de Arteixo.
 |
| La Voz de Galicia, 5 de marzo de 1963 |
No verán de aquel ano de 1963 os mesmos catro equipos xogan a segunda edición da Liga de Arteixo, competición que volvería a gañar o Paiosaco e na que o Sporting Uxes ocupa a último posto con só tres puntos. Para o recordo dos seareiros queda a victoria na cuarta xornada na que o once de Uxes venceu ao Atlético Arteixo por 4-3.
Un novo equipo, o Pastoriza, entraba a formar parte do torneo ligueiro do ano 1964, sendo precisamente os do Santuario os que levantarían o título de campión. Malia que o Sporting volve quedar de pechacancelas con só 2 puntos, cabe destacar o triunfo por 4-3 ante o Paiosaco no partido de ida da primeira rolda da Copa da Coruña. Na volta o cadro de Morás caería por 2-0 na Porta Santa.
Ata un total de sete novos clubs, Catuxa, Larín, Oseiro, Peñarol de Lañas, Penouqueira Sporting Meicende e Suevos, sumábanse aos cinco xa existentes na Liga “Zona de Arteixo” para disputar un atractivo campionato de doce equipos na tempada 1964/65, un torneo que se ía adxudicar o Paiosaco e no que Sporting Uxes volve a ocupar o último posto da táboa con 10 puntos.
 |
| Formación do Sporting Uxes nos anos 60 no Campo da Canle (Cortesía de David López Carril) |
Tres novos equipos incorporábanse ao Campionato de Liga “Zona de Arteixo” na tempada 1965/66: o Atlético Vilarrodís, o Club do Mar de Caión e o Laracha. A liga ía acabar nas vitrinas do Penouqueira e o Sporting, un ano máis, ocuparía o último posto acadando tan só dous empates e dúas victorias en toda a tempada, conseguidas na oitava xornada diante do Paiosaco por 5-1 e na undécima ante o Atlético Arteixo por 4-1, partido no que once de Uxes formara con Luís; Paco, Zas, Chalán; Boedo, Pucho; Ré, Fernando, Carreira, Fariña e Ferrín.
O día 24 de xullo de 1966 o cadro de Morás, un dos catro fundadores do campionato de Arteixo, xogou como local o seu último partido como equipo federado (Sporting Uxes-Oseiro: 1-2) retirándose do torneo de xeito definitivo. De novo cuestións varias, nesta ocasión botáronos do campo que era propiedade dun particular, levaron ao equipo á desaparición. David López Carril recorda que “o primeiro campo do Sporting foi o do Penedo, que estaba en Uxes, detrás do lavadoiro actual, e cerca da taberna de Isidro, que era onde se cambiaban os xogadores. Posteriormente xogouse no campo do Canle, que estaba nas proximidades da Estación”.
Terían que pasar máis de 30 anos para ver de novo ao equipo en competición oficial. Pódese dicir que Manuel Díaz fora o impulsor da refundación do club en febreiro de 1999, aínda que tamén foi destacada a figura do seu primeiro presidente José María Pombo Trigo, ou a do presidente de honra, Pedro Gómez López, que desde a súa residencia no Reino Unido levaba moi dentro as cores do club.
Sarrián de nacemento, Manuel Díaz establecera o seu domicilio na Zapateira a principios dos anos 80 e dende aquela non parara de fomentar o fútbol entre os máis mozos. Ademais de directivo, tamén exercía de adestrador. A súa experiencia e ilusión levárano a ser un home querido e respectado por toda a familia do Sporting, que ía debutar no grupo 3º da Terceira Rexional o 26 de setembro do 99 en Iñás, donde perde na primeira xornada co Mercurio por 5-1. O cadro de Morás, que non conseguiría o seu primeiro punto ata a novena xornada (2-2 ante o Larín como local), ía rematar aquela tempada 1999/2000 na penúltima posición da táboa clasificatoria con quince puntos, once máis que o Miño, pechacancelas.
 |
| O Sporting Uxes na súa segunda etapa como equipo federado (Cortesía de José Manuel Varela) |
Na
campaña 2000/01, o Sporting ocupa un honroso 12º posto no grupo 3º da Terceira Rexional. Na seguinte, a 2001/02, obtén a mellor
clásificación da súa historia ao rematar a tempada na 7ª posición
con 55 puntos, só por detrás do Hércules, Once Caballeros, Larín,
Atlético Arteixo B, Dorneda e Sigrás. Aquel era o equipo que
presidía Óscar Carrillo, veciño de Freán e membro da Asociación
Cultural Queiroa, e que integraban futbolistas da parroquia como
Barral, Juan Añón, Alberto Carrillo, Óscar, Chico, José Manuel Varela Rafa… e
outros xogadores da talla de César, Jan, Jose Karpin, Javi de Boedo,
Toro de Pastoriza, Ignacio, Tardón, Brañas, o Rubio de Oseiro, Kiko
de Larín, os porteiros Jaime e Mauricio… futbolistas aos que quen
escribe, socio n.º 195 do club, animaba como outro seareiro máis cada domingo que o Sporting
xogaba no campo de Freán, inaugurado naquela época (antes de xogar no campo de Freán, disputaba en Arteixo os seus partidos como local).
Na tempada 2002/03 o equipo é décimo cuarto no grupo 3º da Terceira Rexional. Na seguinte ocupa o último posto da táboa; e xa na 2004/05 é antepenúltimo con 21 puntos. Ao remate desta tempada o Sporting Uxes deixaría de existir como equipo federado. Anos máis tarde volvería a renacer grazas ao seu equipo de veteráns que aínda compite na actualidade paseando o nome de Uxes pola provincia.
Por se é do voso interese, dicirvos que a historia do Sporting Uxes, con todos os resultados como equipo federado, clasificacións e un longo etcétera, tédela ao voso dispor no libro 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha.
________________
1 Vid. Semanario Riazor, 3 de xullo de 1961.
LUÍS SUÁREZ E O PARTIDO PENOUQUEIRA FABRIL DO VERÁN DE 1958
O galego Luís Suárez Miramontes, lenda do fútbol mundial e único español en facerse co Balón de Ouro, faleceu este domingo aos 88 anos de idade en Milán (Italia), segundo anunciou o que fora o seu equipo durante nove campañas, na década de 1960, o Inter.
Neste día tan triste para o mundo do fútbol queremos recordar, como pequena homenaxe a Suárez, un partido que quedou gardado na memoria colectiva de moitos afeccionados ao fútbol da bisbarra. Falamos do Penouqueira-Fabril disputado no campo do Balneario de Arteixo polas festas do Santiago Apóstolo de 1958, un encontro do que aínda se fala de cando en vez na vila do Bolaños.
Os festexos do 25 de xullo daquel ano principiaran, ás cinco e cuarto da tarde, cun partido de baloncesto feminino xogado nunha cancha montada para a ocasión no campo de fútbol. Os contrincantes foran os equipos “A” e “B” da “Sección Femenina de la Falange”, dúas formacións coruñesas que viñan de disputar o Campionato de España, onde o equipo “A” se proclamara campión estatal e o “B” conquistara o terceiro posto na súa categoría. Malia non ter a superficie de herba as mellores condicións para a práctica do deporte da canastra, os dous equipos farían pasar un bo anaco á gran cantidade de público que, dende as parroquias e dende os concellos limítrofes, se desprazara ata a capital municipal para vivir unha gran xornada deportiva.
Ao partido de baloncesto, que foi o primeiro xogado en Arteixo desta modalidade, seguiríalle o prato forte da tarde, o enfrontamento entre o Penouqueira e o Fabril que todo o mundo agardaba. O once da Baiuca contaba cos reforzos de varios dos futbolistas arteixáns con pasado fabrilista: Chacho Rey, José María Mancebo e Gerardo Roldán. E tamén con Pitos e con Arsenio, que acababa de ser traspasado do Sevilla ao Granada, club no que ía permanecer ata a tempada 1963/64. O Fabril, que aínda contaba con algún integrante, casos de Porvén, Alvedro e Bouzas, do equipo que obtivera o Campionato Galego de Afeccionados do ano 1954, tiña nas súas filas a unha das estrelas do F.C. Barcelona: Luís Suárez, que xa había catro anos que abandonara o R.C. Deportivo da Coruña para fichar no cadro catalán. Luisito, que se desprazara ata Arteixo pola súa amizade con Arsenio e con Pitos, tamén reforzara uns días antes ao Deportivo nun partido amigable disputado en Riazor entre o cadro herculino e o Nacional de Montevideo que presidía o larachés José Añón.
Pepe Guillín, por aqueles días delegado do Español S.D. e co tempo directivo do R.C. Deportivo da Coruña durante trece anos, ía ser o encargado de arbitrar aquel histórico encontro xogado a carón do Bolaños, un Guillín ao que era habitual ver nos partidos que se celebraban no campo do recinto termal arteixán. Como non podía ser doutro xeito, Luís Suárez fora o futbolista sobre o cal se centraran as miradas dos centos de espectadores que rodeaban o terreo de xogo, xentío ao que Luisito, malia non empregarse a fondo, como era lóxico, non defraudou en ningún momento.
Chégase ao descanso cunha vitoria por 1-2 favorable ao cadro herculino, que amosaría a súa superioridade técnica durante o tempo regulamentario. Na continuación, o espectáculo non decae e o público ten a oportunidade de ver anotar ata catro goles máis, que conduciron a un resultado final de 2-5. Luís Suárez con dous tantos, un deles de penalti, Nenito, Manolé e Bouzas foron os autores dos goles do Fabril e, por parte do equipo da Baiuca anotaron Pitos e Gerardo, este de penalti. As aliñacións foran as seguintes:
PENOUQUEIRA: Chacho; Totos, Miaxo, Pardo; José María, Gerardo; David, Pitos, Teté, Arsenio e Narciso.
FABRIL: Mangana; Porvén, Franco, Firi (Pintos); Alvedro, Pepete (Firi); Gisbert (Nenito), Miguel, Manolé (Chas), Luís Suárez e Bouzas.
 |
| Futbolistas do Fabril e do Penouqueira no campo do Balneario. Abaixo, no centro, Arsenio Iglesias e Luís Suárez |
Ao día seguinte, sábado 26 de xullo de 1958, os medios herculinos facíanse eco do acontecido horas antes en Arteixo e informaban que ”La gran masa de aficionados salió complacidísima de ambas manifestaciones deportivas, en tanto las dos embajadas coruñesas eran muy aplaudidas, siendo al final delicadamente obsequiadas con un espléndido lunch por el presidente del Penouqueira, que hizo los honores en unión de Arsenio, regresando los componentes de aquellas muy satisfechos. Es justo consignar, finalmente, una pública felicitación a los organizadores de esta gran jornada deportiva que ayer vivió Arteijo”1.
Julio Mancebo, un neno do Arteixo daqueles días e irmán de José María, un dos futbolistas que integrara o once da Baiuca no choque contra o Fabril, agasallounos con algunhas pinceladas do devandito acontecemento deportivo que aínda se manteñen vivas na súa memoria: “Recordo que, polas festas, o Penouqueira xogou durante varios anos contra un equipo importante da Coruña reforzado con Arsenio e outros futbolistas. Un ano viñera Osvaldo, un arxentino que xogou varios anos no Deportivo. No 58 veu o Fabril de Porvén, Bouzas e compañía e xogou reforzado con Luís Suárez, daquela xogador do Barcelona. Xuntárase moita xente, tanta que non quedaba un sitio arredor do campo. Naqueles partidos o árbitro era case sempre Darío do Ferrador. Rematado o partido, a xente pasaba á pista do Balneario, onde bailaban ao ritmo da orquestra mentres que os rapaces faciamos algunha que outra trasnada”.
Dous anos máis tarde de disputarse aquel lendario partido Penouqueira-Fabril, Luís Suárez íase converter no primeiro, e ata o de agora no único, español en gañar o Balón de Ouro, trofeo que lle sería entregado o 8 de marzo de 1961 no Nou Camp de Barcelona polo subdirector da revista France Football, M. Skavensky, nos prolegómenos do partido dos cuartos de final da Copa de Europa que enfrontaba ao Barça co Spartak de Kralove. Cóntase que, ao vir pasar uns días de vacacións á súa Coruña natal, Luís seica se achegara co devandito trofeo ata o Bar Borrazás, un dos locais frecuentados pola bohemia coruñesa daquel tempo, onde, ao parecer, se celebrou por todo o alto a obtención do prestixioso trofeo.
En maio dese ano 1961, Luisito, despois de cruzar os Pirineos e os Alpes coma un Aníbal do balón, ficha no Inter de Milán por 25 millóns de pesetas, unha cifra extraordinaria para a época, que se viu rapidamente compensada cos títulos que o futbolista galego lle proporcionou ao club italiano, onde se ía converter, naquela década dos sesenta, nun dos mellores xogadores de todos os tempos ao conseguir os seus maiores logros a nivel internacional: as Copas de Europa de 1964 e 1965 co Inter de Milán, as Copas Intercontinentais dos mesmos anos e, a Eurocopa de 1964 coa selección española… Éxitos que en Arteixo se puideron ver nas primeiras televisións que houbo no municipio. Grazas ao novo aparato electrodoméstico, que era prohibitivo na inmensa maioría dos fogares, os adultos e os cativos acudían en masa a ver as emisións de Televisión Española2 aos bares e ás casas onde tiñan a fortuna de teren algunha daquelas primeiras teles.
Segundo o testemuño dalgúns arteixáns que estiveran presentes o 25 de xullo de 1958 naquel Penouqueira-Fabril, a primeira casa de Arteixo que tivo este novo invento foi a da señora Julia e os seus fillos Fino, Julita, Sara, Pablo, Totos, Teté e Pitos, é dicir, a familia Mosquera Calvete, a mesma casa na que Julita, Pablo e Pitos lles ensinaron a ler e a escribir a ducias de nenas e nenos arteixáns, cativos que tiveron a oportunidade de veren, por vez primeira, as filigranas que facían coa pelota xogadores inesquecibles como Pelé, Alfredo Di Stéfano ou aquel rapaz que viran xogar non había moito no campo do Balneario: Luís Suárez.
