O 28 de outubro de 1956 Televisión Española (TVE) comezaba as súas emisións regulares, mais terían que pasar moitos anos para que houbera un televisor en todos os fogares xa que, nun primeiro momento, era un produto caro que non estaba ao alcance da inmensa maioría da poboación. Mesmo tiña un imposto de luxo (eran 500 pesetas), imposto que estaría en vigor dende ese ano de 1956 ata o 23 de setembro de 1965, data que sería suprimido, pois o réxime franquista deuse conta da importancia propagandística que tiña a caixa tonta e, dende aquel intre, fomentaría a creación dunha rede de teleclubs por toda a xeografía estatal.
O número de receptores ía medrar de forma espectacular en pouco tempo. En 1958, dous anos despois das primeiras emisións, había 30.000 televisores en todo o Estado español; en 1963, 300.000; en 1965, 1.250.000; e, en 1968, máis de tres millóns.
En Galicia inaugurouse a televisión o día 1 de setembro de 1961, en Santiago de Compostela, cunha emisora Philips que transmitía na canle 4 da banda 1. A primeira emisión de TVE que chegou á cidade da Coruña foi o día 15 dese mesmo mes de setembro. Era un reemisor importado de Alemaña, que recibía a canle 4 de Santiago. O repetidor estaba en Pena Moa.
¿Cales foron os primeiros fogares privados en Arteixo que tiveron televisión? ¿Cales foron os primeiros establecementos públicos que incorporaron as 625 liñas? ¿E as primeiras tendas de electrodomésticos? Foron diversas as fontes orais consultadas dende que abrimos este espazo a finais de 2014 e poucas concordaron nas súas respostas. Faríano unicamente nas marcas máis difundidas, que eran Philips, Vanguard, Iberia, Telefunken ou General Electric, e tamén no custe: unhas 20.000 pesetas (120 euros), prezo prohibitivo naquela hora, polo que adultos e cativos acudían en masa a ver as emisións aos bares e casas a donde chegaran as primeiras teles, caso da vivenda da señora Julia da Baiuca, a nai de Fino, Julita, Sarita, Pablo, Totos, Tete e Pitos Mosquera Calvete, que segundo a maioría das fontes consultadas foi a primeira particular de Arteixo en ter este novo invento. Casa onde, por certo, Julita, Pablo e Pitos ensinarían a ler e a escribir a ducias de nenas e nenos e donde moitos destes cativos e cativas tiveron a oportunidade de ver, por primeira vez, os festivais de Eurovisión ou as filigranas que facían coa pelota xogadores inesquecibles como Pelé, Alfredo Di Stéfano ou o noso Luis Suárez.
El Gallo de Oro (o antigo), Muiñeiro, Moisés, Sanchís... irían poñendo (non podemos dicir quen foi o primeiro) nos seus establecementos o novo aparato máxico e, ao mesmo tempo, moitos dos seus clientes non eran quen de explicar como se podían meter dentro daquela caixa as persoas que falaban no seu interior, clientes para os que era un verdadeiro acontecemento ver e escoitar por aquela caixa ao seu veciño máis popular: Arsenio Iglesias, "o raposo de Arteixo".
 |
| A primeira televisión do bar Insua, o popular Muiñeiro (Xabier Maceiras) |
Cara a finais dos anos sesenta e principios dos setenta había dúas tendas de electrodomésticos en Arteixo onde se podían mercar os televisores: a de Fontes e a de Radisgal, e hoxe toca falar desta última.
Alí traballaba Luis, Mari Carmen (a muller de Manolo o Miaxo) e Mari Pili. Luis facía un pouco de todo: atendía na tenda, instalaba os electrodomésticos e as antenas de televisión e, ademais, buscaba clientes por todo Arteixo. Eduardo Longueira, o señor Radisgal, que xa daquela era unha persoa maior, tamén tiña tendas en Ponteceso e na Coruña, onde unha das dependentas era Mari Chelo, irmán de Mari Pili, a que traballaba en Arteixo.
O sinal da emisión que chegaba a Arteixo, sobre todo ao centro da vila, era moi malo: "Ás veces víanse os futbolistas ao revés, coa cabeza na parte inferior da pantalla e os pés na superior", lembraba Pepe do Muiñeiro, unha das nosas fontes orais ata o último dos seus días (deixounos en novembro de 2023 aos 82 anos de idade). Por tal motivo, Radisgal seica decidiu montar un repetidor nun monte do lugar da Pedreira, no alto da Catuxa, que era propiedade dos do Perinete, familia que a cambio recibiría un televisor de agasallo.
Naqueles anos setenta tamén iría aparecendo pouco a pouco en Arteixo a televisión en cor, outra innovación de moito nabo que andaba polas 100.000 pesetas. Houbo bares e casas particulares que viron en cor, xa daquela, e cunha enorme expectación, os Mundiais de fútbol de 1974 e 1978, celebrados en Alemaña e Arxentina respectivamente, mundiais que gañarían en ambos casos as nacións organizadoras vencendo na final á laranxa mecánica na final, a Holanda dos Cruyff, Neeskens, Van Hanegem, Rensembrink, Haan, os irmáns Van de Kerkhoff, Rep e compañia.
Así pois, o branco e negro empezaba a ser historia. Mais na casa dun servidor o cambio á cor non se produciría ata o ano 1982. Fora para ver o Mundial de España, lembrades? Si, aquel novo televisor tamén se comprara na tenda de Radisgal.
 |
| Publicidade dos anos setenta de Radisgal |
_______________
FONTES:
Xan M. Fraga Rodríguez (2004): Crónicas de Carballo II, Agrupación Cultural Lumieira, Carballo
Ningún comentario:
Publicar un comentario