domingo, 14 de agosto de 2016

O PARVULARIO DE PAULINA "A CHILENA" E O QUÍMICO DA SCHWEPPES


      Como ben sabedes, hai uns días que empezaron a derrubar as instalacións da Schweppes, unha das primeiras fábricas que se instalaron en Sabón e que se construiu no que era, antes das expropiacións para o polígono, a aldea da Pedreira. Cando paso por alí, non hai día no que non me veña á mente os meus primeiros días no parvulario de Paulina "a chilena", ao que empezara a ir aos 5 anos.
A Schweppes a mediados dos anos 70

     Estouvos a falar do ano 1975. Paulina estaba casada con Carlos, que traballaba coma químico da Schweppes e tiñan un cativo da mesma idade que min, ou se cadra un ano menos, que se chamaba Mauricio. Chegaran a Galiza acompañados de Laura, a irmán dela, e do marido desta, do cal xa non lembro o seu nome. Os dous matrimonios fuxiran de Chile nos días posteriores ao 11 de setembro de 1973, o día no que o Palacio da Moeda, a sede do goberno chileno, fora bombardeado por tanques e avións das Forzas Armadas baixo as ordes do xeneral Augusto Pinochet. Ese mesmo día Salvador Allende, o presidente do país, que fora elexido libre e democraticamente pola maioría do pobo chileno, aparecía morto no seu despacho. As primeiras versións falaban de suicidio, mais co paso do tempo, descubriríase que Allende fora asasinado fría e premiditadamente por ordes do propio Pinochet e, ao parecer, coa compricidade da C.I.A.

     Os días inmediatos ao golpe de estado foran de verdadeiro pánico para políticos e simpatizantes da esquerda chilena, moitos deles asasinados do mesmo xeito que acontecera aquí en xullo de 1936. Ao mesmo tempo que a loucura e o terror se ían apoderando do país, moitos dos seus cidadáns trataban de fuxir por terra, mar e aire das garras do fascismo de Pinochet, como fora o caso destas dúas irmáns, Paulina e Laura, e das sús respectivas familias, que respiraron tranquilas cando o seu avión despegou do aeroporto de Santiago de Chile rumbo a Barajas.

     Aos poucos días de chegar a Madrid, Carlos atopa traballo nunha prestixiosa multinacional de bebidas refrescantes, a Schweppes. Mais o traballo non era na delegación de Madrid. Era na da Coruña, na pranta que a empresa acababa de inaugurar no Polígono Industrial de Sabón, onde tamén traballaría seu cuñado. E aí chegan os dous matrimonios a Arteixo. Carlos e Paulina alugan un piso na Groufa, no edificio de cinco prantas que hai a carón de Rozas e, nun dos cuartos da vivenda, Paulina monta un parvulario no que o que escribe aprendería as primeiras letras, parvulario que en Arteixo era coñecido como "o da chilena". O seu marido Carlos empezaría a traballar de contado como químico do laboratorio da fábrica das tónicas, que tiña un nome imposible de ler mais que todo o mundo pronunciaba Sueps.

O parvulario de Paulina estaba no edificio da dereita
     Laura e o seu marido tamén alugan un piso na Groufa, enriba da Parrillada Paraíso, moi preto do outro matrimonio. Ela faríase vendedora da Stanhome, unha empresa mundial de venta directa de productos de todo o tipo, na que tanto vendía cremas anti-arrugas ou depilatorias como calquera artigo de limpeza de cociña ou baño, productos que vendía nas tendas, ferreterías e nos salóns de beleza da contorna e tamén nas xuntanzas que organizaba nos domicilios de algunhas amigas. Miña nai, Melucha, botáralle unha man en máis dunha ocasión organizando, na nosa casa, reunións ás que acudían amigas, veciñas, traballadoras da conserveira A.&J.Salgueiro e súas cuñadas para mercar algúns dos artigos que vendía Laura. Cos de limpeza aínda ía caendo algo, máis cos cosméticos non o tiña doado: Avón levaba moitos anos chamando a porta das mulleres galegas!...mais aínda así, coas comisións das vendas, xunto co soldo do seu marido na Schweppes, onde traballaba como xefe de producción, vivirían dignamente durante os tres ou catro anos que residiron en Arteixo.

     Aqueles eran tamén tempos nos que o camión de Adegas Moreta Rodriguez, que tiña os seus almacéns na rúa herculina de Castiñeiras de Abaixo, deixaba unha vez ao mes un bocoi de viño tinto de 50 litros do que daban boa conta os avós Milio e Carme, mamá, a quen lle gustaba botarlle un chisco de gaseosa, meus tíos, e por suposto as visitas das fins de semanas, nas que a dos chilenos principiaran a ser frecuentes. 

     Os días que viñan xantar, mentres que Paulina axudaba a miña nai e a avoa a preparar a comida, o avó Milio e Carlos baixaban ata o Bar Chucho, a taberna do Rañal que rexentaron durante catro décadas Jesús Souto e a súa muller Amelia. Mauricio e máis eu tamén íamos e alí, mentres que eles tomaban uns "tóspiros" e falaban cos homes da aldea, nós escoitábamos as súas conversas bebendo unhas Mirindas de laranxa que no meu caso pedía, non polo que me gustaban, senón polos debuxos de Hanna Barbera que viñan nas chapas. Carlos encontrábase alí, no Bar Chucho, con moitos compañeiros de traballo: Juan do Castellano, Pepe de Xaquín, Chucho do Xastre...todos albaneis e veciños da aldea que construíran a fábrica da Schweepps e que, unha vez rematada a obra, pasaran a formar parte da plantilla da empresa. Naquela hora, a maioría dos homes do Rañal traballaban alí, na Sueps, e a maioría das mulleres facíano na Salgueiro S.L., a fábrica de conservas que estaba no lugar que hoxe ocupa o aparcadoiro da praia de Alba.
Imaxe recente da parcela da Schweppes 
  Os dous matrimonios chilenos non tardarían en abandonar Arteixo. Non lembro se a Carlos e a seu cuñado os despediran ou se lles rematara o contrato na fábrica mais un día, nun daqueles xantares, Paulina e o seu home dannos a triste nova de que tiñan que iniciar unha nova etapa nas súas vidas e que marchaban para Madrid. Para nós xa eran da familia e por iso, naquel intre, coido que ata o homiño da foto do almanaque de Adegas Rodriguez Moreta, que ano tras ano miraba para nós dende a porta da cociña, caeulle algunha bágoa. Carlos marchou de Arteixo sen entender a retranca de meu avó Milio, Paulina coas receitas dos guisos da avoa Carme e Mauricio cunha bolsa de monecos de indios e vaqueiros que eu lle agasallara. Nunca máis soubemos deles...se cadra porqué en vez de coller rumbo cara a Madrid collérono cara Chile...eu o que sei é que cada vez que paso pola Groufa ou por diante da parcela da "Sueps", que estos días anda cos "dimes e diretes" por saber o que alí se vai construir, sempre me lembro deles.





Ningún comentario:

Publicar un comentario