D.E.P.
____________
1 La Voz de Galicia, 26 de xullo de 1958, páx. 5.
2 Televisión Española (TVE) principiou as súas emisións regulares o 28 de outubro de 1956.
HISTORIA DA S.D. CATUXA (1ª parte)
Soa o vento e cantan os grilos nas noites de verán no campo do Castro, o terreo de xogo no que a Sociedade Deportiva Catuxa ofreceu tantas tardes de gloria aos seus seareiros. Rodeado das construcións edificadas nos últimos tempos, parece estar definitivamente condenado ao silencio. Mais, na memoria de moitas e moitos veciños do lugar, aínda resoan os berros de ánimo aos seus futbolistas, aos once valentes que cada domingo defendían a camiseta do seu querido Catuxa, un equipo que durante as seis tempadas que estivo federado converteríase nun dos grandes animadores do Campionato de Liga da chamada Zona de Arteixo.
 |
| O campo do Castro na actualidade |
Corrían os últimos anos corenta do século pasado, unha época na que moitos homes da contorna gañaban o seu pan nas minas de volframio que se explotaban nos montes da bisbarra, cando Manoliño do Querecho, Manolo Cedeira, Eduardo de Daniel e Manolo de Arturo fundaban o Relámpago da Catuxa. Se cadra, o feito de ver con frecuencia naquela altura ao Deportivo da Coruña concentrado no Balneario de Arteixo, onde anos atrás, en 1945 e 1947, tamén estiveran hospedados os futbolistas da selección española e do Real Madrid por sendos partidos disputados no estadio de Riazor, puido axudar a que aquelas xentes da aldea decidiran que xa era hora de que A Catuxa tamén tivera o seu propio equipo de fútbol.
 |
| Formación dos anos 40-50 do Relámpago da Catuxa |
Nos primeiros enfrontamentos do Relámpago, uns partidos xogados nos torneos amigables que habitualmente se organizaban polas festas de verán, o once da Catuxa vestía, segundo o testemuño de Genaro Cedeira, con indumentaria azulgrana e, posteriormente, faría o propio cunhas camisetas coma as que utilizaba o Deportivo da Coruña. Ao non contar a entidade cun terreo de xogo propio na aldea, aqueles primeiros enfrontamentos xogados polo Relámpago, dispútanse no campo da Choca de Lañas, a onde os futbolistas chegaban tras atravesar a pé os carreiros do Monte da Angra, onde hoxe está o repetidor de Barrañán, e tamén en Arteixo, nun solicitado campo do Balneario, que non ía tardar en empezar a ser sepultado polo cemento e polo asfalto.
 |
| Formación dos anos 40-50 do Relámpago da Catuxa |
Nos primeiros anos 50, os dirixentes da entidade arrendan o Campo do Castro, un escenario onde o Relámpago empezaría a escribir con letras de ouro a súa historia, inaugurando o novo terreo de xogo cun partido contra o Sporting Uxes. Tamén, naquela altura, os emigrantes Manolo de Zas e o “Americano da Lolecha” donarían unha copa ao equipo, coa que se organizaría o denominado “Trofeo da Emigración” convidando, para a súa disputa, a un recén fundado Atlético Arteixo. O trofeo, tras vencer aos de Candame por 2-0 con dous tantos obra de Ricardo “da tenda”, sería o primeiro que albergarían as vitrinas que o Relámpago tiña na taberna de Xaquín, a sede social da entidade e lugar onde estaban os vestiarios.
 |
| Imaxe aérea dos anos 50 da Catuxa. O terreo rodeado en azul é o Campo do Castro |
(CONTINUARÁ...)
HISTORIA DA S.D. CATUXA (2ª parte)
A afición polo fútbol na Catuxa ía medrando coma a espuma, moi especialmente a partir do 2 de xullo de 1961 que foi cando se xogou a primeira xornada do chamado “Torneo de Preparación”, un campionato semellante ás actuais ligas de peñas que se organizara co fin de facer unha competición federada na seguinte tempada.
 |
| Formación do Relámpago da Catuxa |
Atlético Arteixo, Laracha, Oseiro, Paiosaco, Pastoriza, Lañas, Sporting Meicende e o propio Relámpago serían os oito participantes neste “Torneo de Preparación”, campionato no que o papel do once da Catuxa sería excelente, ocupando finalmente o cuarto posto da táboa clasificatoria tras acadar resultados históricos dos que aínda se falan na aldea de cando en vez... resultados como as victorias nos campos do Laracha e do Atlético Arteixo ou, as rexistradas no seu feudo ante o Sporting Meicende, o Pastoriza e o Laracha.
 |
| Crónica da primeira xornada do Torneo de Preparación (Semanario Riazor, 3 de xullo de 1961) |
RESULTADOS DO TORNEO DE PREPARACIÓN:
1ª VOLTA 2ª VOLTA
1ª Xornada (2.7.1961) 8ª Xornada (27.8.1961)
Pastoriza-Relámpago: 2-1 Relámpago-Pastoriza: 5-4
2ª Xornada (9.7.1961) 9ª Xornada (3.9.1961)
Relámpago-Lañas: 1-2 Lañas- Relámpago: 2-2
3ª Xornada (16.7.1961) 10ª Xornada (10.9.1961)
Atl. Arteixo-Relámpago: 2-3 Relámpago-Atl. Arteixo: 4-4
4ª Xornada (23.7.1961) 11ª Xornada (17.9.1961)
Oseiro-Relámpago: 4-2 Relámpago-Oseiro: 1-3
5ª Xornada (30.7.1961) 12ª Xornada (24.9.1961)
Laracha-Relámpago: 2-3 Relámpago-Laracha: 4-1
6ª Xornada (6.8.1961) 13ª Xornada (1.10.1961)
Relámpago-Sp. Meicende: 4-2 Sp. Meicende-Relámpago: 4-4
7ª Xornada (13.8.1961) 14ª Xornada (8.10.1961)
Relámpago-Paiosaco: 3-3 Paiosaco-Relámpago: 2-1
 |
| O Relámpago da Catuxa na 10ª xornada do Torneo (Genaro Cedeira) |
(CONTINUARÁ...)
HISTORIA DA S.D. CATUXA (3ª parte)
Finalizado o Torneo de Preparación, no verán do ano seguinte, en 1962, Atlético Arteixo, Campanal de Loureda, Paiosaco e Sporting Uxes disputan a primeira Liga federada da zona, campionato que gañarían os da Feira. No verán do 63 os mesmos catro equipos xogan a segunda edición da Liga de Arteixo, competición que volvería a gañar o Paiosaco. Un novo equipo, o Pastoriza, entraba a formar parte do torneo ligueiro do ano 1964, sendo precisamente os do Santuario os que levantarían o título de campión. Estamos xa en 1965, o ano do debút no fútbol federado da Sociedad Deportiva Catuxa, que deixara de chamarse Relámpago porque había outro equipo co mesmo nome en Elviña.
A parte dos cinco que xa viñan participando na competición, sete novos equipos incorporaríanse nese ano de 1965 á Liga de Arteixo: Larín, Oseiro, Penouqueira, que participara varios anos no campionato das Mariñas, Peñarol de Lañas, Sporting Meicende, Suevos e o propio Catuxa, que debutaba na competición ligueira empatando a un gol no campo do Castro ante o Campanal de Loureda. Por aqueles días, Luís Caamaño, máis coñecido por Luís do Rilón, era o presidente da entidade e o adestrador José Varela, antigo xogador do Fabril que compartira vestiario co lendario Luís Suárez, encargábase de dirixir ao equipo.
Cunha plantilla integrada por boa parte dos mozos da aldea e reforzada con varios futbolistas do Portazgo, de Caión e ata cun porteiro asturiano que naquela hora residía en Arteixo, o torneo ligueiro botaba a andar o domingo 31 de xaneiro de 1965 e o Catuxa xogaba, nesta primeira xornada, contra o Campanal no Campo do Castro con esta alineación: Luís; Emilio, Raúl, Antonio; Rizo, José; Lago, Pelé, Teles, Chacho e Fernando. Aos vinte minutos da primeira parte, Pelé marcaba o 1-0 para os da Pedreira, e cinco minutos máis tarde, Mesejo conseguía o gol do empate para os de Loureda naquel histórico primeiro partido oficial.
 |
| Semanario Riazoe, 1 de febreiro de 1965 |
O Catuxa finaliza o torneo ligueiro de 1965 na terceira posición da táboa clasificatoria, cos mesmos puntos que o subcampión, o Pastoriza, e a catro do Paiosaco, que conquistaba a súa terceira Liga en catro anos.
Rematada a competición ligueira e dada a gran cantidade de equipos que había na zona, a Federación Galega determinaría, por primeira e única vez na historia, a organización da Copa de Arteixo, torneo no que o Catuxa iría eliminando sucesivamente ao Pastoriza na primeira ronda, ao Peñarol de Lañas en cuartos de final e ao Larín en semifinais antes de enfrontarse ao Oseiro na final, que se disputaría o mércores, 11 de agosto de 1965, nun ateigado campo da Granxa da Coruña.
 |
| O Catuxa na final da Copa de Arteixo de 1965 |
Cun once formado por Suso; Emilio, Marcelino; Antonio; Chucho, Rizo; Domingo, Fernando, Machelas, Raúl e Pelé, o Catuxa gañaría aquel partido por 2-0 con goles de Fernando e Marcelino, conseguindo deste xeito o seu primeiro título oficial.
(CONTINUARÁ...)
HISTORIA DA S.D. CATUXA (4ª parte)
Tres novos equipos incorporábanse en 1966 ao Campionato de Liga “Zona de Arteixo”: o Atlético Vilarrodís, o Club do Mar de Caión e o Laracha. Coa inscripción do Vilarrodís, Arteixo convertíase nun dos municipios de España que máis equipos federados tiña naquel entón, sumando ata un total de doce. Aqueles eran días nos que o Catuxa incrementaría notablemente a súa masa social, feito que axudaba, coas cotas que pagaban mensual ou anualmente os seus socios e socias, a cubrir os gastos da entidade, que tamén se financiaba coas recadacións que se facían nos partidos que o clube disputaba como local no Campo do Castro.
 |
| Formación do Catuxa de mediados dos anos 60 |
Mais, a pesar da boa marcha económica da entidade, o equipamento dos seus xogadores era outro cantar, especialmente as botas, que en pouco ou nada se asemellaban ás que utilizaban os seus ídolos, uns futbolistas profesionais que curiosamente tamén se podían ver con certa frecuencia na grande pantalla ao participar, naquela época, en longametraxes ambientadas no mundo do fútbol.
Aquela competición ligueira do ano 1966, que ía celebrar a súa última xornada na mesma fin de semana que a Inglaterra de Bobby Charlton gañaba o Mundial celebrado nas Illas Británicas, chega ao seu fin co Penouqueira e o Catuxa empatados a 41 puntos no máis alto da táboa clasificatoria mais, iso si, con dous partidos que foran aprazados unhas semanas antes pendentes da súa disputa: o Penouqueira-Meicende que, cun empate a un gol no marcador fora suspendido no minuto 35 tras unha liorta na que o árbitro expulsara a tres xogadores dos da Refinería, e o Catuxa-Peñarol, que non se poidera xogar por incomparecencia do colexiado.
Curiosamente, esos dous encontros tiñan que decidir o campión do torneo. O Catuxa, se quería levar o título para as súas vitrinas, estaba obrigado a gañar o seu partido e agardar unha milagre no campo do Balneario xa que o Sporting Meicende, que estaba obrigado a xogar os 55 minutos que faltaban con só oito futbolistas, non o tiña moi doado para botarlles unha man. Como era de agardar, esa axuda divina non se ía producir xa que o Penouqueira, con moitos máis apuros dos previstos, sería quen de gañar finalmente aquel partido por 2-1 e, por riba, o Catuxa-Peñarol remataba cun sorprendente 0-2 a favor dos de Lañas.
 |
| Formación do Catuxa de mediados dos anos 60 |
Naqueles domingos de fútbol dos anos 60, cando o Catuxa xogaba coma visitante nos campos da bisbarra, campos pouco acondicionados naquela hora para a práctica do deporte, a afección tamén se desprazaba co equipo para animar aos seus futbolistas nuns partidos nos que, de cando en vez, saltaban chispas cos seareiros e xogadores do once rival, uns feitos que, ocasionalmente, tamén acontecían no propio terreo de xogo da entidade que presidía Luís do Rilón.
Estamos xa na tempada 1966/67. Nesta campaña modifícase por primeira vez, na curta historia da Liga de Arteixo, o sistema de competición coa creación de dúas categorías. Neste novo modelo de competición o Catuxa é, con tan só 7 puntos, o pechacancelas da Liga de Primeira División, campionato que se adxudica brillantemente o Laracha, que obtén o título con seis puntos de ventaxa sobre o segundo clasificado, o Paiosaco.
O equipo xoga a tempada 1967/68 na Segunda División xunto ao Atlético Arteixo, Bens, Campanal de Loureda, Club do Mar de Caión, Larín e Suevos, unha Segunda que gaña o Club do Mar e na que o Catuxa queda subcampión.
 |
| Formación do Catuxa de mediados dos anos 60 |
O feito de que o club competise na segunda categoría da Liga de Arteixo, non foi impedimento para que a rapazada e a xuventude local continuara xogando de xeito multitudinario no campo da aldea, xa que, a parte dos bailes e festas que se facían por aqueles días, o fútbol era dos poucos divertimentos que naquela hora tiña a veciñanza da Catuxa.
