sábado, 9 de setembro de 2023

A PARROQUIA DE LARÍN NO DICIONARIO XEOGRÁFICO DE SEBASTIÁN MIÑANO (1826-1829)

  O Diccionario geográfico-estadístico de España y Portugal é unha magna obra composta por once volumes que foi publicada por Sebastián Miñano y Bedoya entre 1826 e 1829.

   Malia que no seu momento tivo certas críticas como a do xeógrafo Fermín Caballero, quen lle reprochou a Miñano que as principais fontes de información seguían sendo, como en tempos de Felipe II, os cregos, a obra ten unha importancia extraordinaria xa que nos ofrece unha completa visión de como era o noso país naquela época.

   Ante as recriminacións de Caballero, Miñano defendeuse dicindo, en alusión aos curas párrocos, que… “á cada uno de los cuales he escrito separadamente, pidiéndoles nociones ciertas y positivas de sus respectivos pueblos y de los inmediatos”, cregos aos que Miñano agradeceu a súa axuda, o mesmo que ao director da Real Academia da Historia, Martín Fernández de Navarrete, e ao censor Juan Agustín Ceán Bermúdez.

   Estas son as referencias á parroquia de Larín que aparecen no devandito dicionario:


LARÍN (SAN ESTEBAN DE),

Aldea Secular de España en Galicia, provincia de la Coruña, jurisdicción de Anzobre, arzobispado de Santiago. Juez Ordinario, 79 vecinos, 353 habitantes, 1 parroquia compuesta de las aldeas de Vigo, Iglesario, Groba de Arriba, Groba de Abajo, Piñeiro, Anido, Casas Novas, Bons, Mirón, Lameira, Paradela, Coque, Chamusqueira, Rúa, Pedra, Fraga, Payosaco y Larín, que es la misma que da nombre a esta feligresía; una ermita.

Ermida de San Roque

La figura de esta parroquia es un triángulo irregular, y está situada entre varios montes. Confina por N.O. y N. con la de San Pedro de Armentón, por N.E. con la de Santa María de Lañas, por E. con la de Santa María de Erboedo, por S.E. con la de San Julián de Coiro, por S. y S.O. con la de San Martín de Lestón, y por O. con la de Santo Tomé de Monteagudo. Dista 2 leguas ½ de la Coruña, 7 largas de Santiago, 5 de Betanzos, 3 ¼ de Malpica y una de Cayón. Comprende ¼ de legua de N. a S. y ½ de E. a O. con 1620 ferrados de tierra labrantía. El clima es templado, y hay una abundancia regular de aguas.

La atraviesa de N. E. a S. O. el camino real que desde la Coruña dirige al puente Lumián y puertos de Corcubión, Cee, Finisterre y Muros. Igualmente la atraviesa de N. a S. otro camino que antes de abrirse la carretera daba paso para la Coruña, pasando por las parroquias de Lañas, Arteijo, Oseiro y puente llamado del Broso, que es de buena arquitectura. Tambien se separa de dicha carretera real otro camino que de N. a S. atraviesa la parroquia con dirección a la de San Julián de Coiro y ciudad de Santiago. De las aguas que nacen en la mayor parte de su término, se forma un riachuelo que corre con dirección al N.O. y desemboca en el Océano, entre las parroquias de San Julián de Barrañán y Santa Eulalia de Chamín. Tambien la baña otro pequeño riachuelo que corre de N.E. a S.O., y se introduce en la parroquia de San Julián de Coiro, a unirse al río grande que va a Carballo, y compone parte del Allones. Esta parroquia y la citada de Armentón componen el coto llamado de Anzobre, cuya jurisdicción fue del señor conde de Jimonde, y en ambas conocen a prevención el juez de Bergantiños y alcalde mayor de la Coruña. Produce 675 fanegas de trigo, 975 de maiz, 15 de centeno, 15 de cebada, 75 de habas, 7 ½ de avena y 1600 arrobas de patatas. Hay bastante arbolado, y su industria consiste en 8 molinos de agua, 1 batán, 4 telares y una fábrica de teja. Contribución 2000 reales de frutos civiles, 900 de encabezado, 120 de utensilios, 230 de camino, 10 de octavilla, 30 de comercio, 50 de diputado general y 42 de procurador de provincia.

Ningún comentario:

Publicar un comentario