O forno era o elemento principal das vivendas dos nosos devanceiros xa que del dependía a elaboración do pan para o sustento da familia. Consistía nun pequeno recinto pechado en forma de capela, construído con lousas de pedras coñecidas como hucheiras, e que remataba en forma de cúpula. O piso forrado de lousas era o sollo e a porta, de forma rectangular cun saínte en forma de mesa, chamábase tendal. Debaixo do forno había un espazo aberto, a fornalleira, que era donde se almacenaba a borralla. Todo iso quedaba rematado pola parte externa da vivenda cun muro circular forrado de barro e cuberto con lousas planas coñecidas como capoeiras. Na maioría dos casos a porta do forno daba á cociña, mais tamén había casos nos que o forno estaba no exterior da vivenda.
Para quentar o forno empregábase madeira de breixo, xesta, toxo...e durante a preparación do lume, e a fin de que se quentasen uniformemente as lousas, utilizábase un varal bastante longo chamado barriscadoiro. Logo, metíase leña ata acadar a temperatura desexada para enfornar, que era cando as pedras interiores pasaban dunha cor negra a amosar unhas manchas branquiñas (os frades). Unha vez quente, limpiábase o interior da cámara, primeiro co rodo, que era unha peza semicircular de forma triangular cun mango longo e, de seguido barríase cunha escoba de xesta chamada barredoira.
Preparada a masa para facer o pan, facíanse tres cruces sobre ela mentres se dicía:
Por San Mamede que levede
Que San Xoan faga de ti bo pan
E Santa Mariña boa fariña
A continuación realizábase o enfornado. Antigamente, mentres se introducía a masa, bendicíase esta varias veces coa pá mentres se rezaba unha oración tal como:
Medre o pan no forno
e a gracia de Deus no mundo todo
para ricos e pobres
e pros labradores
e morran os malfeitores
coa gracia de Deus
e da Virxe María
un Painoso
e un Avemaría
Despois pechábase a porta para a coción, sellándoa con barro ou cunha pasta de auga e bosta, a mesma pasta que, curiosamente, tanto nos chama a atención cando lla vemos elaborar ás tribus africanas nos programas que emite La 2 (se cadra pola nosa desmemoria).
Algunhas das ferramentas que se utilizaban no forno eran a galla, a forcada, a basoira de xestas, o rodo, o barredoiro, a pá de ferro, a pá de madeira...
FONTES:
-A cultura tradicional galega desaparecida. Antonio Rodriguez Cabanas
-Columba, Revista Cultural nº 14
-El Ayuntamiento de Dumbría; historia, tradiciones y costumbres. Modesto García Quintáns
Ningún comentario:
Publicar un comentario