domingo, 5 de marzo de 2023

OS SALÓNS DE BAILE DE MEICENDE (1ª PARTE)

  Aínda que non o creades, especialmente os da xeración dos millennials, no pasado houbo moita marcha (e moita, diría eu) no lugar de Meicende nuns edificios actualmente desaparecidos que forman parte da memoria popular e que foron a base de innumerables matrimonios ata ben entrada a segunda metade do século pasado: os salóns de baile.

  Por experiencia propia, con dous adolescentes na casa, teño que confesar que ás veces resulta un tanto embarazoso trasladarlles ás novas xeracións, enfrascadas nas novas tecnoloxías, o enorme poder evocador de edificios como estes vellos salóns de baile que testemuñan un pasado que está aí, a un paso, malia que semella estar a un mundo de distancia. Non debemos esquecer que a memoria é o que nos configura como seres. Coidemos este tesouro, por favor!

    O certo é que un tras outro foron cerrando todos os salóns de Meicende, uns edificios dos que imos dar conta durante as próximas semanas. Iso si, hai que aclarar que nalgún caso eran meras tabernas ás que se lle chamaba “salón” para darlles un certo toque de elegancia.

    Comezamos este percorrido polo primeiro local que tivo a sociedade “La Esperanza”, que se constituira en 1924 grazas ao tesón de Marcelino González e Antonio Ponte. Xa que estamos a falar dos bailes dos nosos avós, non deixa de ser curioso o que di o artigo 10º da acta constitucional desta entidade:

Cuando se dé un baile se avisará con anticipación al Ilmo. Sr. Gobernador Civil indicándole día y hora. Cada socio tiene derecho a traer al baile, en concepto de invitados, dos mujeres y un amigo que no será vecino de Meicende y lugares limítrofes, pues estos no se admiten”.

    Segundo nos contou Sergio Naya, veciño de Meicende nacido no lugar no Sixto en 1949, este primeiro local de “La Esperanza” estaba no lugar que hoxe ocupa o edificio número 127 da Travesía de Meicende. Seica era unha casa pequena con pranta baixa e un pequeno piso de madeira, un piso no que a sociedade estaba de alugueiro e no que facían as oportunas xuntanzas e mesmo algún que outro xantar. 

 

Lugar no que estaba o primeiro local da Sociedade "La Esperanza"

   Desgraciadamente non temos ningún testemuño que se acorde dos bailes que se celebraban neste local, e mesmo houbo quen puxo en dúbida, dadas as reducidas dimensións do espazo e o feito de que o piso fora de madeira, que se poidera bailar nel. Mais un artigo publicado en El Correo Gallego en marzo de 1933 deixa entrever o contrario:

El vecino del lugar de Meicende, en Pastoriza (Arteijo), Francisco Pardo Alvedro, en la madrugada de ayer le sustrajeron de un pequeño establecimiento que tiene en aquel término, cien pesetas en metálico, seis chorizos y un queso. Los autores penetraron en la tienda por una pequeña ventanilla que comunica con el portal, destinada a la venta de billetes para el salón de baile que existe en el primer piso perteneciente a la sociedad “La Esperanza” de Meicende.
Había en el establecimiento numerosos comestibles que los cacos no llevaron.
A pesar de las gestiones practicadas por la Benemérita, no se pudo averiguar por el momento quienes sean los autores del robo 1”.

    Curiosamente, nesa mesma época o gobernador civil aprobaba o regulamento dunha nova sociedade de Meicende, o Centro Cultural “Hacia la Cumbre”, constituído en xaneiro de 1933.

   Con referencia aos músicos que tocaban en Meicende con certa frecuencia nos primeiros anos da década dos trinta, temos informacións que din que o gaiteiro Rey Chiquito e a banda dos Afamados eran algúns dos que alegraban as vidas dos nosos devanceiros nesa altura. Tamén nos chegou algunha pincelada sobre Os Recastados, unha banda de Meicende que non sabemos con exactitude se tocaban nos trinta ou nunha época anterior. Se alguén manexa algunha información sobre este particular, agradecemos que nolo comunique!

   Despois da Guerra Civil “La Esperanza” retomaría pouco a pouco a súa actividade e mesmo temos noticias de algunha que outra sanción á entidade:

A la Sociedad recreativa “La Esperanza”, de Meicende (Arteijo), 500 pesetas, por desobediencia a las órdenes de este Gobierno y prohibición de celebrar bailes hasta mayo2”.

   As miras de futuro dos directivos daquela hora estaban encamiñadas a conseguir un local social en propiedade. Mais había socios que querían continuar de alugueiro no piso no que facían xuntanzas e bailes. Pola contra, outros optaban por buscar un soar para construír un edificio en propiedade.

   Sergio Naya recorda que na pranta baixa deste antigo inmoble montou o seu negocio Alfredo, un barbeiro que traballou alí durante moitos anos, e tamén nos contou que “detrás deste edificio había un portalón que daba para o lugar no que vivían os propietarios da casa”.

   Andonando no tempo, despois de varias asambleas e votacións, chegouse á conclusión de adquirir un terreo na zona das Casas Novas, onde a Sociedade “La Esperanza” empezaría a construír o seu novo local social a finais da década dos cincuenta, mais disto falaremos a vindeira semana.

___________

1 Vid. El Correo gallego, 11 de marzo de 1933, páx. 2.

2 Vid. La Voz de Galicia, 1 de abril de 1943, páx. 2

Ningún comentario:

Publicar un comentario