Unha vez rematada a competición ligueira da tempada 1967/68, os dirixentes de todos os equipos da Liga “Zona de Arteixo” cambiarían de parecer en torno ao formato competitivo que integraban. Foi por iso polo que aqueles directivos solicitáronlle á Federación Galega a unificación da 1ª e da 2ª, petición que o ente federativo aprobaría dando paso á creación dunha Liga de 15 equipos, que era a suma total dos clubes federados que naquela hora había en Arteixo e na Laracha.
 |
| Formación do Catuxa de mediados dos anos 60 |
Outro dos grandes acontecementos que se celebraban cada ano na Catuxa, eran os partidos entre os casados e os solteiros da aldea, lendarios enfrontamentos nos que o equipo perdedor facíase cargo dos gastos da mexillonada que se organizaba en cada edición.
A tempada 1968/69, a da reunificación das dúas categorías, ía ser unha loita entre os tres equipos do Concello da Laracha por facerse co campionato, título que finalmente gaña o Paiosaco. O Catuxa queda situado no posto duodécimo con dezaoito puntos, por diante do Larín, do Peñarol de Lañas e do pechacancelas, o Atlético Arteixo, que tan só fixera 8 puntos.
Naqueles últimos anos da década dos 60, nos que Arteixo empezaba a cambiar a súa fisionomía co asentamento das primeiras fábricas do Polígono Industrial de Sabón, varias veciñas e veciños da zona, entre eles algúns antigos membros da directiva e da plantilla do Catuxa, víranse na obriga de facer a maleta da emigración onde, nos seus momentos de lecer, seguían mantendo contacto co mundo do deporte.
(CONTINUARÁ...)
HISTORIA DA S.D. CATUXA (5ª parte e fin)
E chegamos á tempada 1969/70, a última que o Catuxa xogou coma equipo federado. Por mor das novas esixencias que a Federación Galega impuxera por aqueles días en todas as categorías do fútbol afeccionado, esta sería, por non ser quen de poder afrontalas, a fin da viaxe, a fin da aventura na competición oficial para varios equipos de Arteixo e da Laracha. O Catuxa, naquela despedida como equipo federado, ocuparía o décimo posto da clasificación deixando para o recordo a victoria ante o Penouqueira por 2-1, conseguida na primeira xornada da competición, e a derrota por 3 goles a 4 ante o Oseiro, que foi o derradeiro partido que a Sociedade Deportiva Catuxa xogou coma equipo federado na Liga.
 |
| Formación da S.D. Catuxa do ano 1970 |
Tras non ser quen de cumprir os requisitos da Federación Galega de Fútbol, o Catuxa ía deixar de ser equipo federado para converterse nunha peña, xogando como tal durante varias tempadas nas ligas que se organizaban na comarca.
 |
| Peña Catuxa |
Uns anos despois de que o Catuxa deixara de ser equipo federado e empezara a xogar como peña, o fútbol feminino daba os seus primeiros pasos na aldea con aqueles lendarios partidos disputados a finais da década dos 70 entre as mulleres casadas e as solteiras do lugar.
Aquel enfrontamento entre as solteiras e as casadas da aldea fora arbitrado pola madriña da entidade, María Balbís, máis coñecida co alcume de Maruja de Leal, unha muller arroutada, de carácter, chea de enerxía, de forza e de vitalidade que, durante os anos de vida da Sociedade Deportiva Catuxa, foi a súa principal seareira.
 |
| Equipo de casadas |
 |
| Equipo de solteiras |
 |
| Imaxe do Catuxa infantil |
______________
1 O texto da historia da S.D. Catuxa publicado neste espazo ao longo das últimas semanas é o guión do documental Un raio chamada Catuxa, producido e dirixido por Fran Naveira e Xabier Maceiras en 2019.
100 ANOS DE VIDA DA “SOCIEDAD RECREATIVA E INSTRUCTIVA LA ESPERANZA DE MEICENDE”
O protagonismo das Crónicas de Arteixo desta semana é para a “Sociedad Recreativa e Instructiva La Esperanza de Meicende”, unha entidade que nos vindeiros días cumprirá nada máis e nada menos que un século de vida!
 |
| Escudo do Sporting Meicende |
Dada a proximidade coa Coruña, a parroquia de Pastoriza foi o primeiro lugar de Arteixo onde se empezou a xogar ao fútbol dun xeito máis ou menos serio hai agora 100 anos. Tempo atrás, a rapazada desta parte do noso municipio fora testemuña da efervescencia do balompé herculino ao acudir de xeito habitual a ver os partidos que se xogaban na Gaiteira, en Riazor, na Silva, na Moura, no Ventorrillo ou na Grela.
Entre esa rapazada de seguro que se encontraban os irmáns Rogelio, Arturo e Manolo Míguez ou Héctor Núñez, cativos de Meicende que nalgúns casos pouco tardaron en emigrar ao Uruguai, onde casaron e empezaron unha nova vida. Curiosamente un dos fillos de Manolo Míguez, Óscar Omar, íase proclamar anos máis tarde campión do mundo coa selección charrúa ao gañar o Mundial de 1950 celebrado no Brasil no famoso “maracanazo”. Tamén, un dos fillos de Héctor Núñez, o que bautizou co seu mesmo nome, chegaría a ser futbolista profesional, tendo unha afamada carreira como xogador do Nacional de Montevideo e do Valencia C.F., e, unha vez retirado, como adestrador de equipos coma o Rayo Vallecano, Atlético de Madrid ou U.D. Las Palmas. Mais de todo isto xa falaremos noutra ocasión.
Continuando cos comezos da práctica do fútbol en Pastoriza, sabemos que Arturo Míguez1 e Generoso Veira eran, respectivamente, o presidente e o secretario da “Sociedad Recreativa de Pastoriza, Borroa y Meicende La Armonía” constituída en plena ditadura de Primo de Rivera, o 19 de abril de 1924, no lugar do Santuario. Segundo o apartado 2 dos estatutos desta entidade: “Esta Sociedad, como su título lo indica, tiene por objeto servir de distracción y recreo a sus asociados, apartándolos de los sitios, lugares y diversiones ilícitas y perniciosas a la salud y moral”. O apartado 3 do regulamento interno de “La Armonía” xa se centraba máis na práctica do deporte dicindo que: “Para cumplir los fines indicados en el capítulo anterior, constituirá dos o más equipos de foot-ball, que llevará el nombre de “Club Colón F.C.” y se distinguirán por el primero, segundo, tercero, etc., que jugarán partidos los domingos por la tarde con otros de la localidad, alquilando un terreno para la celebración de estos partidos en Pastoriza. Además se darán bailes honestos para los socios y sus familias, sin que nunca puedan exceder de dos al mes.”
En Meicende temos constancia de que polo ano 1923 había no lugar dous equipos que xogaban entre si para tratar de emular as filigranas que facían os futbolistas dos equipos da Coruña. Un deles era o Sporting, que fora fundado por Marcelino González e Antonio Ponte, e os seus integrantes residían maioritariamente na zona do Torral. O outro era La Esperanza, que eran do propio Meicende. Naquela hora, a falta de recursos era enorme e os medios para practicar o novo deporte case inexistentes. Xogábase co que se podía. Ter un balón por aquel entón non era doado, era practicamente un soño, polo que había que xogar con calquera cousa que se asemellase a algo redondo, caso das pelotas que se facían de trapos.
 |
| Cadro dedicado a Marcelino González e a Antonio Ponte |
O lugar de Meicende daqueles primeiros anos vinte do século pasado non era, nin por asomo, o actual, que empezaría a cambiar radicalmente a súa fisionomía a raíz da construción da refinería2. Mais, antes de que acontecese isto, antes de que boa parte deses terreos fosen fagocitados polo cemento, Meicende era xunto A Silva, A Grela, A Moura e A Fontenova, das terras máis fecundas de toda a bisbarra herculina.
Naqueles tempos, os mesmos nos que os romeiros que se dirixían a Pastoriza peregrinaban entre os campos de trigo que hoxe ocupan as instalacións petroleiras, aqueles dous equipos do lugar decidirían fusionarse, constituíndo, o 20 de abril de 1924 -curiosamente o día seguinte de facelo “La Armonía”-, a “Sociedad Recreativa e Instructiva La Esperanza de Meicende”. Cun calco dos estatutos dos seus veciños, o artigo número 3 desta entidade apuntaba que... “para cumplir los fines indicados en el artículo anterior, constituirá dos o más equipos de foot-ball, que llevarán el nombre de Club Sporting Meicende y se distinguirán por el primero, segundo, tercero, etc, que jugarán partidos los domingos y días festivos con otros de la localidad o de fuera de ella alquilando, cuando pueda, un terreno destinado a la celebración de dichos partidos en Meicende. Además se harán bailes honestos para los socios y sus familias, sin que nunca excedan de dos al mes”.
 |
| Estatutos da sociedade "La Esperanza" |
O presidente da Comisión encargada de elaborar o nomeado regulamento interno fora Baldomero González Corredoira, coñecido por ‘Baldomero de Martela’, quen a mediados dos anos trinta montaría un salón de baile no lugar do Sixto. Mais a persoa que pasou á historia por ser o primeiro presidente da asociación, unha vez aprobada e dada de alta no Goberno Civil, fora Arizmendi Meirás Amor, ao que, no mes de agosto dese mesmo ano de 1924, lle daría a remuda na presidencia Ángel Martínez.
Constituídas “La Armonía” e “La Esperanza”, é probable que os seus respectivos equipos do Club Colón F.C. e do Sporting Meicende non tardasen en xogar os primeiros derbis parroquiais entre eles, mais, desafortunadamente, non podemos ofrecer información ningunha sobre este particular. Pola contra, si que temos datos dun dos enfrontamentos, se cadra o primeiro, do conxunto de Meicende, o que aparece reflectido nas páxinas de La Voz de Galicia na primavera dese ano: “En Cambre. Mañana domingo jugarán un match en aquella villa los equipos ‘Cacabelos’ y ‘Meicende’. Comenzará el partido a las cuatro de la tarde”3 .
Segundo nos contou Sergio Naya, veciño de Meicende nacido no lugar no Sixto en 1949, o primeiro local social que tivo “La Esperanza” estaba no lugar que hoxe ocupa o edificio número 127 da Travesía de Meicende. Seica era unha casa pequena con pranta baixa e un pequeno piso de madeira no que a sociedade estaba de alugueiro. Alí os socios facían as oportunas xuntanzas e algún que outro xantar, e mesmo foron vítimas dos cacos da época :
“El vecino del lugar de Meicende, en Pastoriza (Arteijo), Francisco Pardo Alvedro, en la madrugada de ayer le sustrajeron de un pequeño establecimiento que tiene en aquel término, cien pesetas en metálico, seis chorizos y un queso. Los autores penetraron en la tienda por una pequeña ventanilla que comunica con el portal, destinada a la venta de billetes para el salón de baile que existe en el primer piso perteneciente a la sociedad “La Esperanza” de Meicende.
Había en el establecimiento numerosos comestibles que los cacos no llevaron.
A
pesar de las gestiones practicadas por la Benemérita, no se pudo
averiguar por el momento quienes sean los autores del robo". 4
Lugar no que estaba o primeiro local da sociedade "La Esperanza"
A nivel futbolístico, o once de Meicende xogaba varios partidos amigables ao ano e ocasionalmente participaba nalgún torneo coma o disputado durante os meses de outubro e novembro de 1934 entre o propio Sporting Meicende, Sporting Pastoriza, España do Birloque, o Mesoiro e o Poca Pena F.C. da Grela. Un campionato organizado por estes últimos, o primeiro da historia con presenza de equipos arteixáns, que se acabaría adxudicando o anfitrión, o equipo da hoxe desaparecida aldea da Grela.
Recordamos esta etapa do protofútbol de Meicende cunha listaxe dos partidos xogados dende xuño de 1924 ata os día previos do comezo da Guerra Civil, polo cadro da localidade arteixá que atopamos nas páxinas do xornal La Voz de Galicia, onde en moitos casos só se fai mención do enfrontamento mais non do resultado final:
DATA/ LUGAR/ PARTIDO
07.06.1924/ Cambre/ Cacabelos-Sporting Meicende: ?
10.07.1926/ Meicende/ Sporting Meicende-Visma F.C.: ?
21.03.1927/ A Silva/ Sporting Silva-Sporting Meicende: 2-0
29.03.1927/ Meicende/ Sporting Meicende-Racing Grela: 2-2
26.04.1930/ Meicende/ Sporting Meicende-Poca Pena A Grela: ?
18.06.1933/ A Grela/ Poca Pena A Grela-Sporting Meicende: ?
15.02.1934/ Meicende/ Sporting Meicende-Once Guacamayos: ?
11.03.1934/ Meicende/ Sporting Meicende-Deportivo Alameda: ?
21.04.1934/ Meicende/ Sporting Meicende-As F.C.: 1-1
29.04.1934/ Arteixo/ Penouqueira-Sporting Meicende: ?
19.10.1934/ A Grela/ España Birloque-Sporting Meicende: 2-0
03.11.1934/ A Grela/ Sporting Mesoiro-Sporting Meicende: 2-2
07.11.1934/ Cee/ Cee-Sporting Meicende: ?
10.11.1934/ A Grela/ Poca Pena A Grela-Sporting Meicende: ?
23.11.1934/ A Grela/ Sporting Meicende-Sporting Pastoriza: ?
07.12.1934/ Meicende/ Sporting Meicende-Libertad F.C.: ?
16.12.1934/ Meicende/ Sporting Meicende-Sporting Lancé: ?
24.01.1935/ Meicende/ Sporting Meicende-Unión Obrera S.D.: 1-4
30.10.1935/ Meicende/ Sporting Meicende-Unión Obrera S.D.: 1-0
07.05.1936/ Mabegondo/ Sporting Meicende-Betanzos: 1-1
17.06.1936/ Cee/ Cee-Sporting Meicende: ?
03.07.1936/ Meicende/ Sporting Meicende-Unión A Grela: 5-3
Despois da Guerra Civil “La Esperanza” retomaría pouco a pouco a súa actividade. As miras de futuro dos directivos daquela hora estaban encamiñadas a conseguir un local social en propiedade. Mais había socios que querían continuar de alugueiro no piso no que facían xuntanzas e bailes. Pola contra, outros optaban por buscar un soar para construír un edificio en propiedade. Sergio Naya recorda que na pranta baixa deste antigo inmoble montou o seu negocio Alfredo, un barbeiro que traballou alí durante moitos anos, e tamén nos contou que “detrás deste edificio había un portalón que daba para o lugar no que vivían os propietarios da casa”.
