Os
primeiros recordos son dos anos 30 con imaxes de choqueiros, imaxes que
a xente lembra confusamente, verbas que saen dos seus beizos, da súa
nenez: Un home disfrazado de vello chepudo coa cara ciscada e a roupa
esfarrapada, montado nun burro con un colar de frores e cascabeis no
pescozo...
Na
época da postguerra os textos das coplas eran controlados e censurados,
a xente podía disfrazarse pero sempre coa cara descuberta. En Uxes
vivíase tamén esta situación. O Entroido comezaba en Candeas e remataba
coa queima do entroido en Mércores
de Ceniza, trala Coaresma xa non se podía. O día grande soía ser o
"Domingo de Carnaval": as visitas familiares, a xuntanza ao
redor da cacheira pregando por ser comida...O día anterior preparábanse
as filloas, e tamén se preparaban os choqueiros que as pedían de porta
en porta. Pero, o domingo, despois
da comida, quen máis quen menos, disfrazado ou non, saían das casas e
formaban festa: Cándido de Morás -alcumado O Gaiteiro- poñíase a cantar e
a recitar coplas enriba dun tablado; o Cacheiro chegaba de cura
portando un paraugas do que colgaban restas de allos; ou o Peisaqueiro,
vestido de vella e facendo filloas enriba dun carro. A isto uníanse as
comparsas chegadas de sitios coma Elviña ou Feáns.
Os "chascos", trolas, burradas, verbas ben argalladas para soltalas a
algún veciño..."botarche o entroido": facer un entroido ben equipado
(espiga de millo e dous nabos) para gastarlle unha broma a alguén que
era levado á casa con algún engano, amosándolle o entroido e convidándoo despois a comer e beber...Novos ataques coas coplas o Mércores de Ceniza subido ao garda-agullas da estación do tren...Escenificación de laconada en Souto con ingredientes tan ricos coma un rato morto...
 |
| Grupo de choqueiros nos anos 90 |
Finais dos 60: Coplas e Testamento decaen. O "Gaiteiro" enfermou e non segue coa súa laboura; mantéñense os "chascos" e o de "botar o entroido", chegándose aos 70. Seguen chegando comparsas de fóra
e, xa nos 80, aparecen "Os carnavalescos de Souto" e os famosos
enterros e testamentos do lugar. Primeiros 90: Todo o que me contaron
diversas persoas de Uxes, Morás...Foise.
Un pequeno xesto, unha viaxe no tempo para non esquecer o que cada vez máis se esquece coas prisas destes tempos.
(Texto de Santiago Sande Mañana publicado no B.I.M. nº 48)
Ningún comentario:
Publicar un comentario