Andando no tempo, despois de varias asambleas e votacións, chegouse á conclusión de adquirir un terreo na zona das Casas Novas, onde a Sociedade “La Esperanza” empezaría a construír o seu novo local social a finais da década dos cincuenta. Naqueles tempos dispoñían dun fondo de cinco ou seis mil pesetas e, ademais, tamén recadaron diñeiro de socios que estaban en Venezuela, que mandaban os cartos para axuda da entidade a través de Antonio Regueira, coñecido familiarmente por “Chandeira”.
 |
| Grupo de socios no terreo adquirido para a construción do novo local de "La Esperanza" |
Unha vez adquirido o terreo, moitos dos socios que eran labradores ían á praia de Bens a buscar area para construír a nova sede social de “La Esperanza”, local que era de planta baixa e que se inaugura oficialmente en febreiro de 1960 coa bendición a cargo de don José Lourido, cura párroco de Pastoriza homenaxeado a título póstumo por ser impulsor e promotor do complexo educativo e social San Xosé Obreiro de Meicende.
Para acceder a este local había que subir un par de chanzos de pedra de cantería e, nada mais entrar, na parede da esquerda, había un par de vitrinas, unha delas coas copas da entidade e a outra con dominós, xogos de xadrez, etc. No outro lado do local podíase ver outra vitrina onde estaba o aparato de radio, elemento esencial naquela hora xa que a televisión por aqueles días aínda estaba en cueiros.
Ao fondo do local estaba o escenario. Alí actuaron, principalmente polo Entroido, orquestras como a Radio, a Spallant ou mesmo Carlos Díaz Gestal, O Xestal, músico, humorista, e, sobre todo, “contador de contos” moi querido na nosa bisbarra e en toda Galicia. Á dereita do escenario había unha porta que daba para o que era unha especie de ambigú.
 |
| Local social de "La Esperanza" inaugurado en 1960 |
Naquela época, as primeiras retransmisións dos partidos de fútbol pola televisión xunto ao éxito dos torneos e partidos amigables que se facían no verán, cunha afluencia masiva de seareiros que xa quixeran ter moitos dos equipos que na actualidade disputan a Rexional Preferente ou mesmo a Terceira División, ían levar a varios clubs de Arteixo e da Laracha a solicitarlle, a principios da década dos 60, á Federación Galega de Fútbol a súa participación en competicións oficiais coa pretensión de ter unha Liga propia como xa tiñan dende 1940 os da Capital e tamén os das Mariñas.
As directivas das diferentes entidades da nosa zona querían que eses derbis Sporting Meicende-Pastoriza ou Paiosaco-Laracha, que se xogaban nas festas do verán cunha acentuada rivalidade, tivesen en xogo algo máis que un trofeo. Querían xogar dous puntos cada domingo nunha competición oficial e ter a oportunidade de ver ao seu equipo rival con menos puntuación na táboa clasificatoria, rivalidade que por aqueles días tamén se levaba a cabo no chamado Campionato Infantil de Catecismo que organizaran os párrocos da zona, no que participaron equipos representativos de Pastoriza, que tamén contaba cos rapaces das freguesías de Oseiro e Suevos, Morás, Loureda, Larín, Arteixo -onde o seu equipo xogaba baixo o apelativo de Escarabajo-, Paiosaco e A Laracha.
É aí cando, a principios de 1961, baixo a tutela e impulso de Fernando Insua García, máis coñecido polos alcumes de ‘Finga’ ou ‘Gido’, decídese organizar un torneo ligueiro que se empezaría a disputar no verán dese mesmo ano. Con ese torneo estaba previsto que a Federación Galega avaliase o nivel deportivo e de instalacións dos clubs participantes para, deste xeito, saber cales cumprían os requisitos esixidos para entrar a formar parte dun futuro e hipotético campionato federado.
Fernando Insua, que estaba farto do traballo de organizar partidos amigables e de buscar equipos para xogaren os trofeos das festas, saíra coa súa. Había tempo que pelexaba por un torneo longo para ver competir todos os domingos ao seu querido Atlético Arteixo, que fundara xunto ao seu amigo Eduardo Martínez había xa doce anos. O bar de seus pais, o Insua, máis coñecido polo bar do Muiñeiro, fora o centro neurálxico das conversas mantidas cos representantes das outras entidades para falar da competición e establecer o regulamento do campionato que, grazas ao empeño de Fernando, botaba a andar o domingo 2 de xullo de 1961.
Un total de oito equipos, Sporting Meicende, Pastoriza, Oseiro, Relámpago da Catuxa, Atlético Arteixo, Peñarol de Lañas, Paiosaco e Laracha ían xogar aquel torneo, aquela especie de liga de peñas actual á que se denominou Torneo de Preparación e que verdadeiramente foi a antesala do fútbol federado en Arteixo e na Laracha. O Penouqueira, un dos históricos da zona, decidira non intervir nesta competición porque xa lle solicitara praza á Federación Galega para empezar a xogar na Liga das Mariñas, na que ía debutar o 7 de xaneiro de 1962. Tampouco o fixeran nin o Campanal de Loureda nin o Sporting Uxes, dous dos equipos que un ano máis tarde formarían parte do primeiro campionato federado da zona.
O luns 3 de xullo de 1961, nas páxinas do semanario deportivo Riazor aparecía a seguinte información: “’Torneo-Preparación’ en Arteijo-Laracha. Dio comienzo en esta zona un torneo de Liga con el fin de hacer una competición oficial al concluir esta”. O soño de Fernando Insua facíase realidade co inicio do torneo entre as oito entidades participantes, unha competición que se ía desenvolver con moita expectación e numerosa afluencia de público en cada un dos partidos das catorce xornadas disputadas. O fútbol xogado xa foi outro canto. Os campos eran deficientes e de dimensións reducidas, o que supoñía a dificultade para realizar un xogo aceptable e que predominasen os roces e choques entre os xogadores, feitos que de cando en vez provocarían algunha que outra tangana.
As crónicas semanais deste torneo ligueiro de peñas, que eran escritas no semanario Riazor por Fernando Insua García baixo o pseudónimo de Finga5, eran agardadas con impaciencia en toda a bisbarra para coñecer o que acontecera en cada xornada. Sen sabelo, aqueles precursores do noso balompé máis próximo estaban sentando as bases do fútbol federado, uns aventureiros que no caso do Sporting Meicende foron Vilas, Balay I e Gago (porteiros), Hermida, Gelín, Pena, Aureliano, Ricardo, Chandeira, Linito, Paco, Zas, Cuña, Pan, Martínez, Laureano, Blanco, Suárez, Gorecho, Piña, Balay II e Figueroa, que foron os futbolistas que disputaron o Torneo de Preparación dende xullo ata outubro de 1961, no que o cadro que hoxe homenaxeamos acadou a quinta posición da táboa clasificatoria.
 |
| O Sporting Meicende na 4ª xornada do Torneo de Preparación. Arriba, de esquerda a dereita, Chandeira -adestrador-, Vilas, Ricardo, Gelín, Pena, Lino, Paco e Yuco -masaxista-. Abaixo, na mesma orde, Piña, Cuña, Figueroa, Jorecho e Blanco. |
Finalizado o Torneo de Preparación, no verán do ano seguinte, en 1962, Atlético Arteixo, Campanal de Loureda, Paiosaco e Sporting Uxes disputan a primeira Liga federada da zona, campionato que gañarían os da Feira. No verán do 63 os mesmos catro equipos xogan a segunda edición da Liga de Arteixo, competición que volvería a gañar o Paiosaco. Un novo equipo, o Pastoriza, entraba a formar parte do torneo ligueiro do ano 1964, sendo precisamente os do Santuario os que levantarían o título de campión.
A parte dos cinco que xa viñan participando na competición, sete novos equipos incorporaríanse en 1965 á Liga de Arteixo: Larín, Oseiro, Penouqueira, que participara varios anos no campionato das Mariñas, Peñarol de Lañas, Catuxa, Suevos e o propio Sporting Meicende, que debutaba na competición ligueira vencendo en Lañas por 3-4. Na crónica daquel histórico primeiro partido oficial, o semanario Riazor escribía:
PEÑAROL, 3 - MEICENDE, 4
Buen partido el disputado por estos dos equipos, pues durante el encuentro las fuerzas estuvieron muy niveladas, aunque el Peñarol llegara a tener ventaja de dos goles a su favor; a partir de entonces, el Meicende empezó a mandar en el campo, fruto de lo cual fue un penalty contra el equipo local que fue fallado por el interior Vilas.
A los 25 minutos de la primera parte marcó para el Peñarol Zapateiro; diez minutos más tarde consigue el Peñarol otro gol por medio de Pedro. A los 40, el Meicende logra acortar distancias al marcar Quique. Con el resultado de 2-1 finalizaría la primera mitad.
A los 2 minutos de la segunda parte, Quique consigue nivelar el partido a dos goles. Ocho minutos más tarde, Lañas consigue el tercer gol para el Peñarol, pero a los 20, Quique consigue de nuevo el empate, y faltando 10 minutos para el final, Vilas consigue el que había de ser el gol de la victoria para el Meicende.
Destacaron por el Meicende, Calico, Paco y Quique, como goleador, y Borbolla.
Alineaciones:
PEÑAROL.- Tato; Quiño, Lisandre, Pepe; Zapateiro I, Groufo; Requeira, Ramón, Boedo, Varela y Zapateiro II.
MEICENDE.- Enrique; Fernando I, Quiño, Galico; Quique, Paco; Borbolla, Canario, Figueroa, Vilas y Peteiro.
Buen arbitraje del señor Mouzón6.
O Sporting Meicende disputou as súas primeiras temporadas como equipo federado no chamado “Pé de Borroja”, xogando a partir de 1968 nas novas instalacións que a Federación Galega construiu precisamente en Meicende.
 |
| Imaxes da inauguración do campo de Meicende (Semario Riazor, 22 de xaneiro de 1968) |
E así foron transcorrendo os anos ata finais de 1972, que foi cando a Sociedade 'La Esperanza' decide proxectar un novo local social no mesmo sitio no que estaba o anterior que se ía construír, unha vez máis, coa máxima colaboración, tanto economicamente como co seu traballo, dos seus socios.
Na nova sede, que é o edificio que podedes ver actualmente xusto en fronte da parada de taxis de Meicende, os socios da entidade celebran estos días o centenario do nacemento de “La Esperanza”. Pasade por alí e, mentres tomades un café no bar da sociedade, de seguro que escoitades algún conto dos socios máis veteranos... porque cen anos dan para moito, abofé! Vaian dende aquí os nosos parabéns por este século de vida.
 |
| Imaxe actual do local social de "La Esperanza" |
Rematamos esta pequena homenaxe lembrando as clasificacións históricas do Sporting Meicende, o equipo de fútbol da sociedade "La Esperanza", dende que se federou.
SPORTING MEICENDE:
1964/65: 4º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1965/66: 8º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1966/67: 3º na 1ª División Liga Zona de Arteixo.
1967/68: 4º na 1ª División Liga Zona de Arteixo.
1968/69: 4ª na Liga Zona de Arteixo (División única).
1969/70: 4º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1970/71: 6º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1971/72: 6º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1972/73: 9º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1973/74: 7º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1974/75: 5º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1975/76: 5º na Liga Zona de Arteixo (División única).
1976/77: 10º no Grupo 2º da 2ª Rexional.
1977/78: 2º no Grupo 1º da 3ª Rexional.
1978/79: 9º no Grupo 2º da 2ª Rexional.
1979/80: 5º no Grupo 2º da 2ª Rexional.
1980/81: 13º no Grupo 2º da 2ª Rexional.
1981/82: 8º no Grupo 2º da 2ª Rexional.
1982/83: 2º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1983/84: 4º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
1984/85: 7º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
1985/86: 13º no Grupo 1º A da 1ª Rexional.
1986/87: 2º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1987/88: 9º no Grupo 1º A da 1ª Rexional.
1988/89: 8º no Grupo 1º A da 1ª Rexional.
1989/90: 9º no Grupo 1º A da 1ª Rexional.
1990/91: 9º no Grupo 1º A da 1ª Rexional.
1991/92: 8º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1992/93: 12º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1993/94: 7º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1994/95: 10º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1995/96: 3º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1996/97: 3º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1997/98: 1º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
1998/99: 3º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
1999/00: 8º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
2000/01: 7º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
2001/02: 3º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
2002/03: 11º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
2003/04: 18º no Grupo 1º da 1ª Rexional.
2004/05: 14º no Grupo 1º da 2ª Rexional.
2005/06: 6º no Grupo 3º da 3ª Rexional.
2006/07: 5º no Grupo 3º da 3ª Autonómica.
2007/08: 14º no Grupo 3º da 3ª Autonómica.
2008/09: 14º no Grupo 4º da 3ª Autonómica.
2009/10: 9º no Grupo 3º da 3ª Autonómica.
2010/11: 3º no Grupo 3º da 3ª Autonómica.
2011/12: 14º no Grupo 2º da 2ª Autonómica.
2012/13: 17º no Grupo 2º da 2ª Autonómica.
2013/14: 8º no Grupo 2º da 3ª Autonómica.
2014/15: 1º no Grupo 2º da 3ª Autonómica.
2015/16: 14º no Grupo 2º da 2ª Autonómica.
2016/17: 1º no Grupo 2º da 3ª Autonómica.
2017/18: 11º no Grupo 1º da 2ª Galicia.
2018/19: 2º no Grupo 1º da 2ª Galicia.
2019/20: 13º no Grupo A Coruña-Ferrol da 1ª Galicia.
2020/21: Sen competir por COVID
2021/22: 7º no Grupo 1B A Coruña-Ferrol da 1ª Galicia.
2022/23: 3º no Grupo 1º A Coruña-Mariñas-Interior da 2ª Galicia.
SPORTING MEICENDE “B”:
2018/19: 10º no Grupo 2º Mariñas-Arteixo da 3ª Galicia.
2019/20: 4º no Grupo 3º Mariñas-Arteixo da 3ª Galicia.
2020/21: Sen competir por COVID
2021/22: 2º no Grupo 3º A Coruña da 3ª Galicia.
2022/23: 7º no Grupo 3º Mariñas-Arteixo da 3ª Galicia.
SPORTING MEICENDE FEMININO:
2022/23: 2º na 2ª División da Liga Galega.
1 Non podemos confirmar se se trata do mesmo Arturo Míguez que nomeamos no parágrafo anterior.
2 A refinería de Meicende sería inaugurada en setembro de 1964.
3 Vid. La Voz de Galicia, 7 de xuño de 1924, páx. 2.
4
Vid.
El
Correo gallego,
11 de marzo de 1933, páx. 2.
5 O pseudónimo Finga viña dado polas primeiras letras do nome e apelidos de Fernando INsua GArcía.
6 Semanario Riazor, 1 de febreiro de 1965, páx. 8.
HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (1ª parte)
Soa o vento e cantan os grilos nas noites de verán no Campo da Choca e no Sanín, os terreos de xogo nos que o Peñarol de Lañas ofreceu tantas tardes de gloria aos seus seareiros. Situado nas proximidades do Monte da Angra e do castro de Castelo, onde vive a lendaria galiña dos pitos de ouro, o da Choca leva anos invadido pola daniña Herba da Pampa. O de Sanín hoxe é unha leira agrícola. Localizámola non moi lonxe do suxestivo lugar das Arcas e ao carón do camiño do Igrexario e do rego Aión, onde aínda se manteñen en pé os muíños de Freire e o do Tendeiro. Jaime Traba, presidente da Asociación Recreativa Cultural e Deportiva Fontesvellas de Lañas, falounos da represa que había no de Freire e da praia que se formaba alí co areón que traía este regato que nace na Bidueira. “Na represa deste muíño bañábanse os nenos e os xogadores do Peñarol cando non había vestiarios”, recordaba Traba.
 |
| Á dereita da parte superior da imaxe pódese observar o Campo da Choca (PNOA 2004-2007 https://mapas.xunta.gal/visores/basico/) |
 |
| Panorámica actual do terreo onde estaba o campo de Sanín. Ao fondo vemos algunhas casas do lugar do Igrexario de Lañas |
O Campo da Choca e o de Sanín parecen estar definitivamente condenados ao silencio. Mais, na memoria de moitas e moitos veciños da parroquia, aínda resoan os berros de ánimo aos seus futbolistas, aos once valentes que cada domingo defendían a camiseta do seu querido Peñarol, un equipo que durante as doce tempadas que estivo federado foi un dos grandes animadores do Campionato de Liga da chamada Zona de Arteixo.
Corrían os anos corenta do século pasado (unha época na que non poucos arteixáns gañaban o seu pan nas minas de volframio que se explotaban nos montes da bisbarra) cando os rapaces de Lañas empezaron ao xogar ao fútbol na parroquia. Segundo nos contou Jaime Traba, “o primeiro balón que veu para Lañas trouxoo da Coruña o señor Perfeuto de Torres e os rapaces xogaban na horta do Mangolo, en Preguín”.
 |
| Imaxe actual da horta do Mangolo |
Nesa altura o Deportivo concentrábase con certa frecuencia no Balneario de Arteixo, recinto onde tamén estarían hospedados en maio de 1945 e en xuño 1947 os futbolistas da selección española e do Real Madrid por sendos partidos disputados en Riazor1. Se cadra, o feito de ver con frecuencia naquela época aos mellores xogadores da liga española tan cerca das súas casas puido axudar a que aqueles rapaces da parroquia decidiran que xa era hora de que Lañas tamén tivera o seu propio equipo de fútbol.
O caso é que, aproximadamente sobre o ano 1945, Ramón de Mosende, Primitivo do Pazo e Fernando Guapito deciden fundar o Deportivo Juvenil de Lañas (bautizado igual que o Club Deportivo Juvenil, filial do Deportivo moi en auxe na época que mesmo chegaría a xogar na Segunda División na tempada 1954-55).
A nova entidade de Lañas empeza a xogar os seus primeiros partidos nos torneos amigables que habitualmente se organizaban polas festas de verán ou mesmo nalgún día sinalado do inverno.
O Campo da Choca foi o escenario dos primeiros enfrontamentos que o Deportivo Juvenil de Lañas disputou como locatario dun xeito máis ou menos oficioso. Hoxe chégase alí de xeito doado pola estrada que conduce ao repetidor de Barrañán, mais naqueles “tempos incestuosos”, como dicía o poeta Manuel María, os contendentes atravesaban a pé os carreiros do Monte da Angra, algún deles, seguramente, mirando ben polos arredores a ver se vía a popular galiña e aos seus pitiños de ouro.
 |
| Aspecto do Campo da Choca na actualidade |
Un dos primeiros partidos disputados neste campo foi o xogado o 1 de novembro de 1950 entre o cadro local e o Laracha, enfrontamento que ía rematar coma o rosario da aurora e que mesmo tivo certa repercusión na prensa herculina. O xornal La Voz de Galicia, cun titular no que anunciaba que “El Laracha gana, pero no hay trofeo”, informaba sobre este enfrontamento dicindo que ”con motivo de la festividad de Todos los Santos, se celebró en Lañas un partido amistoso de fútbol entre el equipo titular y el Laracha F.C.. Faltaban dos minutos para finalizar, y ganaba el Laracha por 2-1, cuando a causa de una discusión, se suspendió el partido, no efectuándose la entrega del trofeo en disputa al equipo vencedor, ya que el Lañas, que lo donaba, se negó a ello”2.
Casualidades da vida, consultando a hemeroteca de El Ideal Gallego para documentar o libro 100 anos de futbol en Arteixo e A Laracha que publicamos no 2021, tivemos a sorte de atopar un tesouriño etnográfico titulado “O equipo da Laracha” nun especial dos anos oitenta, con sinatura de Manolo Negreira, dedicado ás festas da vila larachesa no que, a xeito de cuartetos, poñíase de manifesto con certa retranca o acontecido naquel partido xogado no Campo da Choca en 1950:
Laracha F.C
foi xogar a Lañas
pero de volver
non lle quedaron ganas.
Non vaiades pensar
que che foi por medo
pois o noso medo
sodes moi pequenos.
Mirade o que é xogar
cos da aldea
que perden a copa
e quedan con ela.
Perde o noso equipo,
tamén tivo xenio
despois xa lla daban
e non a quixeron.
E as trangalladas
acaban así,
que os de Laracha
non volven alí.
E os do salón
xa rabeaban coa xente
porque lles marchaban
pra casa de enfrente.
Tirade a orquesta
e o acordeón
que os da Laracha
non van ao Salón.
Bailade a Muiñeira
e bailade a Jota
e despois viredes
pola nosa copa.
Non teñen vergonza.
Non a conocen.
Xa o di o refrán,
o roubado non loce.
E de xogar copas
non quedan vezados
que pola primeira
van ben escalados.
No campo de Lañas
avergonza o dicir
que tivo que acudir
a Guardia Civil.
E eso os de Lañas
téñense por listos
van vir retratados
na caixa de mistos.
Para hoxe está ben,
deixalos en paz,
que o día primeiro
havos de acordar3.
O O
Deportivo Juvenil de Lañas ía continuar xogando baixo esa
denominación durante varios anos máis, ata que en 1956 Domingo
Barreiro Barbeito (Domingo do Pazo), Luciano Naya 'O Listero' e
Antonio 'da Casilla' decidiron cambiarlle o nome. Dende aquel momento
o equipo pasou a chamarse Peñarol, un cambio que viñera dado pola
enorme popularidade da que gozaba o seu homónimo sudamericano ou, se
cadra, porque Domingo tiña familia en Montevideo: seu irmán Primitivo
(Primitivo do Pazo), que segundo as informacións da súa filla Adriana
Barreiro Díaz, emigrou a Uruguai en 1954.
 |
| Escudo do Peñarol de Lañas |
Precisamente, certo tempo despois (sobre 1960), o propio Domingo ía emigrar á capital uruguaia, cidade na que continúa residindo aos seus 82 anos de idade. En Montevideo tamén vive Primitivo, que vai camiño dos 98 anos.
 |
| Domingo e seu irmán Primitivo en Montevideo en maio de 2024 (Cortesía de Adriana Barreiro Díaz) |
(CONTINUARÁ...)
_____________
1 O 6 de maio de 1945, con motivo da inauguración oficial do estadio, xogouse en Riazor o partido España-Portugal (4-2). O 22 de xuño de 1947 disputouse en Riazor a final da Copa del Generalísimo (actual Copa do Rei) entre o Real Madrid e o Español, que rematou 2-0 a favor do cadro merengue.
2 Vid. La Voz de Galicia, 5 de novembro de 1950.
3 Vid. “O equipo da Laracha”. El Ideal Gallego, 15 de agosto de 1989. “Fiestas en Laracha”, páx. X.
HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (2ª parte)
A retransmisión dos partidos de fútbol pola televisión xunto ao éxito dos torneos e partidos amigables que se facían no verán, cunha afluencia masiva de seareiros que xa quixeran ter moitos dos equipos que na actualidade disputan a Rexional Preferente ou mesmo a Terceira Federación, ían levar a varios clubs de Arteixo e da Laracha a solicitarlle, a principios da década dos 60, á Federación Galega de Fútbol a súa participación en competicións oficiais coa pretensión de ter unha Liga propia como xa tiñan dende 1940 os da Capital e tamén os das Mariñas.
 |
| Equipo de Lañas na primeira metade da década dos 50 (Cortesía de Adriana Barreiro Díaz) |
As directivas das diferentes entidades da nosa zona querían que eses derbis que se xogaban nas festas do verán cunha acentuada rivalidade tivesen en xogo algo máis que un trofeo. É aí cando, a principios de 1961, baixo a tutela e impulso de Fernando Insua García, tamén coñecido polos alcumes de 'Finga' ou ‘Gido’, decídese organizar un torneo ligueiro que se empezaría a disputar no verán dese mesmo ano. Con ese torneo estaba previsto que a Federación Galega avaliase o nivel deportivo e de instalacións dos clubs participantes para, deste xeito, saber cales cumprían os requisitos esixidos para entrar a formar parte dun futuro e hipotético campionato federado.
Fernando Insua, que estaba farto do traballo de organizar partidos amigables e de buscar equipos para xogaren os trofeos das festas, saíra coa súa. Había tempo que pelexaba por un torneo longo para ver competir todos os domingos ao seu querido Atlético Arteixo, que fundara xunto ao seu amigo Eduardo Martínez (Eduardo de Martís) había xa doce anos. O bar de seus pais, o Insua, máis coñecido polo bar do Muiñeiro, fora o centro neurálxico das conversas mantidas cos representantes das outras entidades para falar da competición e establecer o regulamento do campionato que, grazas ao empeño de Fernando, botaba a andar o domingo 2 de xullo de 1961.
 |
| Imaxe dos anos 60 do bar do Muiñeiro de Arteixo (Cortesía da familia Insua García) |
Un total de oito equipos, Atlético Arteixo, Laracha, Oseiro, Paiosaco, Pastoriza, Relámpago da Catuxa, Sporting Meicende e o propio Peñarol de Lañas ían xogar aquel torneo, aquela especie de liga de peñas actual á que se denominou Torneo de Preparación e que verdadeiramente foi a antesala do fútbol federado en Arteixo e na Laracha. O Penouqueira, un dos históricos da zona, decidira non intervir nesta competición porque xa lle solicitara praza á Federación Galega para empezar a xogar na Liga das Mariñas, na que ía debutar o 7 de xaneiro de 1962. Tampouco o fixeran nin o Campanal de Loureda nin o Sporting Uxes, dous dos equipos que un ano máis tarde formarían parte do primeiro campionato federado da zona.
O luns 3 de xullo de 1961, nas páxinas do semanario deportivo Riazor aparecía a seguinte información: “’Torneo-Preparación’ en Arteijo-Laracha. Dio comienzo en esta zona un torneo de Liga con el fin de hacer una competición oficial al concluir esta”. O soño de Fernando Insua facíase realidade co inicio do torneo entre as oito entidades participantes, unha competición que se ía desenvolver con moita expectación e numerosa afluencia de público en cada un dos partidos das catorce xornadas disputadas. O fútbol xogado xa foi outro canto. Os campos eran deficientes e de dimensións reducidas, o que supoñía a dificultade para realizar un xogo aceptable e que predominasen os roces e choques entre os xogadores, feitos que de cando en vez provocarían algunha que outra tangana.
 |
| Así eran os primeiros campos de fútbol da zona |
 |
| Formación do Peñarol a principios dos 60 |
As crónicas semanais deste torneo ligueiro de peñas, que eran escritas no semanario Riazor por Fernando Insua García baixo o pseudónimo de Finga1, eran agardadas con impaciencia en toda a bisbarra para coñecer o que acontecera en cada xornada. Sen sabelo, aqueles precursores do noso balompé máis próximo estaban sentando as bases do fútbol federado, uns aventureiros aos que, no caso do Peñarol, lles rendemos tributo a continuación facendo unha síntese daquel Torneo de Preparación, transcribindo as crónicas escritas por Finga e, tamén, recordando todos os resultados do cadro de Lañas durante as catorce xornadas xogadas dende xullo ata outubro de 1961.
RESULTADOS DO TORNEO DE PREPARACIÓN:
1ª VOLTA 2ª VOLTA
1ª Xornada (2.7.1961): 8ª Xornada (27.8.1961):
Peñarol
Lañas-Laracha: 5-4
Laracha-Peñarol
Lañas: 2-0
2ª Xornada (9.7.1961): 9ª Xornada (3.9.1961):
Relámpago- Peñarol Lañas: 1-2 Peñarol Lañas- Relámpago: 2-2
3ª Xornada (16.7.1961): 10ª Xornada (10.9.1961):
Paiosaco-Peñarol Lañas: 3-0 Peñarol Lañas-Paiosaco: 1-3
4ª Xornada (23.7.1961): 11ª Xornada (17.9.1961):
Pastoriza-Peñarol Lañas: 12-1 Peñarol Lañas-Pastoriza: 1-3
5ª Xornada (30.7.1961): 12ª Xornada (24.9.1961):
Sp. Meicende-Peñarol Lañas: 2-0 Peñarol Lañas-Sp. Meicende: 3-3
6ª Xornada (6.8.1961): 13ª Xornada (1.10.1961):
Peñarol Lañas-Atl. Arteixo: 1-0 Atl. Arteixo-Peñarol Lañas: 5-1
7ª Xornada (13.8.1961): 14ª Xornada (8.10.1961):
Oseiro-Peñarol Lañas: 2-1 Peñarol Lañas-Oseiro: 2-3 (ata o minuto 67 )
 |
| Formación do Peñarol de Lañas a principios da década dos 60 |
CRÓNICAS DE FERNANDO INSUA GARCÍA, 'FINGA', NO SEMANARIO DEPORTIVO RIAZOR DOS PARTIDOS DO PEÑAROL:
1ª XORNADA
LAÑAS-LARACHA: 5-4
“En partido muy accidentado los locales ganaron por el mayor acierto en el tiro a gol. La primeral parte había terminado con 2-0 favorable a los de Laracha”.
FINGA
2ª XORNADA:
“EN ARTEIJO
Terminó el partido con victoria forastera por 2-1; la primera parte había concluído con empate a un gol marcado el de los locales por Moncho y el forastero por José María V. A Continuación los visitantes marcaron un nuevo gol por mediación de Canceleiro.
RELÁMPAGO: Eliseo; Sito, Moreno, Corjo; Antonio, Rizo; Moncho, Raúl, Cruco, Mirás, Sexto.
PEÑAROL: Dubra; Sorodio, Alixandre, Alfredo V.; Boedo, Paxín; Oldán, Listero, José María V., Rico, Canceleiro”.
FINGA
3ª XORNADA:
“EN PAYOSACO
Y ante gran concurrencia, ganaron los locales en un partido en que hubo muchas cosas y muy poco fútbol, que era lo que allí se intentaba practicar; el árbitro fue zarandeado por los jugadores visitantes, sin saber poner éste orden.
La primeira parte terminó 2-0; fueron los autores de los goles Cociñeiro (2) y Pedro.
PAYOSACO: Zamorita; Magín, Julio, Rique; Pepe, Agapito; Charo, Roberto, Cociñeiro, Pedro y Muiñeiro.
PEÑAROL: Dubra; Sorodio, Casete, Boedo; Alixandre, Viqueiras; Paxín, Rico, José María V., Rebolo y Canceleiro”.
FINGA
4ª XORNADA:
“EN PASTORIZA
Terminó con fuerte paliza para los visitantes que dicho sea de paso, dieron una pobre impresión, viéndose perforada su meta hasta 12 veces. La primera parte ya tenían un resultado en contra de 8-0. La segunda parte actuaron sólo diez jugadores por los visitantes, debido a una lesión de su meta Canceleiro que fue sustituído por el defensa Sorodio. En esta segunda parte Reboredo lanzó fuera un penalty. Los goles fueron metidos por Rabuñal (4), Suevos (2), Reboredo, Viruco, Chago, Lolo y Boedo en propia meta. El de los visitantes fue marcado por José María V.
PASTORIZA: Pepiño; Lafuente, González, Patolo; Reboredo, Viruco; Suevos, Paco, Chago, Rabuñal y Lolo.
PEÑAROL: Canceleiro; Sorodio, Alixandre, Casete; Moncho, Boedo; Rico, Listero III, José Manuel V., Paxín y Oldán I”.
FINGA
5ª XORNADA:
“EN MEICENDE
Se jugó un partido sin historia en el que ganaron los locales por 2-0 despues de haber concluído la primera parte sin moverse el marcador; los goles fueron conseguidos por Linito y Suárez a los 10 y 18 minutos.
MEICENDE: Vilas; Pena, Gelín, Hermida; Linito, Cuña; Pan, Gorecho, Figueroa, Suárez y Piña.
PEÑAROL: Cachelos; Feo, Alixandre, Paxín; Boedo, Fernando; Carballido, Rico, Listero, Oldán I y Canceleiro”.
FINGA
6ª XORNADA:
“EN LAÑAS
Lo más destacado fue la lamentable actuación del árbitro; el partido fue muy complicado por la desafortunadísima actuación del mismo, que bien pudo acabar con la serenidad de todos. El partido fue muy disputado desde el principio al fin. La primera parte concluyó sin haberse movido el marcador. En la segunda y a los 34 minutos Viqueiras consigue el gol que significaría el triunfo para su equipo; el resto hasta el final es una constante lucha que no influye en el marcador. Cuando ya pasan tres minutos del tiempo reglamentario, el meta local incurre en penalty que el mentado árbitro ordena que se lance la falta desde fuera del área que se hace sin consecuencias, despues de fuertes discusiones. Terminó el partido con la mínima derrota forastera, que aunque “muertos”, aún continuarán “viviendo”. Por los locales destacaron Miaxo, Viqueiras, Boedo y la nobleza de Alixandre, y por los visitantes buena actuación de todo el equipo, con la sola excepción del extremo derecha. Como de la actuación del árbitro ya se dijo bastante, sólo quedan las alineaciones que a continuación se citan:
PEÑAROL: Miaxo; Álvarez, Alixandre, Casete; Rico, Viqueiras; Paxín, Listero, Boedo, Rebolo y AlfredoV.
ATLÉTICO: Ourense; Rey, Suso, Antonio; José, Gorrión; J. Insua, Esmorís, J. Riveiro, Monchiño y Benita III”.
FINGA
7ª XORNADA:
“EN OSEIRO
En Oseiro se jugó un partido de poder a poder, que resolvió el equipo local por la mínima y apretada diferencia de 2-1. A los dos minutos marcaron los locales su primer gol en frío, por mediación de Villaverde. A los 20, José R. incurre en penalty, que lanzado por Manolito, lo echa fuera, llegándose al descanso con 1-0 a favor de los locales.
A continuación Villaverde marca de nuevo para los locales cuando van transcurridos 17 minutos de la segunda parte, y a los 25 Boedo en pugna con el meta local marca el visitante.
Por los locales destacaron Atán II, Calvo II, Calvo I y Zas. Por los visitantes Miaxo, Viqueiras, Rico y Rebolo. Bajo las órdenes del señor Souto los equipos alinearon así:
OSEIRO: Chucho; Adolfo, Calvo I, Souto; J. Zas, Calvo II; Manolito, Crego, Villaverde, Atán II y Tonio.
PEÑAROL: Miaxo; Álvarez, Alixandre, José R.; Rico, Viqueiras; Paxín, Listero, Moncho, Rebolo y Boedo”.
FINGA
8ª XORNADA:
“EN LARACHA
La primera parte fue de empate a cero, y a continuación marcaron los locales por mediación de Lolo y Ricardo. Los visitantes alinearon con solo nueve jugadores, siendo las alineaciones así:
LARACHA: Zas; Crespo, García, Nogueira; Lolo, Gerardo; Tuset, Ramón, Ricardo, Velo y Eladio.
PEÑAROL: Miaxo; Álvarez, Alixandre, Paxín; Listero, Oldán II; Rico, Boedo y Rebolo.”
FINGA
9ª XORNADA:
Fernando Insua García, 'FINGA', non escribe ningunha crónica nesta xornada.
10ª XORNADA:
“EN LAÑAS
Ganaron los visitantes por 3-1; el gol local fue marcado por Boedo, y los visitantes por Nando (2) y Cociñeiro.”
FINGA
11ª XORNADA:
“EN LAÑAS
Terminó con merecida victoria visitante por 3-1. Por los visitantes marcaron Pepiño, Viruco y José Luis, y el de los locales fue marcado por Oldán. El Lañas presentó esta alineación:
LAÑAS: Canceleiro; Álvarez, Alixandre, Paxín; Listero III, Boedo; Ramón V.; Cedeira; José María V., Oldán I y Barreiro”.
FINGA
12ª XORNADA:
“EN LAÑAS
Se jugó por la mañana el partido que resultó muy malo, con más coraje los locales y con más técnica los visitantes. En la primera parte terminaron igualados a un gol, marcados por Gorecho el visitante y Boedo el local a los 2 y 32 minutos.
A continuación se adelantaron los visitantes en el marcador con goles de Cuña y Figueroa a los dos y cinco minutos, acortando distancias Alixandre y Boedo a los seis y 25 minutos. Con aceptable arbitraje del señor Pardo, los equipos alinearon así:
LAÑAS: Miaxo; Álvarez, Alixandre, Paxín; Rico, Viqueiras; Ramón V., Recouso, Boedo, Rebolo y Oldán III.
MEICENDE: Balay I; Ricardo, Gelín, Suárez; Chandeira, Cuña; Piña, Vilas, Figueroa, Gorecho y Gago”.
FINGA
13ª XORNADA:
“EN ARTEIJO
Se jugó un mal partido con superioridad local. En la primera parte terminó con ventaja local de 2-1. Boedo marcó para los visitantes a los cinco minutos; suso de falta consigue el empate a los 14; a los 19 es expulsado Rico y a los 40 J. Insua marca el segundo en jugada de Monchiño.
A continuación marca Suso a los 15, 16 y 25 de faltas y penalty. A los 35 se anula incomprensiblemente el gol más bonito de la tarde, cuyo autor había sido Benita III.
Por los locales todos estuvieron bien. De los visitantes cabe destacar a Viqueiras, Rebolo y Alixandre. Con aceptable arbitraje de J. Cristobal, los equipos alinearon así:
LAÑAS: Canceleiro; Álvarez, Viqueiras, Armando; Rebolo, Alixandre; Listero, Rico, José María V., Boedo y Oldán II.
ATLÉTICO: Ourense; Rey, Suso, Antonio; José, Gorrión; Monchiño, E. Eduardo, J. Insua, J. Riveiro y Benita III”.
FINGA
14ª XORNADA:
“EN LAÑAS-LARACHA
La primera parte terminó con empate a dos goles, marcados por Viqueiras y Moncho por los locales, y los visitantes por Patiño y Villaverde. A continuación los visitantes se adelantaron en el marcador con otro gol conseguido por Crego y cuando van transcurridos 22 minutos de la segunda parte el árbitro señor F.Pardo suspende el partido por falta de visibilidad.
Las alineaciones fueron estas:
LAÑAS: Gorecho; Álvarez, Miaxo José Ramón; Alixandre, Viqueiras; Moncho, Rico, José María V., Rebolo y Boedo.
OSEIRO: Chucho; Adolfo, Patiño, J. Zas; Calvo I, Guimarey; Villaverde, Crego, Souto, Atán II y Juan”.
FINGA
 |
| Última xornada do Torneo de Preparación (Semanario Riazor, 9 de outubro de 1961) |
O Peñarol rematou este Torneo de Preparación no último posto da táboa clasificatoria. Con todo, para o recordo quedan as victorias da primeira xornada diante do Laracha por 5-4 ou a acadada na sexta xornada da competición diante do Atlético Arteixo por 1-0.
(CONTINUARÁ...)
_____________
1 O pseudónimo Finga viña dado polas primeiras letras do nome e apelidos de Fernando INsua GArcía.
HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (3ª parte)
Finalizado o Torneo de Preparación, no verán do ano seguinte, en 1962, Atlético Arteixo, Campanal de Loureda, Paiosaco e Sporting Uxes disputan a primeira Liga federada da zona, campionato que gañarían os da Feira. No verán do 63 os mesmos catro equipos xogan a segunda edición da Liga de Arteixo, competición que volvería a gañar o Paiosaco. Un novo equipo, o Pastoriza, entraba a formar parte do torneo ligueiro do ano 1964, sendo precisamente os do Santuario os que levantarían o título de campión.
Estamos xa en 1965, o ano do debut no fútbol federado do Peñarol de Lañas, que nesta nova etapa ía xogar os seus partidos como local no campo de Sanín. O primeiro presidente, xa co equipo federado, foi Domingo López Sánchez (Domingo 'do Lagoeiro', tamén coñecido por 'Mazotes').
A parte dos cinco que xa viñan participando na competición, sete novos equipos incorporaríanse nese ano de 1965 á Liga de Arteixo: Larín, Oseiro, Penouqueira, que participara varios anos no campionato das Mariñas, Catuxa, Sporting Meicende, Suevos e o propio Peñarol, que vestía de branco, cunha franxa en diagonal na camiseta e contaba cunha plantilla integrada por boa parte dos mozos da aldea e reforzada con varios futbolistas da bisbarra.
 |
| Formación da época do Peñarol de Lañas. Arriba, de esquerda a dereita: Luís O Piñeiro -masaxista-, Dubra, Carballido, Alexandre, Paxín, Zapateiro, Groufo e Otero. Abaixo, na mesma orde: Gorecho, Moncho, Montesinos, Lecho e Arturo (Manolo Groufo) |
O Peñarol debutaba na competición ligueira perdendo 3-4 diante do Sporting Meicende. Deseguido compartimos a crónica daquel primeiro histórico partido como equipo federado do cadro de Lañas, publicada no semanario deportivo Riazor o 1 de febreiro de 1965:
PEÑAROL, 3
MEICENDE, 4
Buen partido el disputado por estos dos equipos, pues durante el encuentro las fuerzas estuvieron muy niveladas, aunque el Peñarol llegara a tener ventaja de dos goles a su favor; a partir de entonces, el Meicende empezó a mandar en el campo, fruto de lo cual fue un penalty contra el equipo local que fue fallado por el interior Vilas.
A los 25 minutos de la primera parte marcó para el Peñarol Zapateiro; diez minutos más tarde consigue el Peñarol otro gol por medio de Pedro. A los 40, el Meicende logra acortar distancias al marcar Quique. Con el resultado de 2-1 finalizaría la primera mitad.
A los 2 minutos de la segunda parte, Quique consigue nivelar el partido a dos goles. Ocho minutos más tarde, Lañas consigue el tercer gol para el Peñarol, pero a los 20, Quique consigue de nuevo el empate, y faltando 10 minutos para el final, Vilas consigue el que había de ser el gol de la victoria para el Meicende.
Destacaron por el Meicende, Calico, Paco y Quique, como goleador, y Borbolla.
Alineaciones:
PEÑAROL.- Tato; Quiño, Lisandre, Pepe; Zapateiro I, Groufo; Regueira, Ramón, Boedo, Varela y Zapateiro II.
MEICENDE.- Enrique; Fernando I, Quiño, Galico; Quique, Paco; Borbolla, Canario, Figueroa, Vilas y Pereiro.
Buen arbitraje del señor Mouzón1.
Semanario Deportivo Riazor, 1 de febreiro de 1965
O Peñarol finaliza o torneo ligueiro de 1965 na sexta posición da táboa clasificatoria, acadando resultados históricos como a victoria por 2-4 na cuarta xornada no campo do Atlético Arteixo, ou a victoria en Paiosaco por 2-3 na xornada catorce.
 |
| Prolegómenos do partido da décimo sexta xornada da temporada 1964/65 entre o Suevos, á esquerda da imaxe, e o Peñarol de Lañas, no que oficiara de madriña Esther Suárez. O enfrontamento, disputado no Campo de Pedrameáns, terreos ocupados actualmente pola autovía de acceso ao Porto de Punta Langosteira, remataría con victoria do once local por 3-1 (María Suárez Calvelo) |
Rematada a competición ligueira e dada a gran cantidade de equipos que había na zona, a Federación Galega determinaría, por primeira e única vez na historia, a organización da Copa de Arteixo, torneo no que o Peñarol elimina na primeira rolda ao Sporting Meicende (2-2 e 1-4) e cae eliminado nos cuartos de final co Catuxa, o futuro campión do torneo, despois de xogarse un partido de desempate (2-1, 1-2 e 2-12)
Tres novos equipos incorporábanse en 1966 ao Campionato de Liga “Zona de Arteixo”: o Atlético Vilarrodís, o Club do Mar de Caión e o Laracha. Coa inscripción do Vilarrodís, Arteixo convertíase nun dos municipios de España que máis equipos federados tiña naquel entón, sumando ata un total de doce. Coa suma dos tres do concello da Laracha a competición estaba configurada por un total de quince equipos.
Aqueles eran días nos que o Peñarol incrementaría notablemente a súa masa social, feito que axudaba, coas cotas que pagaban mensual ou anualmente os seus socios e socias, a cubrir os gastos da entidade, que tamén se financiaba coas "recadacións" que se facían nos partidos que o clube disputaba como local no Campo do Sanín, que ao principio ocupaba as leiras do Listero e a da Zapateira e posteriormente, a facer a casa o Listero, ocupou a leira do Tendeiro.
Naqueles domingos de fútbol dos anos 60, cando o Peñarol xogaba coma visitante nos campos da bisbarra, campos pouco acondicionados naquela hora para a práctica do deporte, a afección tamén se desprazaba co equipo para animar aos seus futbolistas nuns partidos nos que, de cando en vez, saltaban chispas cos seareiros e xogadores do once rival.
Aquela competición ligueira do ano 1966, que ía celebrar a súa última xornada na mesma fin de semana que a Inglaterra de Bobby Charlton gañaba o Mundial celebrado nas Illas Británicas, ía chegar ao seu fin co Peñarol de Lañas ocupando o duodécimo posto da táboa clasificatoria.
Ao final do campionato a comisión organizadora da Liga de Arteixo consideraba que unha competición con quince equipos era demasiado longa e, por iso, dispuxo crear dúas categorías. Os oito primeiros clubs clasificados nesta temporada 1965/66 ían formar na seguinte campaña a Primeira División e os restantes a Segunda, categoría que ía integrar o Peñarol.
Estamos xa na tempada 1966/67, época na que preside o equipo Luciano Naya Barreiro “Listero”. O cadro de Lañas acada o subcampionato da Segunda División quedando a un só punto do campión, o Oseiro. O segundo posto dálle dereito ao Peñarol a xogar unha promoción co Club do Mar de Caión, penúltimo clasificado na Primeira División. Despois dos empates (0-0 e 2-2) nos dous partidos, o once de Lañas ía gañar a promoción na quenda de penaltis do partido de desempate xogado en Sigrás o 21 de maio de 1967 (ao remate dos 90 minutos chegárase cun resultado de 1-1 no marcador).
 |
| Semanario Deportivo Riazor, 22 de maio de 1967 |
O admirado escritor Antón Castro (Lañas, 1959) contounos algunha anécdota sobre Lañas e o equipo de fútbol da parroquia. “Lañas é o meu paraíso da infancia e lévoo dentro do corazón. No ano 1968 marchei a Arteixo, e acabei por facerme do Penouqueira, pero a primeira vez que vin fútbol foi en Lañas, desde a Azureira, naqueles partidos heroicos do Peñarol de Dubra, Gorecho, Groufo, Moncho de Pedro (naqueles tempos o noso Pelé), Paxín ou o grande Boedo, que era un xogador que moito me impresionaba polo seu trallazo. Intimamente sempre fun do Peñarol de Lañas”.
As lembranzas do Peñarol tamén aparecen en numerosas ocasións na obra do afamado autor arteixán, Premio Estatal de Xornalismo Cultural en 2013. No capítulo “El campo de Azureiras” do libro El niño, el viento y el miedo Antón Castro escribe con certa fabulación o seguinte texto:
“Nunca supe por qué se llamaba así. Era un lugar especial para mi y para toda nuestra familia: lo teníamos alquilado, tenía vistas sobre el valle y el campo de fútbol del Peñarol de Baladouro. Un equipo que se hizo famoso en la zona porque los jugadores se bañaban en el río al final del partido. Era un conjunto de gremios locales: el portero era el panadero; los defensas, carpinteros y ebanistas; los medios, los molineros y el carnicero; y entre los delanteros había canteros, pirotécnicos, el cura que tenía una motoreta de muelles y un campesino, Boedo, al que le llamaban “El bombardero patizambo”. La cosa no merece más explicaciones. Boedo golpeaba el balón con furia animal; sus faltas eran imparables ”3.
Boedo, tamén ten protagonismo no capítulo “A Benito y Carmen. Más allá” do libro El cazador de ángeles, onde Antón Castro, recordando as cartas que seu pai Benito enviaba dende Suíza, conta:
“(…) En mitad de la carta, preguntaba por nuestra finca de alquiler, Las Azureiras, donde teníamos maíz, judías, cebollas, y por la vaca, Marela, y si era verdad que por la noche los zorros rondaban los establos de la aldea. De golpe, creo recordar, también quería saber si íbamos los domingos a ver el fútbol del Peñarol, así se llamaba nuestro equipo, y si yo seguía asombrado por los tiros de Boedo, que era nuestro Puskas particular. Cuando todo iba mal, aparecía él: si Moncho de Leis corría como el viento con la camiseta por fuera, Boedo era el cañonero que nos alegraba el domingo con goles casi tanto como las películas de vaqueros en la televisión de Taberna Galán ”4.
O Peñarol xoga a tempada 1967/68 na Primeira División xunto ao Laracha, Oseiro, Penouqueira, Sporting Meicende, Paiosaco, Atlético Vilarrodís e Pastoriza. O cadro de Lañas acaba a competición no quinto lugar da táboa, a mellor clasificación na historia do club.
Unha vez rematada a competición ligueira da tempada 1967/68, os dirixentes de todos os equipos da Liga “Zona de Arteixo” cambiarían de parecer en torno ao formato competitivo que integraban. Foi por iso polo que aqueles directivos solicitáronlle á Federación Galega a unificación da 1ª e da 2ª, petición que o ente federativo aprobaría dando paso á creación dunha Liga de 15 equipos, que era a suma total dos clubes federados que naquela hora había en Arteixo e na Laracha.
(CONTINUARÁ…)
______________
1 Vid. Semanario Deportivo Riazor, 1 de febreiro de 1965, páx. 8.
2 O partido de desempate entre o Catuxa e o Peñarol de Lañas disputouse no Campo da Granxa da Coruña o martes 6 de xullo de 1965.
3 Vid. Antón Castro (2013): El niño, el viento y el miedo, Ediciones Nalvay, Huesca, páx. 49
4 Vid. Antón Castro (2021): El cazador de ángeles, Olifante, Ediciones de Poesía, Tarazona, Zaragoza, pp. 28 e 29
HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (4ª parte)
A tempada 1968/69, a da reunificación das dúas categorías, ía ser unha loita entre os tres equipos do Concello da Laracha por facerse co campionato, título que finalmente gaña o Paiosaco. O Peñarol queda situado no penúltimo posto da táboa con once puntos, só por diante do pechacancelas, o Atlético Arteixo, que fixera oito.
 |
| O Peñarol de Lañas nunha excursión a Lira, Corcubión e Fisterra |
 |
| Formación da época do Peñarol de Lañas |
Na campaña seguinte o cadro de Lañas é duodécimo do campionato con quince puntos, quedando por diante do Suevos (13º), Atlético Arteixo (14º) e Larín (15º). Por mor das novas esixencias que a Federación Galega impuxo por aqueles días en todas as categorías do fútbol afeccionado, esta tempada 1969/70 sería, por non seren quen de poder afrontalas, a última campaña para varios equipos de Arteixo e da Laracha, xa que, a partir de agora, os clubs que quixesen participar nas competicións federadas estaban obrigados a ter vestiarios no propio terreo de xogo, con auga corrente para ducharse tanto xogadores coma árbitros, medidas mínimas de 90 metros de longo por 45 de ancho nos campos, valado arredor do perímetro de xogo…
 |
| O Paiosaco e o Peñarol (abaixo) no Campo de Sanín |
Estas normas impostas pola Federación ían dar pé a que equipos como o Catuxa, o Atlético Vilarrodís ou o Bens deixasen de xogar para sempre como federados. Outros, casos do Club do Mar de Caión, Oseiro, Pastoriza, Suevos ou Larín, abandonaron varios anos as competicións e volverían a elas tras facerlles fronte ás devanditas peticións do ente federativo. No caso do Peñarol, parece ser que a boa amistade entre o seu presidente, Moncho de Pedro, e o presidente do Paiosaco, Luciano García Barros, naquel momento directivo da Federación Galega, axudou a que seguira sendo equipo federado malia a non cumprir algunhas das esixencias federativas.
Logo das devanditas baixas, oito equipos conforman o campionato de Liga “Zona Arteixo” na tempada 1970/71, curso no que o Peñarol ocupa o penúltimo posto con oito puntos, só por diante do pechacancelas, o Atlético Arteixo, que conseguira catro.
O once de Lañas volve a ser penúltimo na campaña 1971/72 nun campionato disputado por oito equipos. Ocupa a última posición na 1972/73 e tamén é o pechacancelas do campionato de 1973/74 (liga de dez equipos) e de 1974/75 (liga de nove equipos).
 |
| Peñarol anos 60-70 |
 |
| Peñarol anos 60-70 |
Estamos xa no verán de 1975, que foi cando o Peñarol de Lañas, daquela presidido por Gumersindo García Naya (o do Taller Groufa), xogou un partido amigable, nada máis e nada menos, contra a Peñarol de Montevideo!
WASHINGTON CATALDI
E O PARTIDO ENTRE O PEÑAROL DE LAÑAS E O PEÑAROL DE MONTEVIDEO
Como ben sabedes, o Nacional e o Peñarol son os dous equipos máis laureados do fútbol uruguaio. Son, por así dicilo, o Real Madrid e o F.C. Barcelona do balompé charrúa. Xa vos teño falado nalgunha ocasión de José Añón, un emigrante da Laracha que, no seu novo país de adopción, se había converter nun dos máis importantes empresarios de toda latinoamérica ao mesmo tempo que dirixía o club dos seus amores, o “todopoderoso” Nacional de Montevideo. Pois ben, as casualidades da vida tamén ían facer que un dos presidentes máis queridos e admirados do Peñarol, Washington Cataldi, tivese algún tipo de vencello coa nosa bisbarra, xa que polas veas da súa dona, Susana Bastida Martínez, corría sangue da parroquia arteixá de Morás. Quen nolo ía dicir? Cousa ben curiosa, abofé! O da Laracha presidente do Nacional e o casado en Arteixo presidente do Peñarol!
Antes de converterse no máximo dirixente do Peñarol, entidade que presidiu en dúas etapas distintas (1973-1984 e 1990-1992), Washington Cataldi, nado en Montevideo o 1 de agosto de 1923, era xa un prestixioso empresario da rama da carpintería e, ademais, tamén asomara a cabeza no mundo da política. Militante de toda a vida no Partido Colorado, fora deputado electo en 1966 e Subsecretario de Industria durante o ministerio de Julio María Sanguinetti (1969-1971).
Sería aí, nos primeiros anos setenta, cando Washington e a súa dona empezaron a vir con frecuencia polas vacacións do verán a Freán, o lugar no que nacera a nai de Susana, Pepa Martínez, que emigrara ao Uruguai sendo unha cativa de catorce anos. Esas frecuentes estadías en Arteixo ían dar pé a que Cataldi, que foi o grande ideólogo da creación da Copa Libertadores, fixese boa amizade con Antonio Álvarez e con Jesús Corzo, presidentes do R.C. Deportivo durante os anos 70 e 80, o que posibilitou a participación do Peñarol no Trofeo Teresa Herrera nas edicións de 1974, 1975, 1976 e 1983.
Pois ben, no ano 1974, na primeira ocasión que o Peñarol veu á Coruña disputar o decano dos trofeos estivais, xorde a idea de organizar un partido amigable entre os homónimos de Montevideo e de Lañas. A iniciativa fora cousa de Rosendo Rumbo, sobriño político da sogra de Washington, e do panadeiro Chucho de Pedro, irmán de Moncho, que naquel momento era o ‘Pelé’ do equipo de Lañas. Ao repartir no Land Rover o pan por Freán, Chucho sabía da estadía do presidente do Peñarol de Montevideo na casa de Rumbo. Os dous, Rosendo e Chucho, pensaban que podía ser ben fermoso que se enfrontasen os dous "Peñaroles", idea que a Cataldi, sorprendido ao saber que había un Peñarol en Arteixo, tamén lle entusiasmara. O presidente da entidade charrúa ía aceptar que se disputase ese partido de confraternidade co modesto club arteixán unha vez que o seu equipo se proclamou campión do Teresa Herrera1, pois, naquela hora, o gañador do prestixioso trofeo estaba convidado á edición do ano seguinte.
 |
| Fotografía tomada en Freán nos anos 70. De esquerda a dereita: Rosendo Rumbo, Susana Bastida, José Martínez -irmán de Pepa-, Washington Cataldi, Consuelo Fuentes -muller de José-, e a nai de Washington (Cortesía de José Antonio Rumbo) |
E así chegamos a agosto de 1975. O avión do Peñarol aterra no aeroporto de Alvedro o día 5 para disputar, xunto ao Atlético de Madrid, Stoke City e Cruzeiro de Belo Horizonte, a trixésima edición do popular trofeo Teresa Herrera por segundo ano consecutivo. Mais, antes disto, había que cumprir as promesas. Había que xogar o partido que idearan un ano antes Cataldi, Rosendo Rumbo e Chucho, o panadeiro de Lañas, partido que se xoga no Campo de Elviña o día 6, e do que La Voz de Galicia facía, coa sinatura de Moskowich, a seguinte crónica:
"Ayer
tarde, en el campo de Elviña, se celebró un encuentro amistoso
entre el Peñarol de Montevideo y el Peñarol de Lañas (Arteijo). El
gesto de los campeones uruguayos fue muy favorablemente comentado al
haber accedido a enfrentarse a su homónimo de tan inferior
catalogación balompédica. El recinto de juego de la Federación
Gallega de Fútbol ofrecía un estupendo aspecto, con bastantes
aficionados presenciando el partido. El terreno de juego estaba mejor
que otras veces, ya que los directivos gallegos tuvieron la
precaución de pasarle un pisón de 5.000 kilos y regarlo a
continuación, con lo que se evitó el polvo. El Peñarol de
Montevideo presentó su equipo de gala, y actuó en plan de
entrenamiento y exhibición, pese a que por la mañana ya había
realizado otro entrenamiento en el Estadio de Riazor. Sus jugadores y
directivos actuaron con una delicadeza y atención totales,
metiéndose a los aficionados prácticamente en el bolsillo. El
resultado final fue de 8-1 a favor, como es natural, de los
uruguayos.
PEÑAROL
DE MONTEVIDEO: Walter Corbo; Perurena, Olivera, Mario González;
Nelson Acosta, Pedro Custodio; Quevedo, Unanue, Morena, Silva y
Pizzani. Para relevos contaron con Fosatti, Garisto, Walter García y
Barbosa.
PEÑAROL DE LAÑAS: Vilas; Collazo, Sánchez, Caamaño; López, García; Moncho, Sande, Dopico, Hermida y J. Manuel García. Para cambios contaron con Paz, Sánchez, Ferro y Alvarez además del apuntado ya de Walter Corbo como portero en el segundo tiempo"2.
Imaxe correspondente ao partido disputado no campo de Elviña o 6 de agosto de 1975 entre o Peñarol de Lañas e o Peñarol de Montevideo, que xogou o partido con camiseta de cor laranxa
O mesmo día, El Ideal Gallego, coa sinatura de L.G., publicaba:
"Ambiente
de expectación en el campo de Elviña ayer por la tarde, con
numeroso público en las gradas. Se enfrentaban el Peñarol de
Montevideo y el Peñarol de Lañas-Arteijo, en homenaje de los
uruguayos a su homónimo coruñés. Un homenaje simpático,
emocionado y cargado de escenas bonitas, con abundancia de
autógrafos, poses para los fotógrafos y obsequios de unos a otros.
Los equipos, bajo la dirección del señor Cruz, que pitó bien,
formaron así:
PEÑAROL
DE MONTEVIDEO: Corbo (Fosatti); Peruena, Olivera, Mario González;
Acosta, Pedro Custodio; Quevedo, Unanue, Fernando Morena, Ramón
Silva y Pizzani. También jugaron Garisto, García y Barbosa.
PEÑAROL
DE LAÑAS: Vicas (Corbo); Collazo, Sánchez I, Caamaño; López,
García; Moncho, Sande, Dopico, Hermida y José Manuel. Además de la
actuación del meta uruguayo Corbo, en el segundo tiempo, también
jugaron Sánchez II, Ferro y Alvarez.
Fue fácil la victoria de los uruguayos, que ganaron por 8-1, empleándose más a fondo en el primer tiempo que en el segundo. El público lo pasó muy bien, porque se vieron jugadas muy bonitas, goles de todas las marcas y sobre todo una hermandad estupenda, en la que han puesto la primera piedra los uruguayos al saber que aquí había un club que tenía su mismo nombre. Al descanso se llegó con ventaja del cuadro sudamericano por 5-0. Marcaron por el Peñarol de allá, Fernando Morena (3), Ramón Silva (2), Mario González, Quevedo y Unanue. El tanto del conjunto de Lañas fue obra de Fosatti en propia meta"3.
Dous días despois do partido co equipo de Lañas, o Peñarol de Montevideo, naquel momento comandado pola súa estrela Fernando Morena, dianteiro que non tardou en fichar no Rayo Vallecano, debutaba no Teresa Herrera vencendo nunha das semifinais ao Atlético de Madrid e, posteriormente, vence na final ao equipo brasileiro do Cruzeiro. Con Cataldi á fronte da entidade, o cadro da camiseta negra e amarela volvería disputar o trofeo herculino nas edicións de 1976 e 1983, repetindo participación en 1992, na súa segunda etapa na presidencia.
Ata eses primeiros anos noventa, Susana e Washington, que falecería en Montevideo o 2 de maio de 1996, seguiron pasando uns días ao ano na casa da súa familia de Freán, estadías nas que de cando en vez se recordaba o enfrontamento entre os dous equipos homónimos.
Ao remate da tempada 1975/76, só uns meses despois do lendario choque xogado en Elviña, o Peñarol de Lañas ía poñer fin a doce anos consecutivos de equipo federado. Na súa última participación na Liga de Arteixo ocupa a penúltimo posto da táboa clasificatoria con 9 puntos, superando unicamente ao Atlético Arteixo que tan só fixera 2 puntos. O Peñarol xogou o seu último partido de Liga o 9 de maio de 1976, enfrontamento no que lle gañou no campo de Sanín ao Campanal de Loureda por 1-0.
Unhas semanas despois, logo de quedar exento na primeira rolda, o once de Lañas xogaba contra o Sporting Sada os partidos correspondentes da segunda rolda da Copa das Mariñas-Arteixo, perdendo os dous choques por 7-0.
Aqueles dous partidos contra o Sporting Sada foi a despedida do Peñarol do fútbol federado. Atrás quedaban xa os tempos que tanto nomea na súa obra o escritor Antón Castro (Lañas, 1959), tempos daqueles partidos heroicos do Peñarol dos Groufo, Gorecho, Dubra, Moncho de Pedro, Paxín ou o gran Boedo, que ten deixado medio noqueado a algún que outro adversario co seu gran trallazo. O Peñarol de Montevideo ten por lema unha fermosa frase que figura en todos os seus escritos oficiais: “Serás eterno como el tiempo y florecerás cada primavera”. A ver se o seu homónimo de Lañas volve florecer algún día!
(CONTINUARÁ...)
__________
1 Vencera na final ao Borussia Mönchengladbach por 3-2.
2 Vid. La Voz de Galicia, 7 de agosto de 1975, páx. 34.
3 Vid. El Ideal Gallego, 7 de agosto de 1975, páx. 19.
HISTORIA DO PEÑAROL DE LAÑAS (5ª parte e fin)
En 1982, seis anos despois de que o Peñarol xogara o seu último partido como equipo federado, o fútbol volvía con forza a Lañas ao fundarse, baixo a presidencia de José Naya Barreiro “Listero”, a Peña Lañas.
 |
| Peña feminina e peña masculina de Lañas nos anos 80 posando no antigo campo municipal de Arteixo |
Naquela época a nova entidade contaba con aproximadamente cincuenta socios que axudaban, cunha módica cota mensual, a sufragar os gastos dunha peña que, segundo publicaba Bugallo no xornal El Ideal Gallego, “cuenta con un gran conjunto, que intenta recuperar aquel prestigio del equipo que hace años estuvo federado, y que al no contar con un terreno de juego propio tuvo que ser dado de baja”1.
No mesmo artigo, publicado en xullo de 1986 con motivo das festas de Lañas, tamén se comentaba que “(…) Otra de las metas del presidente es poder federar de nuevo al equipo, el Peñarol de Lañas. Potencial humano no le falta, lo que hace falta es aunar esfuerzos entre todo el vecindario para que el Peñarol vuelva al fútbol federado. Su presidente dice que el problema más grave es el campo, pero tampoco descarta la posibilidad de conseguirlo. La plantilla del equipo, que aparece en la foto de VILLALBA, está compuesta por Cartajo, Pedro, Abisinio, Che, Gapito, Rizo, Moro, Patolo, Reyes, Ferreño, Tato, Conde, Quique, Listero y Lelé. Todos los integrantes del club están muy animados en lograr ver convertidos en realidad los proyectos, por lo que esperan que el pueblo apoye sus ideas”2.
 |
| El Ideal Gallego, 18 de xullo de 1986 |
Finalmente o cadro de Lañas non daría de novo o salto ao fútbol federado e xogou ata pouco antes da pandemia de COVID-19 no Campionato de Peñas do Concello de Arteixo, campionato que mesmo gañou na tempada 1999/2000.
 |
| Deporte Campeón, 19 de abril de 2000 |
Lañas tamén foi unha dos primeiros lugares que abriu a cancela do fútbol feminino na bisbarra. Baixo o paraugas da peña masculina, o cadro das rapazas botaba a andar en 1986 e contaba “con un total de diecisiete jugadoras, todas ellas del municipio. El campo de juego donde tienen lugar los partidos es el de “Los Olmos” y el plantel está dirigido por José Manuel Paz Suárez “Lelé”. En la actualidad están buscando una firma patrocinadora, ya que su idea está puesta en federar el equipo, pero ello supone muchos gastos. Hasta el momento han participado en varios torneos de fiestas en distintos puntos de la provincia, y se han adjudicado dos trofeos, en Lendo y Chamín3.
E así, despois desta xeira de cinco semanas e a poucos días de que empezan as festas de Santa Mariña (que se celebraran dende o 19 ata o 21 de xullo), chegamos ao final deste percorrido polo balompé desta parroquia. Vaia dende aquí o noso agradecemento a todas as persoas que nos axudaron, coas súas informacións e fotografías, a contar a historia do Deportivo Juvenil de Lañas, do Peñarol de Lañas, e das peñas masculina e feminina!
Boas festas!
1 El Ideal Gallego, 18 de xullo de 1986, páx.40.
2 Ibídem,
3 Ibídem,
CAMPOS DE LOUREDA
O acontecido onte en Loureda, no lugar da Queira, coa presentación do documental “Campanal de Loureda. Paixón por un sentimento” no Campo do Cubano foi algo inesquecible, abofé. Fran Naveira e un servidor estaremos eternamente agradecidos a todas as persoas que, dun xeito ou doutro, fixestes posible este soño.
Vaia dende aquí o noso agradecemento a todas as persoas entrevistadas pola súa atención e amabilidade; grazas aos mecenas, asociacións, colectivos e negocios pola vosa axuda económica ao longo destos dous últimos anos para poder realizar o proxecto; grazas Sindo Otero, Víctor Iglesias, Nacho Varela, Daniel e Mateo Iglesias pola vosa maxia músical; grazas Pedra da Crus pola vosa implicación dende o minuto 1; grazas Víctor e Iria polo gran traballo de produción; grazas tamén Toño, Damián e Pesudo pola vosa implicación e colaboración; grazas Paco e Carmiña polo voso enorme traballo e por permitirnos entrar na vosa casa (falo do Campo do Cubano); grazas Manolo Pazos (técnico de son); grazas Eloy Penide e Pepa Eventos pola fantástica organización da presentación; grazas Mónica Pan por ese tremendo deseño; grazas Manuel de Eva polo teu gran papel como mestre de cerimonias; grazas tamén a Asociación Cultural Triskell pola súa colaboración no día de onte; e grazas ao Concello de Arteixo, de xeito moi especial aos Departamentos de Deportes e de Participación Cidadá, polo seu enorme apoio neste evento!
E, por suposto, grazas a todas as persoas presentes nos dous actos. Como dicía ao principio… e de remate, que a festa continúe. Se onte faciamos no lugar da Queira a presentación mundial do documental “Campanal de Loureda. Paixón por un sentimento”, hoxe facemos o propio na rede compartindo o videoclip do tema “Campos de Loureda”, unha das cancións do documental.
TÍTULO ORIXINAL: “Campos de Loureda”
LETRA E MÚSICA ORIXINAL: Sindo Otero
VOZ E COROS: Víctor Iglesias
GUITARRA: Sindo Otero
ACORDEÓN: Víctor Iglesias
BAIXO E PERCUSIÓN: Nacho Varela
ESTUDIO DE GRAVACIÓN: Estudios Visúe
IMAXES 8 mm: José María Figueroa e María José Palleiro
EDICIÓN E GRAVACIÓN DO VÍDEO: Fran Naveira
DOCUMENTACIÓN: Xabier Maceiras
Aí vai o videoclip… un himno que agardemos que se cante no debut do Campanal na Liga de Veteranos!
Ningún comentario:
Publicar un comentario